Mahkemelere ilişkin tasarı komisyona sevk edildi

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin daha etkin ve verimli çalışmasını amaçladıklarını belirterek "İstinaf kanun yoluna ilişkin sistemin sağlıklı işlemesi ve beklenen verimi en üst düzeyde yerine getirmesi için yasalarımızın bazı maddelerine dokunma ve oralarda değişiklik yapma gereği doğmuştur." dedi.

TBMM Adalet Komisyonu, AK Parti Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya başkanlığında toplandı.

Toplantıda, Bölge Adliye ve Bölge İdari Mahkemelerinin İşleyişinde Ortaya Çıkan Sorunların Giderilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı görüşüldü.

Tasarıya ilişkin bilgi veren Bozdağ, hükümetin son 15 yılda yargıda etkinlik ve verimliliğin arttırılması, yargılamaların makul sürede sonuçlandırılması ve adaletin eksiksiz gerçekleştirilmesini temin etmek amacıyla mevzuat düzenlemeleri ile idari yapı ve fiziki kapasitenin güçlendirilmesine ilişkin birçok reforma imza attığını aktardı.

Bu reform sürecinin önemli bir parçası olarak 20 Temmuz 2016'da bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin faaliyete geçirildiğini anımsatan Bozdağ, mahkemelerce verilen isabetli kararların ve makul sürede yargılamanın, vatandaşların hukuki tatmini yanında, bir ülkedeki adil yargılanma hakkı ve hukuki güvence varlığının önemli göstergelerinden olduğunu ifade etti.

Bu hususların gerçekleştirilmesinde istinaf mahkemelerinin oldukça önemli bir işlev üstlendiğine dikkati çeken Bozdağ, istinaf kanun yolunun yargı sisteminde var olan hukuki başvuru yollarını kuvvetlendirerek adil yargılanma hakkını daha da koruyucu bir hale getirdiğini söyledi.

Diğer yandan, yargı sisteminin önemli sorunlarından birinin de yüksek mahkemelerdeki iş yükü fazlalığı olduğunu dile getiren Bozdağ, şöyle devam etti:

"Bu sorun, yargılama sürelerinin makul seviyeyi aşmasına neden olmakta ve adil yargılanma hakkını olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu durumun dolaylı sonuçlarından biri de uzun yargılama süreleri nedeniyle toplumun yargıya olan güveninin azalması olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak belirtmem gerekir ki istinaf kanun yolunun asıl amacı yüksek mahkemelerin iş yükünün azaltılması değildir. İkinci bir yargılama yapmak suretiyle gerçeğin ortaya çıkarılması ve adaletin tam olarak gerçekleşmesini temin etmek, istinaf kanun yolunun en önemli amacıdır. Yüksek mahkemelerin iş yükünün azalması ise istinaf kanun yolunun bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin faaliyete geçmesiyle iki dereceli olan yargı sistemimiz üç dereceli hale gelmiş ve kişi özgürlüklerinin korunması bakımından daha güvenceli bir yapıya kavuşturulmuştur. Zira ilk derece mahkemelerince verilen kararlar, istinaf kanun yolunda hem hukuka uygunluk denetimine tabi tutulmakta hem de olay yargılaması yönünden denetlenerek gerektiğinde yeniden yargılama yapılması sağlanmaktadır."

- "Bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri oldukça etkili ve hızlı çalıştı"

Bu suretle yargılama sürecinde meydana gelen hataların en aza indirilerek maddi gerçeğe eksiksiz şekilde ulaşılmasının temin edildiğini vurgulayan Bozdağ, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin faaliyete başladığı 20 Temmuz 2016'dan bugüne kadar geçen kısa sürede oldukça etkili ve hızlı çalıştığı ve bu şekilde kamusal memnuniyeti sağlamak yönünde önemli mesafe katettiğinin istatistiklerden anlaşıldığını bildirdi.

Buna göre, Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairelerine gelen 136 bin 928 dosyadan 106 bin 477'si hakkında karar verildiğini, eldeki derdest dosyaların 30 bin 451, buna göre karar verme oranının ise yüzde 77 olduğunu aktaran Bozdağ, Ceza Dairelerince verilen toplam 106 bin 477 karardan 5 bin 537'sinin temyiz edildiğini, buna göre temyiz oranının yüzde 5,2 olduğunu belirtti.

Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairelerine gelen 111 bin 141 dosyadan 75 bin 182'si hakkında karar verildiğini hatırlatan Bozdağ, eldeki dosyaların 35 bin 959 ve buna göre karar verme oranının yüzde 67 olduğunu söyledi

Hukuk Dairelerince toplam 75 bin 182 karar verildiğini, bu kararlardan toplam 8 bin 417'sinin temyiz edildiğini, buna göre temyiz oranının yüzde 11 olduğunu anımsatan Bozdağ, Bölge İdare Mahkemelerince toplam 36 bin 729 karar verildiğini, bu kararlardan 4 bin 341'inin temyiz edildiğini ve temyiz oranının yüzde 11,8 olduğunu ifade etti.

Adalet Bakanı Bozdağ, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu sayılar ülkemizde, istinaf kanun yolunun faaliyete geçmesiyle temyiz kanun yoluyla Yargıtaya ve Danıştaya giden dosya sayısında ciddi oranda azalma meydana geldiğini göstermektedir. Böylelikle istinaf kanun yolu, içtihat mahkemeleri olan Yargıtay ve Danıştay'ın gerçek fonksiyonu olan hukuki denetim ve içtihat oluşturmaya yönelik görevine dönmesini sağlamıştır. Bu verilerin, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin kısa süre zarfında, etkili, verimli ve hızlı çalışarak yargıya olan güvenin tesisinde önemli bir rol oynadığı gibi yargıdan memnuniyeti de artırıcı sonuçlar ortaya çıkaracağı açıktır. Bununla birlikte, usul hükümlerinin uygulanması ve teşkilat yapılanmasından ortaya çıkan birtakım aksaklıkların giderilmesini sağlayacak kanun değişikliklerine ihtiyaç olduğu ilgili paydaşlar tarafından bu süre içerisinde sıklıkla dile getirilmiştir. Bu eksikliklerin giderilmesi kapsamında huzurlarınıza getirilen tasarıyla bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin daha etkin ve verimli çalışmasının sağlanması amaçlanmıştır."

- Tasarı alt komisyona gönderildi

Bölge Adliye Mahkemesi Başkan ve üyeleri ile değişik illerde toplantılar yapılmakla birlikte ilk derece mahkemelerinde görevli hakim ve savcılarla gerçekleştirilen görüşmelerde, istinaf uygulamasına ilişkin önerilerinin alındığına işaret eden Bozdağ, ayrıca Yargıtay ve Danıştay ile de istişarelerde bulunulduğunu vurguladı.

Bozdağ, şöyle konuştu:

"Sonunda, istinaf kanun yoluna ilişkin sistemin sağlıklı işlemesi ve beklenen verimi en üst düzeyde yerine getirmesi için yasalarımızın bazı maddelerine dokunma ve oralarda değişiklik yapma gereği doğmuştur. Bu düzenlemelerin tamamı teknik nitelikteki düzenlemelerdir. Komisyondaki arkadaşlarımızın katkılarıyla eğer bu düzenlemelerde eksiklikler varsa onun alt komisyona gönderilmesini de biz arzu ediyoruz. Orada tamamlanması ve düzeltilmesi gereken kısımlar varsa düzeltilmesine biz de açığız. Her türlü olumlu katkıyı buraya dercetmekte fayda var çünkü bu sistemin sağlıklı işlemesini arzu ediyoruz. Uygulayıcılardan gelen önerilerdir bu huzurunuzdaki tasarıdaki bütün düzenlemeler. Hem istinaf uygulayıcıları hem ilk derecedeki uygulayıcılar, hem de bunları takip eden avukatlardan gelen önerilerden oluşuyor."

Tasarıya göre, ceza dairelerinin ilk derece mahkemesi kararındaki hukuka aykırılığı düzelterek istinaf başvurusunu esastan reddedebileceği hallerin kapsamının genişletildiğini aktaran Bozdağ, bunun büyük bir ihtiyaç olduğunu söyledi.

Bozdağ, tasarıyla getirilen düzenlemelere ilişkin, "İstinaf kanun yolunda verilen kararların sirayeti kabul edilmektedir. Tutuksuz yargılanan sanığın istinaf aşamasındaki duruşmaya katılmaması halinde istinaf isteminin reddine karar verileceğine dair hüküm kaldırılmaktadır." diye konuştu.

Komisyonda söz alan milletvekilleri de tasarının alt komisyona gönderilmesini istediklerini kaydetti.

TBMM Adalet Komisyonu, tasarının alt komisyona gönderilmesine karar verdi.