İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı

Doğal Gaz Piyasası Kanunu değişiyor

Doğal gaz piyasasını günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyen Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapan Tasarı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu

Kaynak : Anadolu Ajansı
Haber Giriş : 04 Ağustos 2014 16:55, Son Güncelleme : 27 Mart 2018 00:42
Doğal Gaz Piyasası Kanunu değişiyor

Doğal gaz piyasasını günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyen, arz güvenliği, doğal gaz piyasası işletimi, depolama yükümlülüğüne ilişkin hükümler getiren tasarı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.


TASARININ TAM METNİ İÇİN TIKLAYINIZ


Tasarı, Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda değişiklik yapıyor.

Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı, yeni tanımlar getiriyor. "Tüzel kişi", "doğal gaz", "üretim", "iletim", "dağıtım", "şehir", "dağıtım şirketi", "toptan satış", "sıvılaştırılmış doğal gaz", "depolama tesisi","sistem", "sistem kullanıcısı", "dağıtım şebekesi", "dikey bütünleşik tüzel kişi", "teslim sözleşmesi", "taşıma sözleşmesi", "ithalat şirketi", "iletim şebekesi", "ihracat şirketi", "piyasa faaliyeti", "tarife", "lisans", "sertifika", "sıkıştırılmış doğal gaz (CNG)", "CNG şirketi", "dağıtım bölgesi", "sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminal işletme şirketi", "Sistem kullanım bedeli", "perakende satış". "son kaynak tedarikçisi", "EPİAŞ: Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi", "organize toptan doğal gaz piyasaları", "uluslararası enterkonneksiyon", "sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG)", "ulusal sistem operatörü", "dengeleme ve uzlaştırma piyasası", "LNG şirketi" tasarıda tanımlanıyor.

"Dağıtım" tanımıyla, dağıtım bölgesi içinde kalan CNG şirketlerine gaz satılabilmesine ve dağıtım bölgesi içindeki LNG ve CNG tesislerinin bakım, onarımının dağıtım şirketlerince yapılmasına izin verilmesi amaçlanıyor.

Tasarıyla, LNG terminal işletmeciliği depolama faaliyetinden çıkarılarak yeni bir faaliyet olarak tanımlanıyor, LNG tesisleri de sistem tanımına ekleniyor.

İhracat şirketi, LNG ve CNG formunda da gaz pazarlayabilecek.

Tasarıyla, piyasada yapılan tüm faaliyetlerin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu (EPDK) tarafından takip edilebilmesini sağlamak amacıyla yazılı sözleşme olmadan piyasada herhangi bir faaliyet gösterilemeyeceği hükme bağlanıyor.

Buna göre, doğal gaz piyasa faaliyetlerinde bulunacak tüzel kişiler, gerekli lisansları almaları gerekecek. Lisans sahibi şirketler, bu kanun kapsamında diğer lisans sahibi şirketlerle yapacakları işlemleri yazılı sözleşmeye bağlayacak. Sözleşme yapılmadan faaliyete başlanamayacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek tüzel kişilerin lisans almak için kuruma yapacakları başvuruya, başvuru yapıldığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde cevap verilecek.

Piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk tüzel kişilerinin, Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmaları ve hisselerin tamamının nama yazılı olması şartı aranacak.

Doğal gaz ithalatı ve ihracatı için doğal gaz arz talep dengesinin sağlanmasından sorumlu olan bakanlığın uygun görüşü de alınacak.

-Ulusal sistem operatörü BOTAŞ

Ulusal sistem operatörü olan BOTAŞ, ülkedeki tüm iletim şebekelerinin enterkonneksiyonu ile eşgüdümünü sağlayacak; sistemin işleyişi için gerekli önlemleri alacak. Bakanlığın kararı doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon çalışmaları yapacak olan BOTAŞ, dengeleme ve uzlaştırma piyasalarındaki dengesizliklerin giderilmesini sağlayacak ve mali uzlaştırma işlemleri için gerekli verileri EPİAŞ'a verecek.

