Ombudsmandan örnek otizm kararı

Üç yaşında otizm teşhisi alan Cem Görkem Gündoğdu , Mersin'de yaşıyor ve 6 yıldır piyano eğitimi alıyor. Tutkusu müzik. Bu alanda eğitimine devam etmek isteyen Gündoğdu, geçen sene Nevin Kodallı Güzel Sanatlar Lisesi'ne başvurdu. 15 yaşındaki Cem Görkem, Güzel sanatlar lisesinin sınavına girdi ancak 'kazanamadı'. Çünkü, özel durumu gözetilmeden sınava alındı.

'Ayrı sınav yapılmalı'

Sınav, MEB'in Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği'ne uygun yapılmadı. Yönetmelikte, Görkem gibi özel gereksinimli çocuklar için "Başarı değerlendirmeleri akranlarıyla birlikte değil, özel durumlarına göre yapılmalı" diyor. Ayrıca Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın kabul ettiği 'Otizm Eylem Planı'nda da (OEP), " MEB , otizmli çocukların meslek, güzel sanatlar ve spor liselerinde kaynaştırma eğitimi almalarını, yetenek sınavları raporları dikkate alınarak yapılmasını sağlamalı" ifadesi yer alıyor.

Gündoğdu ailesi, oğullarının ayrı bir sınava girmesi gerektiğini söyleyerek duruma itiraz etti. Milli Eğitim Müdürlüğü'ne, valiliğe dilekçe yazıldı. Müfettiş görevlendirildi ama 'yapılacak bir işlem yok' dendi. Okulda boş kontenjan kalınca Cem Görkem yeniden sınava girdi ama o sınavda yönetmeliğe uygun yapılmadı. Yine diğer çocuklarla birlikte sınava alındı. Sonuç değişmedi.

Gündoğdu, istemediği halde teknik ve endüstri meslek lisesine başladı. Şimdi, lise ikinci sınıfa geçti. Piyano dersleri almaya devam ediyor. Aile kararlıydı, yönetmeliklerini uygulanması için mücadeleye başladı Kasım 2013'te 'eğitimde ayrımcılık' davası açılması için savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. 24 otizm sivil toplum kuruluşu da destek verdi. Ancak idare soruşturma izini vermedi. Bu karara ailenin avukatı itiraz etti. Aile bu kez konuyu kamu denetçiliğine de (ombudsman) taşıdı.

Ombudsman'dan örnek karar

Cem Görkem, lise birinci sınıfı bitirirken, kamu denetçiliğinden 6 Haziran'da karar çıktı. Karar, bugün ilan edildi. Kamu denetçiliği, aileyi haklı buldu. Kararda "Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Yönetmeliğinde, engelli bireylerin özel durumlarına uygun sınav ve eğitim imkanı sağlanacak şekilde değişiklik yapılması hususunda" Milli Eğitim Bakanlığı'na tavsiyede bulunuldu. Ombudsman, MEB'den e bu karar doğrultusunda tesis edilecek işlemin gerekçesi ile birlikte 30 gün içinde kendilerine bildirilmesini istedi. Kararda Anayasa'nın "kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz" hükmünün bulunduğu maddeye ve eşitlik ilkesine vurgu yapıldı. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki 'ayrımcılık yasağı', İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine, Birleşmiş Milletler Engelli ve Çocuk Hakları Sözleşmesi hatırlatıldı.

'Engelli eğitiminde ilk karar'

Ailenin avukatı ve Otizim Dernekleri Federasyonu'ndan Sedef Erken "Otizm konusunda Kamu Denetçiliği Kurumu'na verilmiş ilk başvuru olup olumlu sonuçlandı. Bu aynı zamanda Türkiye'de engellilerin eğitimi alanında da Kamu Denetçiliği'nce verilen ilk karar" diye konuştu.

Cem hala neden okula alınmadığını soruyor

Baba Gündoğdu, emsal teşkil edecek bir karar için mücadele ettiklerini anlatarak "Görkem durumunda olan çocukların bizim yaşadığımız sorunları yaşamasını istemiyoruz. Yönetmelikler, kararlar uygulansın istiyoruz" diye konuşuyor. Baba Gündoğdu, belki alınan bir kararla Görkem'e yeniden sınav hakkı tanınırsa, ikinci sınıftan güzel sanatlar lisesine devam eder diye umut ediyor. Anne Gündoğdu ise hala oğlunun neden güzel sanatlar lisesine giremediğini sorduğunu anlatıyor:

"Teknik ve endüstri meslek lisesinde öğretmenlerimiz bizi çok sahiplendi. Sorunsuz gittik ama mutlu değil oğlum. Güzel sanatlar lisesine gidebilseydi oradaki çocuklarla ortak noktası olacaktı. Hem oğlum gelişecekti hem arkadaşlarının da ondan öğrenecekleri vardı. Kendine uygun sınav yapılsa ve okula girseydi. Öz güveni de gelişecekti. Şimdi ikinci sınıfta geçti oğlum, bilgisayar bölümünü seçeceğiz. Başka alternatifimiz yok."

Umay Aktaş Salman - Al Jazeera