Çözüm süreciyle, bölgede yatırımlar 2 kat arttı

6. bölge kapsamında yer alan 15 ilde öngörülen sabit yatırım tutarı 2,3 katına çıkarak 1,5 milyar liraya ulaşırken, söz konusu illerin ihracatı da yüzde 37 artarak 2,9 milyar dolara yükseldi.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerindeki terör faaliyetlerini sonlandırmak için 2009 yılında Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi adıyla başlatılan ve daha sonra Çözüm Süreci adıyla anılan dönem, bölge illerinde çatışmaların durmasını beraberinde getirdi.

Oluşan huzur ortamıyla yatırımcıların, daha önce terörle anılan bölge illerine ilgileri arttı. 2012 yılının haziran ayında yürürlüğe giren Yeni Teşvik Yasası ile Türkiye ekonomik ve sosyal gelişmişlik düzeylerine göre 6 bölgeye ayrılmış ve 6. kapsamındaki Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerine yönelik yatırımlara önemli teşvikler verilmişti.

Ekonomi Bakanlığı'nın verilerine göre, 6. bölge kapsamındaki 15 ilde gerçekleştirilmesi planlanan sabit yatırımların tutarı, 2010-2014 Eylül döneminde yabancı yatırımlar dahil 2,3 katına çıkarak 1 milyar 484 milyon liradan 3 milyar 473 milyon liraya yükseldi. Aynı dönemde söz konusu yatırımlar çerçevesinde öngörülen istihdam da yüzde 24 artış kaydetti ve 11 bin 50 kişiden 13 bin 741 kişiye ulaştı.

Öngörülen sabit yatırımın en hızlı arttığı il Siirt oldu. Buna göre 2010 yılında 34 milyon lira olan söz konusu rakam, yaklaşık 26 kat artarak 867 milyon liraya yükseldi.

Mardin, sabit yatırım tutarının yüksek oranda artış gösterdiği bir diğer il olarak dikkati çekti. Mardin'e yönelik sabit yatırım tutarı 10 kat civarında artışla 144 milyon liradan 1 milyar 373 milyon liraya ulaştı.

Batman'daki sabit yatırım tutarı da 3 kat civarında artışla 58 milyon liradan 182 milyon liraya çıktı.

İhracat yüzde 37 arttı

Çözüm sürecinin başlamasıyla 6. bölge illerinin ihracatında da olumlu gelişmeler yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, söz konusu illerin toplam ihracatı 2010-2014 yılları arasında yüzde 37 artarak 2,1 milyar dolardan yaklaşık 2,9 milyar dolara yükseldi.

Mardin, geçen yıl sonu itibarıyla en fazla ihracat yapan il olarak kayıtlara geçerken, ilin ihracatı bu dönemde yüzde 65 artarak 564,2 milyon dolardan 932 milyon dolara yükseldi.

En fazla ihracat yapan ikinci il Şırnak oldu. Bu ilin dış satımı da 2010-2014 yılları arasında yüzde 11 artışla 625,4 milyon dolardan 694 milyon dolara ulaştı. Hakkari ise 389 milyon dolarla 6. bölge illeri arasında en fazla ihracat yapan 3. il olurken, ilin ihracatı son 5 yılda yüzde 26 artış kaydetti.

Batman yüzde 72, Van yüzde 77, Diyarbakır yüzde 90, Şanlıurfa yüzde 44 ile ihracatını artıran diğer iller olarak ön plana çıktı.

TÜİK verilerine göre 6. bölgede yer alan illerin 2010-2014 yılları arasındaki ihracat tutarlarındaki (bin dolar) değişim şöyle:

İller 2010 2014 değişim (%)
Ağrı 76.904 82.604 7
Ardahan 3.306 1.208 -63
Batman 27.213 46.701 72
Bingöl 6.254 8.542 37
Bitlis 3.417 4.550 33
Diyarbakır 165.055 312.853 90
Hakkari 309.076 389.439 26
Iğdır 101.692 123.236 21
Kars 159 411 158
Mardin 564.205 931.870 65
Muş 15.413 4.781 -69
Siirt 11.324 1.481 -87
Şırnak 625.402 693.942 11
Şanlıurfa 173.079 249.482 44
Van 18.911 33.423 77
Toplam 2.101.410 2.884.523 37