BOTAŞ, boru hatları iletim sistemlerinin işletilmesi için ihtiyaç duyulan telsiz sistemi de dahil olmak üzere her türlü iletişim ve bilgi sistemleri altyapısını kuracak ve işletecek. Fiber optik kablo altyapısı da dahil olmak üzere bu iletişim altyapısının bir kısmını, kendi faaliyetlerini aksatmayacak şekilde ilgili mevzuat çerçevesinde Kurum görüşleri doğrultusunda üçüncü kişilere kullandırabilecek.

-CNG şirketleri

Toptan satış faaliyeti için teknik yeterlilik şartı kaldırılacak.

CNG şirketleri de toptan satış şirketlerinin satış sözleşmesi yapacağı taraflar arasında yer alacak.

Dağıtım şebekelerinin lisans süresi sona ermeden başka bir tüzel kişiye sadece Kurul onayıyla satılabilecek.

Tasarıyla, dağıtım şirketlerinin yurt çapında sahip olabilecekleri lisans sayısı ile ilgili kısıtlama kaldırılıyor. Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin talep etmesi durumunda dağıtım bölgeleri tek bir lisans altında birleştirilebilecek veya mevcut dağıtım bölgeleri birden fazla lisans bölgesine bölünebilecek.

Perakende satış ve dağıtım faaliyetlerine ilişkin hesap kayıtları, ayrı ayrı tutulacak.

-EDPK düzenleyecek

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösterecek şirketler ve tüketiciler, sertifika almış gerçek ve tüzel kişiler ile yapım ve hizmet sözleşmesi imzalayabilecek. Doğalgazla ilgili herhangi bir yapım ve hizmet faaliyeti, sertifika sahibi olmayan kişiler tarafından gerçekleştirilemeyecek. Lisans sahiplerinin kendi tesisleriyle ilgili yapım ve hizmet faaliyetlerinde sertifika alma zorunluluğu olmayacak. Doğal gaz piyasasında sertifika kapsamında yapılacak yapım ve hizmet faaliyetlerine ve bu faaliyetler için verilecek sertifikalar ile bu sertifikaları verecek kuruluşların yetkilendirilmelerine ilişkin hususlar EDPK tarafından düzenlenecek.

Lisanslar, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından lisansta belirtilen yöntem uyarınca süreleri uzatılmadığı takdirde, sürelerinin bitiminde veya lisans sahibi tüzel kişinin iflası halinde kendiliğinden, lisans sahibi tüzel kişinin lisansından vazgeçmeyi istemesi halinde ise ancak Kurul onayı ile sona erecek, sertifikalar da da Kurum veya sertifiikayı veren kuruluşun onayı ile sona erecek.

-Gerekli bilgileri verecek

Türkiye'deki üretim şirketleri hariç olmak kaydıyla hiçbir özel hukuk tüzel kişiliğini haiz şirket, Kurumun cari yıla ait olarak belirlediği ulusal doğal gaz tüketim tahmininin yüzde 20'sinden fazlasını satamayacak. Bu oran, kayıplar düşüldükten sonra kalan net ulusal tüketim miktarından şirketin doğrudan veya sermayesinin yarısından fazlası kendisine ait şirketler vasıtasıyla tükettiği gaz miktarı tenzil edilerek bulunacak. Bu oranın aşılması halinde Kurum tarafından gerekli önlemler alınacak.

Doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren lisans sahibi tüzel kişiler, doğal gaz sisteminin emniyetli ve verimli işlemesini teminen faaliyetlerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi Kurumun belirlediği esaslar kapsamında vermekle yükümlü olacak.

Dağıtım şirketlerinin aboneleri için doğal gaz alımına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından düzenlenecek.

Tasarı, "serbest tüketici" yi, yurt içinde herhangi bir üretim şirketi, ithalat şirketi, dağıtım şirketi veya toptan satış şirketi ile doğal gaz alım satım sözleşmesi yapma serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlıyor.

Daha önce herhangi bir sınıflandırmaya dahil edilmeyen dağıtım bölgeleri dışındaki tüketiciler, serbest tüketici olarak tanımlanacak. Dağıtım bölgeleri içinde kalsa dahi CNG ve LNG kullanıcıları, serbest tüketici olabilecek.

