Vergi iadesi kalkıyor, asgari geçim indirimi geliyor, sendikalar tepkili

'Vergi gelirleri azalacak, asgari ücret baskılanacak'

İşçi ve memur sendikaları, vergi iadesinin yerine getirilecek asgari geçim indirimini eleştirdi: Yüksek ücretliler vergi iadesine göre zararda. Vergi gelirleri azalabilir. Asgari ücret üzerinde baskı oluşabilir

Ücretlilerde vergi iadesinin kaldırılarak yerine asgari geçim indirimini getirme çalışmaları, çalışanların tepkisine yol açtı. İşçi ve memurların tepkilerini dile getiren sendikacıların asgari geçim indirimine itirazları 3 noktada yoğunlaştı:

1 Matematiksel oyunlarla ücretlilerin gelirleri azaltılıyor. Düşük ücretli kesim, yeni sistemden faydalansa da yüksek ücretliler gelir kaybına uğruyor.

2 İade kalkacağı için alışverişlerde belge alma oranı düşecek. Kayıtdışıyla mücadele ciddi zarar görecek.

3 Asgari geçim indiriminin hesabı, asgari ücret baz alınarak hesaplandığı için devlet asgari ücreti artırmamak ya da az artırmak için çaba sarf edecek. Çünkü asgari ücretin artması, asgari geçim indiriminin de artması anlamına gelecek.

'Kademeli artmalı'

DİSK Başkanı Süleyman Çelebi, yeni sistemin asgari ücretliler açısından avantajlı olduğunu ancak yüksek ücretliler açısından haksızlık yarattığını belirtti. Çelebi, "Yüksek ücretliler için kademeli bir sistem getirilmeli" dedi. Vergi iadesinin kaldırılmasının, kayıt dışı ekonomiyi körükleyeceğini vurgulayan Çelebi, şöyle devam etti:

"Asgari geçim indiriminin, asgari ücrete göre hesaplanması, devletin asgari ücret pazarlığında cimri davranmasına neden olur. Önce asgari ücret 640 YTL'ye çıkarılmalı, sonra asgari geçim indirimi hesabı yapılmalı."

Vergi iadesinden vazgeçilmesinin, giderlerin faturalandırılmasını engelleyeceğini vurguluyan Hak-İş Başkanı Salim Uslu da, "Aksayan yönleri iyileştirilerek bu sistemin devam ettirilmesi gerekir. Vergi iadesi ödenecek diğer vergilerden mahsup şeklinde de olabilir. Asgari geçim indirimi sisteminin, asgari ücret üzerinde baskı oluşturmasından kaygı duyuyorum" dedi. Uslu, Maliye'ye konunun taraflarını çağırıp tartıştırmasını önerdi.

'Matematiksel oyun'

KESK Eğitim ve Örgütlenme Sekreteri Fevzi Ayber ise asgari geçim indirimini, "Ücretlilerin haklarını ellerinden almak için kurgulanmış matematiksel bir oyun" diye eleştirdi. Getirilmek istenen sistemi uzmanlara incelettirdiklerini belirten Ayber, "Devlet bundan sonra belki de asgari ücreti hiç artırmayacak. Asgari ücret, açlık sınırının üzerine çıkarılmalı" diye konuştu.

Vergi iadesinin kaldırılmasının vergide kayıp-kaçağa neden olacağını anlatan Kamusen Genel Sekreteri Fahrettin Yokuş da, "Vergi gelirleri azalan devlet, yine dolaylı vergilere, yani sabit ücretliye yüklenecek" şeklinde konuştu.

İşte taslaktaki asgari geçim indirimi maddesi

Ücretlilerin gerçek usulde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır.

Asgari geçim indirimi, takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının, mükellefin kendisi için yüzde 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10'u, çocukları için yüzde 7.5'idir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgari geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103'üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan miktarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır.

İndirim, en fazla iki çocuk için uygulanır. Bu indirimin uygulamasında "çocuk" tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana ve babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış evlatları, "eş" tabiri ise yasal evlilik bağı kurulmuş kişileri ifade eder.

İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medeni hali ve aile durumu esas alınır. Yıl içinde mükellef lehine meydana gelecek değişiklikler, bu tarihten itibaren dikkate alınır. İndirim, gelir elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı olmak üzere, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.

Ne anlama geliyor?

Ücretlilerde vergi iadesini kaldırıp bunun yerine asgari geçim indirimi sistemini getirecek taslak, herkese aynı tutarda ödeme yapılmasını öngörüyor. Asgari geçim indiriminin hesaplanmasında çalışanın ne kadar ücret aldığı değil, evli ya da bekâr olması, eşinin çalışıp çalışmaması, çocuğunun olup olmaması belirleyici olacak.

Bekâr ya da eşi çalışan ücretliler için asgari ücretin yarısından, eşi çalışmayan ve iki çocuğu olan ücretliler için de asgari ücretin dörtte üçünden vergi alınmayacak. Ücreti ne olursa olsun bekâr ya da eşi çalışan ücretliler ayda 39.8 YTL, diğerleri de ayda 59.7 YTL asgari geçim indirimi alacak.