16 Türk devleti tartışması

Şehriban OĞHAN

Sanat tarihçisi Prof. Dr. Nurhan Atasoy, "Fikir fena değil ama kumaş ve renk seçimi önemli. Yoksa replika gibi yapılan şeyler yanlış görüntü verebilir" derken, tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu meselenin kıyafet olmadığını savundu. Yabancı konukları; Moğolistan'da Cengizhan süvarileri, Fransa'da Napolyon dönemi askerlerinin karşıladığını belirten Afyoncu, çalışma için kendisi dahil birçok tarihçiden destek alındığını söyledi. Tarihçilerin görüşleri şöyle:

Fena fikir değil ama daha iyi çalışmalı

Prof. Dr. Nurhan Atasoy (Sanat tarihçisi) Eski Türk devletleriyle ilgili çok az da olsa 13 ve 14'üncü yüzyıla ait minyatür kaynaklar var. Fark ettiğim bir kısım detaylar, bazı minyatürlere bakılıp yapılmış olduğu izlenimi verdi. Ama renkler modern kumaşlardan yapıldığı için herhalde çok iyi görünmedi gözüme. Aslını yansıtmıyor. Mesela Osmanlı devrinde kullanılan atlas kumaşının bugünkü karşılığı saten. Atlasın kullanıldığı yerlerde saten kullanılıyor ama o kadar çirkin olur ki. Çünkü atlasta donukluk, satende parlaklık var. Bunlar çok ince işler. Elden geçirmek gerekir. Çünkü bütün dünyaya yansıtılıyor. Bu toplumlar kat kat merdivenli yerlerde yaşamış değiller. Bunları oralarda görmek beni rahatsız etti. Madem eski Türk devletlerini koruyorsunuz, eski Türk törenleri tarzıyla bağdaştırmak lazım. Bunu daha iyi çalışmak lazım. Bu kadar devlet kurmuş geçmişimiz var. Bunu dünyaya göstermek kötü fikir değil. Ama bunu iyi uygulamak lazım ki iyi bir tesir uyandırsın. Şu an beni tatmin etmedi.

Türkiye'de eksiklikti olumlu bir gelişme

Prof. Dr. Erhan Afyoncu (Tarihçi) Biz eski Türk devletlerinin, Osmanlılar haricinde kıyafetlerini bilmiyoruz. Ama burada mesele kıyafet değil. Senelerden beri benim de söylediğim şudur: Biz Avrupa ve Asya'da hangi ülkeye gidersek gidelim, bizi o devletin tarihi kıyafetli askeri karşılıyor. Bu, Türkiye'de

eksiklikti. Dünyanın her yerinde olan bir uygulamanın bizde de olması tarihçi olarak bence olumlu bir gelişme. Tarihi Türk kıyafetleriyle ilgili elimizde çok teferruatlı bir şey yok. Ufak tefek bilgiler var. Oralardan yararlanılmıştır. Göktürk kıyafetlerinin doğrusunu bilen söylesin bana, neymiş doğru biz de öğrenelim. Bunlar tarihi kitapları araştırdılar. Uzun süredir devam eden bir çalışmaydı. Eldeki mevcut bilgiler ışığında bu ortaya çıkmış. Kıyafetler çok kötü, sırıtan kıyafetler değil.

Muhafız Alayı Komutanlığı önermiş

CUMHURBAŞKANLIĞI Sarayı'nda Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas için düzenlenen karşılama töreninde, tarihteki 16 Türk devletinin askeri üniformalarını giyen askerlerin bulunması fikrinin Muhafız Alayı Komutanlığı'na ait olduğu bildirildi. Uygulamanın Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndaki resmi karşılama törenlerinde devam edeceğini belirten Cumhurbaşkanlığı kaynakları, bu yeni projenin, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın bilgisi dahilinde Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı'nca gerçekleştirildiğini belirttiler.

ASKERİ TERZİLER DİKTİ

Cumhurbaşkanlığı kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Muhafız Alayı Komutanlığı, Cumhurbaşkanlığı Forsu'nda 16 yıldız ile temsil edilen tarihteki Türk devletlerinin Cumhurbaşkanlığı Saray'ı içinde de sembolize edilebileceği önerisinde bulundu. Bu önerinin olumlu karşılanması üzerine kayıtlar incelendi ve tarihteki 16 Türk devletinin askeri üniformaları tespit edilerek, askeri terziler tarafından gerçeğine uygun olarak diktirildi. Dikilen üniformaları giyen Muhafız Alayı askerleri, birkaç provanın ardından önceki günkü karşılama töreninde hazır bulundu. Bu yeni uygulamayla birlikte Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı'nın bando, tören taburu gibi unsurlarına 16 Türk devletinin askerlerini temsil eden askerler de eklenmiş oldu. Tarihi kıyafetli askerlerin her törende farklı yerlerde konumlandırılabileceği vurgulandı.

30 AĞUSTOS'TAKİ SUNUM

Kaynaklar, Muhafız Alayı Komutanlığı'ndan benzer bir önerinin Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda düzenlediği ilk 30 Ağustos resepsiyonunda da geldiğini, bu fikrin de kabul edilerek hayata geçirildiğini belirttiler. Buna göre resepsiyondaki koreografide, tarihten bugüne Osmanlı dahil olmak üzere Türk ordularının kullandığı 21 farklı üniforma Muhafız Alayı askerlerince davetlilerin izlenimine sunulmuştu. Muhafız Alayı Komutanlığı'nın Abdullah Gül döneminde de bu tür önerileri olduğunu hatırlatan kaynaklar, örnek olarak Muhafız Alayı Atlı Tören Birliği'ni örnek gösterdiler. Muhafız Alayı süvarileri, Gül döneminde Çankaya Köşkü'nün 1 No'lu kapısından konuk devlet başkanını karşılıyor ve tören alanına kadar eşlik ediyordu. Gül döneminde Çankaya Köşkü'nde başlayan bu uygulama Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda da devam ediyor. Ümit ÇETİN