-Cezalar

Tasarıda, Kurul'un, doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilere, yapacağı yazılı ihtara rağmen mevzuata aykırı durumlarını devam ettirmeleri halinde uygulayacağı yaptırım ve cezaları da düzenliyor.

Kurul tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde; istenen bilgilerin yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin belirlenmesi, hiç bilgi verilmemesi ya da yerinde inceleme imkanının verilmemesi hallerinde, 700 bin TL idari para cezası kesilecek.

Bu kanun hükümlerine, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına aykırı hareket edilirse 600 bin TL idari para cezası verilecek.

Lisans veya sertifika genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birisinin yerine getirilmediğinin tespit edilmesi halinde, 700 bin TL idari para cezası uygulanacak.

Lisans veya sertifika müracaatında ve bunların verilmesinde aranan şartlar konusunda, gerçek dışı belge sunulması, yanıltıcı bilgi verilmesi, lisans veya sertifikada öngörülen hususları etkileyecek şartlardaki değişikliklerin Kurula bildirilmemesi halinde, 1 milyon TL idari para cezası verilecek.

Lisans müracaatı sırasında iştirak ilişkisi konusunda yanıltıcı bilgi verilmesi veya faaliyet süresi boyunca iştirak ilişkisi yasağına aykın davranışta bulunulması halinde 1milyon TL, piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin tespit edilmesi halinde, 1 milyon 200 bin TL, lisans sahibi şirketlerin, doğal gaz piyasasında birbirleriyle yaptıkları herhangi bir faaliyeti yazılı sözleşme yapmaksızın gerçekleştirdiklerinin tespiti durumunda, bu şirketlere 1 milyon TL idari para cezası kesilecek.

Lisans veya sertifikanın verilmesine esas olan şartların, faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifika iptal edilecek. Ancak, bu şartların baştan mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde lisans veya sertifikanın iptali yanında ayrıca 1 milyon 200 bin TL idari para cezası verilecek.

Kanun hükümlerine, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına, lisans ve sertifıka hükümlerine aykırılık oluşturan fiiller telafisi güç veya imkansız sonuçlar doğurmuş veya doğuracak ise ve süreli yükümlülüklerin süresi içinde yerine getirilmemesi durumunda, ilgili lisans veya sertifika sahibine sıralanan cezalar ihtara gerek olmaksızın uygulanacak.

Doğal gaz piyasasında lisanssız faaliyet gösterildiğinin veya sertifikasız işlem yapıldığının tespit edilmesi durumunda, ihtara gerek olmaksızın 600 TL, depolama yükümlülüğü kapsamında Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ihtara gerek kalmaksızın 2 milyon TL idari para cezası kesilecek.

Doğal Gaz Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısına göre, iletim ve dağıtım şirketleri, hizmet alanlardan ve tüketicilerden Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunca (EPDK) belirlenen tarife unsurları dışında herhangi bir ad altında ücret talep edemeyecek.

Doğal gaz piyasasını günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenleyen, arz güvenliği, doğal gaz piyasası işletimi, depolama yükümlülüğüne ilişkin hükümler getiren tasarı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından onaylanmak üzere düzenlenen tarifeler, tarifelerin belirlenmesi ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Buna göre, Kurul tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre hazırlanacak tarife önerileri ve bu önerilere esas veri, bilgi ve belgeler Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna sunulacak. Kurul ilgili tüzel kişilerin mali verileri ve tarife önerileri ile piyasa verilerinden hareketle tarifeleri belirleyecek.

İletim, depolama ve dağıtım şirketleri ile LNG terminal işletme şirketleri verimli işletmecilik hizmeti vermek zorunda olacak. İletim ve dağıtım şirketleri hizmet alanlardan ve tüketicilerden EPDK tarafından belirlenen tarife unsurları dışında herhangi bir ad altında ücret talep edemeyecek. Rekabet Kurulunca rekabetin oluşmadığı veya Kurulca doğal gaz piyasasında olumsuz etkiye sebep olan fiyat uygulamalarının gerçekleştiğinin tespit edildiği hallerde uygulanacak tarifeler Kurum tarafından belirlenecek. Kurul, tarife belirleme aşamasında tarifelerden etkilenecek lisans sahibi tüzel kişilerin görüşlerini de alacak.

