'ABD Gülen ile ilgili somut adım atmalı'

Şebnem Bursalı

* Gülen demokratik sistemi yıkıp gizli bir teşkilatı iktidara getirmek istedi

* 15 Temmuz'da iç savaş başlayacaktı. Fakat halk sokağa çıkınca bu önlendi

* Türkiye için Gülen darbesi, bizim 11 Eylül 2001'de yaşadığımız trajedi ile aynı

Türkiye'yi en iyi tanıyan yabancı diplomatlardan biri o. 1980'lerde Adana ve Ankara'da askeri ve siyasi müsteşar olarak görev yapan James Jeffrey son olarak 2008- 2010 arasında ABD'nin Ankara Büyükelçisi idi. Aynı zamanda Ortadoğu uzmanı olan Jeffrey, Türkiye denildiği zaman Washington'da ilk fikri sorulan kişilerin başında geliyor.

Washington'da atv Ankara Temsilcisi Şebnem Bursalı'ya konuşan James Jeffrey'in SABAH aracılığıyla hem Türkiye hem ABD ye yönelik Fetullah Gülen açıklamaları olay yaratacak.

15 Temmuz'daTürkiye'de bir darbe girişimiyaşandı ve Türkeye uçurumunkenarından döndü. Ne düşünüyorsunuz?

Türkiye çok büyük bir tehlike atlattı. Biriç savaş başlayacaktı. Fakat, halk o kadarçabuk bu darbeye karşı sokağa çıktığı içiniç savaş tehlikesi atlatıldı. Ama halkın sayesindegerçekleşmedi. Umarım bir daha yaşamazsınızböyle bir şeyi.

Siz bu örgütü ve Türkiye'yi çok iyitanıdığınız için bunu söylüyorsunuz amaABD pek sizin gibi düşünmüyor..

Bu örgütü çok iyi tanıyorum. 2008'den2010'a kadar Ankara'da büyükelçilik yaptığımdönemde görüyordum ki; Ergenekonsoruşturması aşağı yukarı doğru bir harekatidi. Ama Balyoz şüphesiz, yüzde yüz doğrudeğildi. Ama buna rağmen yargıdaki ve polisiçindeki Gülen'ci grup İlker Başbuğ Paşa,Ergin Saygun Paşa ya tuzak kurdu. Bu kişilerdönemin hükümeti ve Başbakan Erdoğanile iyi ilişki içindeydiler. Hiç bir darbe fikride yoktu. Balyoz'un asıl hedefi Başbuğ Paşa,Saygun Paşa ve onlarla olan askerlerdi. Aynızamanda biz sefaretimizde Gülen konusunudeğerlendirdik o zaman. Benim görüşüm veraporum bu örgütün Türkiye için çok tehlikeliolduğu yönünde olmuştu. Bunu da paylaşmıştımkendi yönetimimle.

Neden sizin netliğinizde bir ses duyamıyoruzABD yönetiminden?

Genel olarak 2 sebebi var. İlk olarak ABDhükümeti Gülen örgütünün önemli bir roloynadığına inanıyor darbe içinde. Fakatayrıntıları hakkında çok az bilgi var, yeterlidelil yok. Çünkü gizli bir örgüt. İkinci sebep;bu darbenin başladığı ilk saatler boyuncaABD hükümeti çok çabuk tepki göstermedi.Çünkü, Obama'nın yönetimdeolduğu sürece hiçbir zaman çabuk tepkivermedi. Ama ben eminim ki Gülen örgütübu darbenin yüzde yüz sorumlusu. FetullahGülen gizli örgütün lideri. Yani çok ipucuvar ama kesinleşen bir belge yok diyebiliriz.Sizin Adalet Bakanlığı'ndan ABD AdaletBakanlığı'na gelen delillerin içeriğini benbilmiyorum, görmedim. Hükümetimiz halainceliyor.

Aynı netliği ABD yönetiminden görmekiçin ne olması gerekiyor?

ABD'de yargıçların kararı önemlidir.Sadece delil veya gösterge ile hareket edilemez.Biraz daha zaman gerekiyor.

Türkiye ve ABD ilişkileri bir süredirçok kırılgan bir dönem geçiriyor. Bunundeğişmesi için ne yapmalı?

Birincisi ABD yönetimi tarafındanFetullah Gülen ile ilgili somut adım atılmalı.Türkiye için bu konu çok önemli. Türkiyeiçin Fetullah Gülen darbesi, bizim 11 Eylül2001'de yaşadığımız trajedi ile aynıdır. Çokbüyük bir travmadır. Onun için Türkler bekliyorki ABD olumlu bir adım atsın, cevapversin. Bence inşallah olacak bu. Amabiraz daha beklememiz lazım. Diğer problemPYD. PKK'nın Suriye kolu PYD. Fakataynı zamanda DEAŞ'a karşı etkili bir askerigüç. Onun için biz onlarla işbirliği yapıyoruz.Fakat bu geçici, sınırlı. Genel olarakbu örgütler ile hiçbir devletsel ilişki kurmuyoruzçünkü bunlar devlet değil, ülkedeğil. Şimdilik DEAŞ'a karşı başarılı vebizim için önemli. ABD için en önemli tehlikeDEAŞ çünkü. Fakat aynı şey Türkiyeiçin de PKK olarak geçerli. Bu grup PKK'yayardım edebilir. Çok dikkat etmemiz lazım.

