Gündelikçiye kuponlu tarife

Cem Kılıç

Evine temizlikçi alan ev sahibi, ödemeyi kuponlarla yapacak. Kupon paraya çevrilirken SGK yalnızca yüzde 2 iş kazası ve meslek hastalığı primi kesecek

Torba yasada sosyal güvenlik alanında çok önemli yeni haklar var. Özellikle doğum borçlanması hakkının 3'e çıkarılması ve tüp bebekte SGK tarafından 3'üncü denemenin de karşılanması pek çok aileyi ilgilendiriyor. Mavi kartlılara getirilen borçlanma hakkı da yurtdışında yaşayanların yüzünü güldürecek.

Torba yasa, gündelikçilerin sigortalılık konusuna da el attı. Bu gelişme, gündelikçilik yapan ve gündelikçi hizmeti alan çok sayıda insanı ilgilendiriyor.

SGK, hazırlıklarını tamamlayarak gerekli işlemler için ilgili genelgeyi yayımlayacak. Yasaya göre, evine haftada bir gün temizlikçi alan ev sahibi, asgari ücretin saatlik tutarına göre hazırlanmış kuponlardan alarak temizliğe gelen kişiye çalıştığı saat kadar kuponu verecek.

SGK ev sahibine gitmeyecek

Kuponu anlaşmalı kurumdan paraya çeviren gündelikçiden SGK yalnızca yüzde 2 oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi kesecek. Dolayısıyla kuponu karşılığı 100 TL olan gündelikçiye anlaşmalı kurum 98 TL ödeyecek. 2 TL SGK'ya iş kazası ve meslek hastalığı primi olarak gidecek.

Bu sayede 10 günden az çalışan gündelikçilerin iş kazası ve meslek hastalığı riskine karşı korunması öngörülüyor. Diğer yandan kuponla ödemeyi gerçekleştiren ev sahibi de idari para cezası riskinden kurtulacak.

Dolayısıyla ödemesini kuponla alan gündelikçi iş kazası riskine karşı korunmuş, ev sahibi de gündelikçisini yasal bir şekilde istihdam etmiş hale gelecek.

Gündelikçi emeklilik isterse

Evinde gündelikçiyi ayda 10 günden daha az çalıştıran ev sahibi çalıştırdığı kişi adına yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyecek. Bu primin ödenme amacı, iş kazası sonucunda bir yaralanma olduğunda sigortalının sürekli iş göremezlik geliri, iş kazası sonrası ölümlerde ise geride kalanların ölüm aylığı alabilmesidir.

Dolayısıyla ayda 10 günden az çalışan gündelikçiler için de bu haklar sağlanmış olacak. Ancak ev sahipleri için önemli bir istisna söz konusu. SGK iş kazası sonucu sigortalıya ödediği sürekli iş göremezlik geliri ve geride kalanlara bağladığı aylık için iş kazasında sorumluluğu bulunan işverene sorumluluğu oranında iş rücu ediyor. Gündelikçi çalıştıran ev sahiplerinden SGK bu şekilde para talep etmeyecek. Yani çalıştırdığı gündelikçi iş kazası geçirirse SGK sigortalıya yaptığı ödemeler için ev sahibinin kapısını çalmayacak.

Çalışma saati üzerinden aylık çalışma süresi 10 günü geçmeyen gündelikçiler emekli olmak için primlerinin kendileri ödeyecek. Ücretinden yalnızca yüzde 2'lik iş kazası ve meslek hastalığı primi alınan gündelikçi, eğer isterse asgari ücret üzerinden yüzde 32.5 oranında prim ödeyerek emekli olma hakkına da kavuşabilecek.

Ya 10 günden fazla çalışan?

2014 yılının ikinci altı ayı için emekli olmak için prim ödemek isteyen gündelikçinin her ay cebinden 368.5 TL ödeme yapması gerekecek. Diğer yandan bu kişilerin ödedikleri primler 4/a'lı yani SSK'lı olarak değerlendirilecek. Bu kişiler 7.200 gün prim ödeyerek emekli olabilecekler.

Çalıştıkları saat toplamı ayda 10 günün üzerinde olanlar için SGK kolay sigortalılık formülünü hayata geçirecek. Yaşlı bakımı veya temizlik için evinde haftanın 3 günü birisini çalıştıran ev sahibi ayda 12 gün için SGK'ya sigortalılık bildiriminde bulunacak. SGK bu konuda basit bir yöntem üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.