- Tarife bilgileri internet sitelerinde yayınlanacak

Tasarıya göre, "bağlantı", "depolama", "iletim ve sevkiyat kontrol", "LNG terminal işletme", "toptan satış", "perakende satış", "sistem kullanım", "son kaynak tedarik" tarifeleri Kurul tarafından belirlenecek.

Tüketicilerin bilgilendirilmesi amacıyla lisans sahibi tüzel kişiler uyguladıkları tarifelere ilişkin bilgileri EPDK'nın belirleyeceği şekilde internet sitelerinde yayınlamak ve güncel tutmakla yükümlü olacak. LNG terminal işletme sahibi tüzel kişilerin talep etmesi halinde Kurul tarifelerini belirleyecek.

İthal ve yerli doğal gazın ithali ve satışında Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonu mevzuatına ilişkin hükümler uygulanmayacak.

Doğal gaz ve petrol boru hatları ile bunlara ait sabit tesislerin kurulu bulunduğu ve halen BOTAŞ lehine irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlar ile BOTAŞ'ın kullanımında olan ve henüz hiçbir işlem tesis edilmemiş bulunan Hazine'ye ait taşınmazlardan Maliye Bakanlığınca uygun görülenler bedelsiz olarak BOTAŞ'a devredilecek. Bu taşınmazlar hakkında geriye dönük olarak ecrimisil talep edilemeyecek. Böylece BOTAŞ'a ait stratejik ve ekonomik öneme sahip tesislerin bu kuruluş adına tesciliyle tesislerin güvenliğinin ve mülkiyet birliğinin sağlanması, ortaya çıkacak muhtemel kamu zararlarının önlenmesi amaçlandı.

BOTAŞ ve BOTAŞ'ın yeniden yapılandırılması sırasında kurulan tüzel kişiliklerin doğal gazla ilgili alacakları hakkında Amme Alacakların Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak. BOTAŞ'ın yeniden yapılandırılması sırasında kurulacak tüzel kişilikler bu alacakların takibinde söz konusu kanunun verdiği yetkileri kullanabilecek.

- Dağıtım şirketleri park, meydan ve yolları kullanabilecek

Belediyeler ile dağıtım şirketleri arasında oluşabilecek ihtilafların önlenmesi amacıyla yapılan değişiklikle, bu şirketler belediyeden veya ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından uygun görüş almak suretiyle kendilerine ait dağıtım şebekesi ve bu şebekeyi oluşturan ekipmanların tesisi ve teçhizi amacıyla gerekli olması halinde park, meydan ve yollardan bunların kullanımına engel olmayacak şekilde bilabedel (ücretsiz) geçebilecek.

Doğal gaz arz güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınmasından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı sorumlu olacak ve Bakanlık, doğal gaz arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasları belirleyecek. Bakanlık ayrıca doğal gaz piyasasının işleyişi ve gelişimi hakkında değerlendirmeleri, iletim şebekesinde gerekli olabilecek ilave ve yeni yatırım ihtiyaçlarını, gaz temininde yaşanabilecek olumsuz gelişmelere karşı gerekli olan depolama kapasitesinin sağlanmasına ilişkin yatırım ihtiyaçlarını ve arz güvenliği konusundaki diğer tespit, sorun ve çözüm önerilerini içeren "Doğal Gaz Arz Güvenliği Raporunu" her yıl hazırlayıp Bakanlar Kuruluna sunacak.

Dağıtım şirketleri, LNG terminal işletmecileri, depolama şirketleri ve diğer iletim şirketlerinin, iletim sistem operatörünün arz güvenliğinin temini ve sistemin işleyişine ilişkin olarak vereceği talimatlara uymaları gerekecek.