15 TEMMUZBİR ASKERİDARBE DEĞİLDİ

15 Temmuz'un daha önceki darbelerdenfarkı neydi sizce?

Türkiye'de 4 kez asker darbe ya da darbe girişimi yaptı; 1960, 1971, 1997 ve 2007. Askeri müdahalelerin siyaseten ve demokrasi açısından iyi olduğunu söyleyemeyiz. Fakat 1980 bunlardan farklıydı. Çünkü o dönem Türkiye'de iç savaş yaşanıyordu ve askerin müdahalesi ile bu aşıldı. 15 Temmuz bir askeri darbe değildi. Bu bir Gülen örgütünün gerçekleştirdiği darbe idi. Maalesef yargının, polisin, Silahlı Kuvvetler'in içindeki bu grup uzun zamandır etkindi. Yoksa genel olarak askerlerin, subayların, Silahlı Kuvvetler'in bu darbeyi desteklediğini söyleyemeyiz. Bu darbe bir askeri darbe değil. Fetullah Gülen demokratik sistemi yıkıp yerine gizli bir teşkilatı iktidara getirmek istedi. 15 Temmuz darbe girişimini Gülen örgütünün gerçekleştirdiği şüphesiz.

ÖKSÜZ'ÜN TELEFONLAARANMASI NORMAL

15 Temmuz'un ertesi sabahı Adil Öksüz'ünABD Büyükelçiliği santralinden arandığı ortayaçıkınca bir açıklama yapıldı, "Vizesinin iptal edildiğibilgisini vermek için aradık" dediler. Bugünekadar vizeniz iptal oldu diye aranan kimseyi görmedik.Sizce bu mümkün mü?

Nnormaldir. Eğer herhangibir sebep ortaya çıkarsa, Türk hükümeti bu kişiyle ilgili şüpheli olduğuna ve arandığına dair bilgi verirse vizesi iptal edilir ve mümkün olursa kendisine bilgi verilebilir.

Ama henüz Adil Öksüz'ün örgütteki ve darbegirişimindeki rolü Türk makamlarınca bile bilinmedenaranıyor?

ABD hükümeti bu darbe içinde hiçbir rol oynamamış. Aynı zamanda bu darbe hakkında hiçbir bilgi sahibi değil.

"GÜLEN VEÖRGÜTÜNÜ BASKIALTINA ALIN" DEDİM

FETÖ elebaşı Gülen uzun zamandır ABD'deyaşıyor ve green kartı var...

Maalesef o dönemki hükümet karşı çıktı ama Fetullah Gülen'in örgüt mensubu çok iyi avukatları var ve bu kartı almayı başardılar.

Green kartı olduğu ve kesinleşmiş bir yargıkararı olmadığı için mi hükümet bir adım atmıyor?

Evet. Çünkü ABD'de yargı kararları esastır. Türkiye 1981-82'de ABD ile imzaladığı anlaşmaya göre Gülen'in iadesini istedi. ABD hükümeti bu anlaşmaya göre kendilerine verilen dosyayı ve delilleri inceleyecek. "Fetullah Gülen ve örgütünü ABD de biraz baskı altına alın" diye tavsiye ettim. Eğer hükümet olarak yargıç karar almadan önce bunu yaparsak, yargıyı baskı altına aldığımızı iddia eder.

İLİŞKİLERİNİYİLEŞECEĞİNETÜM KALBİMLEİNANIYORUM

Türkiye- ABD ilişkileri ile ilgiliönümüzdeki dönem için ne yorumyaparsınız?

İki ülke ilişkileri yavaş yavaş iyileşecek buna tam kalbime inanıyorum. Çünkü Türkiye'de birkaç çok önemli gelişme oldu. Anayasa değişti, yönetim güçlendi. Türkiye'de iç durum artık daha rahat olacaktır. Ayrıca, Trump ve ABD hükümeti genel olarak Türkiye'ye sıcak bakıyor. Fakat henüz çok yeni hükümet idi ve çok tecrübeli değillerdi. Çok hata yaptılar, yavaş yavaş iyileşiyor. Bundan sonra hem tecrübeleri arttığı için hem de Türkiye'ye sıcak bakıldığı için işbirliğinin ve ilişkilerin daha iyi olacağına inanıyorum.