E-Devlet veya internet üzerinden doldurulacak form ile ev sahibi çalışanını SGK'ya bildirecek. Çalışma gün sayısı ve ücretini bildiren işveren, SGK'ya bir de banka hesabı tanımlayacak. SGK tarafından belirlenen gün geldiğinde bu kişinin bildirdiği ücret üzerinden gündelikçinin çalıştığı gün doğrultusunda prim kesilecek.

Bu şekilde hem ev sahibi ekstra bürokrasi ile uğraşmamış olacak, hem de gündelikçi adına bütün primler kesilmiş olacak. Bu şekilde 12 gün üzerinden bütün primleri kesilen gündelikçi isterse prim ödeme gün sayısını 30'a tamamlayabilecek.

Mavi kartlılara borçlanma hakkı geliyor

Torba yasadaki önemli düzenlemelerden bir tanesi de, yurtdışında yaşayan ve çalışan vatandaşlarımızı ilgilendiriyor. Yurtdışında yaşayan ve çalışan vatandaşlarımız yurtdışında geçirdikleri süreleri borçlanabiliyorlar. Borçlanılması halinde yurtdışında geçirilen süreler emeklilik hesabında dikkate alınıyor. Ayrıca bu süreler emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısına da ekleniyor. Ancak şu anki düzenleme çerçevesinde yurtdışı borçlanması yapılabilmesi için Türk vatandaşı olma şartı aranıyordu. Bu nedenle "Mavi Kartlı" vatandaşlarımız yurtdışı borçlanması yapamıyorlardı.

Mavi Kart nedir?

Mavi kart, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 inci maddesinde belirtilen altsoylarına verilen ve söz konusu maddede belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren resmi belgedir.

Diğer yandan yargı organları "mavi kartlıların" da yurtdışı borçlanma hakkından yararlanması gerektiği yönünde kararlar veriyor ve SGK daha bu nedenle büyük maddir zararlara uğruyordu. Uygulamada dava ile kazanılan bu hakkın hukuki metne yerleştirilmesi hem SGK'yı masraftan kurtarmış, hem de uzun yıllar yurtdışında çalışmış ve bu süreleri emekliliğine saydırmak isteyen mavi kartlı gurbetçilerimizin davayla uğraşmadan borçlanma hakkına erişimini sağlamış oldu. Düzenleme bu konuda süren davalardan feragat edenlerin de bu haktan yararlanmasını sağlıyor. Davadan feragat edenlere yargılama maliyeti de çıkarılmayacak.

Kadınlar 3. çocuk için borçlanabilir

Torba yasada kadın sigortalıların uzun süredir beklediği doğum borçlanmasının 3'e çıkarılması konusu düzenlendi. Daha önce kadın sigortalılar en fazla 2 çocuk için borçlanma yapabiliyorlardı.

Torba yasa ile sigortalılık türü fark etmeksizin SSK'lı, Bağ - Kur'lu ve emekli sandığı mensubu kadınların tamamı diğer şartları sağlamaları halinde 3. çocuk için de doğum borçlanması yapabilecekler.

Dolayısıyla emeklilik yaşını tamamlamasına az bir süre kalmış fakat yeteri kadar primi bulunmayan pek çok kadın sigortalının daha erken emekli olması mümkün olacak.

3 çocuğu olan kadınlar eğer her üç çocuğun doğumu da ilk kez sigortalı oldukları tarihten sonra ise ve doğum sonrası sigortalı olmamış olmaları kaydıyla Kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra SGK'ya başvurarak 3 çocuk için toplam 2 bin 160 günü borçlanabilecek.

Sigorta öncesi yok...

Torba yasada kadınlarımızın dört gözle beklediği sigortalılık öncesi doğumların borçlanılabilmesine ilişkin herhangi bir hüküm yer almıyor.

Sigortalılık öncesi doğumları borçlanmak pek çok kadın sigortalıya daha erken yaşta emekli olma hakkı tanıyacaktı çünkü bu şekilde sigorta girişleri geriye gidebilecekti.

Tüp bebek için 3 deneme dönemi

Torba yasa SGK'nın tüp bebekte karşılayacağı deneme sayısını da 3'e çıkardı. Mevcut uygulamada SGK gerekli diğer şartların varlığı halinde en fazla 2 denemeyi karşılıyordu.

Torba yasa Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra SGK sigortalıların üçüncü tüp bebek denemesini de karşılamaya başlayacak. SGK birinci denemede sigortalılardan yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25 oranında katılım payı alıyor. Torba yasa sonrası üçüncü denemeden alınacak katılım payı oranı yüzde 20 olarak uygulanacak. Tüp bebekte SGK'nın karşılayacağı deneme sayısının üçe çıkarılması, bu durumdaki sigortalıları sevindirecek ve onlara umut verecek bir düzenleme.