Hükümetin Samsun sevdası, Lukoil'i kaçırdı
Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden Lukoil, Zonguldak'ta 3 milyar dolarlık rafineri kurma projesinden, hükümetin Çalık Grubu'nun yapacağı Samsun-Ceyhan projesi kapsamında Samsun baskısı yapması nedeniyle vazgeçti.
Zonguldak Valisi Yavuz Erkmen, önemli bir kazançtan olunduğunu ifade ederek, ?Zonguldak'a rafineri kurup batıya satış yapmak istiyorlardı. Ama Samsun için kendilerine telkinde bulunulunca oraya yönlendiler" dedi.
Lukoil'in, ekonomik gerekçeleri öne sürerek yatırımdan vazgeçtiğini açıklaması, rafineri açığı görünen Türkiye petrol piyasasında yankı buldu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) süreci aksatması nedeniyle yerli yatırımcılar rafineri yapımına başlayamazken, dünyanın önde gelen petrol şirketi de Samsun baskısı nedeniyle kaçırılmış oldu. Lukoil ile ilgili süreç şöyle gelişti:
DAĞITIMA DA GİRECEKLERDİ
Lukoil Başkanı Vagit Alekperov, 8 Ağustos 2006'da Ankara'ya gelerek, Zonguldak'ta yatırım tutarı 3 milyar dolar olan 8-10 milyon ton kapasiteli bir rafineri kurmak istediğini yetkili makamlara bildirdi. EPDK'ya başvuran Alekperov, yatırımın beş yılda tamamlanacağını, kurdukları dağıtım şirketi olan Lukoil Dağıtım'ın da eylül ayından itibaren Türkiye'de faaliyete geçeceğini bildirdi.
Petrol hacmi yıllık yüzde 5-7 oranında büyüyen şirket, hem kendi ürettiği hem de Kazakistan'dan çıkardığı petrolü Karadeniz'den Avrupa pazarlarına ulaştırmak için Zonguldak'ı istedi. Hazar boru hattında da hissedar olan şirket Zonguldak üzerinden Avrupa'ya açılacaktı.
TEŞVİK İSTEDİ, SAMSUN YANITI ALDI
Alekperov, aynı gün Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Enerji Bakanı Hilmi Güler ile de görüştü. Arazi tahsisi ve vergi indirimlerinden yararlanma olanağı isteyen Lukoil'e verilen yanıt ise, ?Zonguldak değil Samsun'a rafineri kurun" oldu. İzleyen süreçte de hükümet ısrarla Samsun üzerinde durdu.
Lukoil'in petrol ticaret güzergahı gereği Zonguldak'ta rafineri kurması gerektiğini görmek istemeyen hükümet, Çalık Grubu'na hak tanıdıkları Samsun-Ceyhan projesini gerçekleştirmek için Samsun konusunda bastırdı. Samsun-Ceyhan için ne Rusya ne ABD'den destek bulabilen hükümet, bu nedenle dünyanın en büyük petrol şirketlerinden birinin yapacağı yatırımdan da oldu.
BAKANLIK ISRARLI
Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, Samsun-Ceyhan için yola çıkarken, kimsenin desteğini aramadıklarını belirterek, önümüzdeki dönemde hattın yapımı için kamulaştırma yapacaklarını açıkladı. Yetkili, Çalık Grubu'nun İtalyan şirketi Eni ile birlikte, hattan geçecek petrol için anlaşma da sağladığını ifade etti.
ZONGULDAK VALİSİ: BÜYÜK KAZANÇTI
Zonguldak'ta rafineri kurulması için çaba sarfeden, hatta Alekperov ile Ankara'ya dahi gelen Zonguldak Valisi Yavuz Erkmen ise, ANKA'ya yaptığı açıklamada, ?Biz o konuda baya bir çaba sarfettik buraya yatırım yapmaları için. Hatta onlar EPDK'ya Zonguldak için müracaat yapmışlardı. Samsun'u incelemeleri yolunda bir telkin olunca, Samsun'a da gittiler baktılar. Dolayısıyla ikinci etap bizden çok Samsun'da gelişti" dedi.
Vazgeçilmeseydi, rafinerinin yalnızca Zonguldak için değil Türkiye için de büyük bir kazanç olacağını kaydeden Erkmen, ?Zonguldak'a rafineri kurup, İstanbul'a ve batıya satışın kendileri için daha iyi olacağını söylüyorlardı. Acaba Samsun olunca mı vazgeçtiler, tam net bilgiye sahip değilim" diye konuştu.