Organize toptan doğal gaz piyasalarının işletilmesi, bu piyasalarda gerçekleştirilen faaliyetlerin mali uzlaştırma işlemleri ile diğer işlemler, ilgisine göre EPİAŞ veya Borsa İstanbul Anonim Şirketi tarafından yapılacak. Organize toptan doğal gaz piyasasında faaliyette bulunan tüzel kişiler piyasa faaliyetlerine ilişkin gerekli verileri EPDK'ya veya EPDK'nın belirleyeceği kuruluşlara sağlayacak. Sermaye piyasası aracı niteliğindeki standardize edilmiş doğal gaz sözleşmelerinin ve türev ürünlerin işlem gördüğü piyasaların işleticisi Borsa İstanbul Anonim Şirketi olacak. Bu piyasaların çalışma esaslarının tespiti EPDK görüşleri alınarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenecek.

- Depolama imkanına sahip olma şartı

Dağıtım şirketlerine satış yapacak veya son kaynak tedarikçi olarak belirlenecek tüzel kişilerde müşterilerinin mevsimsel doğal gaz çekişlerini karşılayacak depolama imkanına sahip olma şartı aranacak.

BOTAŞ, ithalatı yıllık ulusal tüketimin yüzde 20'si oranına düşünceye kadar LNG ithalatı haricinde yeni doğal gaz alım sözleşmesi yapamayacak ve süresi biten mevcut doğal gaz alım sözleşmelerini yenileyemeyecek ancak Bakanlar Kurulu kararıyla doğal gaz arz güvenliğinin sağlanması veya ihraç etmek amacıyla doğal gaz alım sözleşmeleri yapabilecek. Ayrıca BOTAŞ 1 Ocak 2015 itibarıyla mevcut doğal gaz satış sözleşmeleri haricinde yeni doğal gaz satış sözleşmesi yapamayacak ancak süresi biten sözleşmeleri yenileyebilecek. BOTAŞ tarafından devredilecek doğal gaz alım veya satış sözleşmeleri için kontrat veya miktar devrine imkan tanıyan ihaleler yapılabilecek.

Tasarıya eklenen geçici maddelere göre, BOTAŞ'ın yeniden yapılandırılması sırasında kurulan tüzel kişiliklere devredilen doğal gazla ilgili alacaklara ilişkin tüm işlemler tahsilatı tamamlanıncaya kadar söz konusu kanun hükümleri çerçevesinde bu tüzel kişilikler tarafından devam ettirilecek.

Düzenlemeyle depolama faaliyetlerinden ayrılan ve yeni bir faaliyet olarak tanımlanan LNG terminal işletmeciliği için verilmiş depolama lisansları 6 ay içerisinde sona erdirilecek, söz konusu faaliyet için LNG Terminal İşletme Lisansı alınması gerekecek.

İşletmeye girecek LNG terminali işletme tesisleri ile depolama tesislerine ilgili kurum tarafından verilmiş izin tarihinden itibaren yatırım ve işletme dönemlerinin ilk 10 yılında ilgili maddeye göre yüzde 85 indirim uygulanacak.

- İGDAŞ'ın özelleştirilmesi süreci

Tasarıyla İGDAŞ'ın özelleştirilmesinde izlenecek yöntem de hükme bağlandı. Buna göre, mülkiyet ve kar payı haklarına halel gelmemek ve pay sahipliğinden kaynaklanan bütün mali hakları İstanbul Büyükşehir Belediyesinde kalmak kaydıyla, İGDAŞ'ın özelleştirilmesi, ilgili kanun uyarınca Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca gerçekleştirilebilecek.

İGDAŞ'ın hisselerinin özelleştirilmesine dair hisse satış sözleşmesinin imza tarihinden itibaren 10 yıl boyunca sistem kullanım bedeli (birim hizmet ve amortisman bedeli) 0,062378 dolar/metreküp karşılığı lira, sistem kullanım bedeli (taşıma bedeli) ise 0,01480 dolar/metreküp karşılığı lira olarak uygulanacak.

Bu maddelerin yürürlüğe girdiği tarihte İGDAŞ ve BOTAŞ'ın karşılıklı gecikme zammı ve taşıma bedeli alacakları, bunların tüm ferileri ve cezaları silinecek. Bunlara ilişkin yargıya intikal etmiş/etmemiş tüm ihtilaflar karşılıklı olarak sona erecek.

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber