Savcılık: O madeni taşerona veren TTK'da sekiz ölümden sorumlu

İSMAİL SAYMAZ

Kozlu'da geçen yıl sekiz işçinin ölümüyle sonuçlanan metan gazı patlamasını soruşturan Zonguldak Savcılığı, uzmanlığı bulunmayan taşeron şirkete birinci derecede gazlı maden ocağını teslim ettiği ve şirketi denetlemediği için Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürü Rıfat Dağdelen ve 5 yönetim kurulu üyesi hakkında, 'taksirle birden çok kişinin ölümüne neden olma ve görevini kötüye kullanma' suçlamasıyla işlem yaptı. Savcılık, TTK yöneticileri hakkında soruşturma açmak için Enerji Bakanlığı'ndan izin istedi. Fakat Bakanlık, ihalenin taşeron şirkete verilmesi ile ölümler arasında bağ olmadığını iddia ederek, soruşturma izni vermedi. Savcılık da bu kararın kaldırılması için geçen 4 Mart'ta Danıştay 1. Dairesi'ne başvurdu.

Bilirkişi raporundaki ihmaller zinciri
Kozlu'da geçen yıl 7 Ocak'ta metan gazı patlaması sonucu meydana gelen maden kazasında sekiz işçinin hayatını kaybetmesi sonrası hazırlanan iki ayrı bilirkişi raporunda, ihmaller zinciri açığa çıkarılmıştı. Rapora göre TTK, yerin 630 metre altında kömür galerisi açma işini, ocağın birinci sınıf gazlı olduğu ve ani degaj (metan) tehlikesi bulunduğu bilindiği halde, bu alanda hiçbir uzmanlığı bulunmayan 'Star' adlı taşeron şirkete verdi. Raporda yer verilen saptamalar şunlardı:
"Şartnameye göre, 25 metrelik sondaj yapılması gerekiyordu. Sondaj uç noktası ile galeri arasındaki mesafe beş metreye düştüğünde sondajın yenilenmesi gerekirken, bu prosedüre uyulmadı. Ocakta sondajların sayısı ve uzunluğu yetersizdi. Sondaj denetimleri özensizce yapıldı. Tek bir sondaj makinesi ve sondör vardı. Bu sondör de eğitimsizdi. İş güvenliği uzmanı yoktu. Barutla ateşleme sırasında işçiler 200 metre uzakta olması gerekirken, 95 metre içerideydi. Metan gazlı madenlerde kullanılması yasak olduğu halde gecikmeli kapsül kullanıldı. Bu da vardiya sırasında yapıldı. Acil tahliye ikaz sistemi yoktu, gazölçer eskiydi."

Star adlı taşeron şirket yöneticilerinin asli, TTK'nın ise tali kusurlu olduğu sonucuna varılan raporda; devletin madencilikten çekilmesi politikası nedeniyle kuruma işçi alınmadığı ve kömür havzasına yatırım yapılmadığı, bu yüzden taşeron şirketlerden hizmet alındığı kaydedildi. Taşerona devredilen işlerin asli iş statüsünde olduğu fakat taşeronların işin gerektirdiği uzmanlık ve donanıma sahip olmadığı ifade edildi. Bu nedenle taşeronla imzalanan sözleşmenin muvazaalı (danışıklı) olduğu, 'şartların zorlaması sonucu' yapıldığı kabul edilse dahi TTK'nın kusurlu olduğu vurgulandı.

Bakanlık: Hakkaniyet yok
Savcı Kemal Mecit bu rapor üzerine TTK Genel Müdürü Rıfat Dağdelen ve beş yöneticisi hakkında 'taksirle birden çok kişinin ölümüne sebep olma ve görevini kötüye kullanmak'tan soruşturma izni verilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na başvurdu. Bakanlığa bağlı Denetim Hizmetleri Başkanlığı, 25 Şubat 2014'te savcılığa gönderdiği ret yazısında, ihalenin taşeron şirkete verilmesi ile ölümler arasında bağ olmadığını, 'kurum yöneticilerine sorumluluk yüklemenin hakkaniyetli olmayacağını' iddia ederek, soruşturma izni vermedi.
Savcı Mecit kararın kaldırılması için Danıştay 1. Dairesi'ne başvurdu. Mecit, itirazında, TTK yöneticilerinin, 'sekiz işçinin öldüğü olayda muvazaalı olarak işi ihaleye çıkarma ve sözleşme imzalama suretiyle ölüm olayında kusurlu olduklarını' savundu.

Aşkale Çimento'nun müdürü suçlu bulundu

Aşkale Çimento'da iki yıl önce fırında tuğla söküm ve yerleştirme işlemi yapılırken tuğlaların çökmesi üzerine iki işçinin ölümüyle biten kazada örnek bir karar çıkmıştı. Erzurum 1. Ağır Ceza Mahkemesi, emniyetli bir yol varken, söküm işleminin daha hızlı tamamlanması için Hilti (delici) kullandıran, çökme ihtimaline karşılık ağ ve iskele kurdurmayan, tuğlalar yeterince soğumadan sökümü başlatan fabrikanın genel müdürü Nihat Kılıç'a 'taksirle adam öldürme' suçundan iki yıl hapis cezası vermiş, 'sanığın bir daha suç işlemeyeceğine dair yeterli kanaat oluşmadığı için' cezayı ertelememişti. İtiraz üzerine dosya, Yargıtay Savcısı Fehmi Mercan'ın önüne gitti. Savcı onama istedi. Şimdi artık Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin kararı bekleniyor.