Raylı sistemlere yerli motor

İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere büyük şehirlerde kullanılan raylı ulaşım araçlarının kalbi niteliğindeki "cer motoru", Türkiye'de ilk defa Ankara'daki bir firma tarafından üretildi.

Cer motorunun üretimini gerçekleştiren Elsan Elektrik şirketinin sahibi Şakir Kınacı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1940'lı yıllardan itibaren ihmal edilen raylı ulaşım teknolojilerinin son 15 yılda yapılan proje ve yatırımlarla yeniden ülke gündemine girdiğini söyledi.

Başta İstanbul olmak üzere Ankara, İzmir, Konya gibi büyük şehirlerde bulunan raylı sistem projelerinin uygulamaya geçmesiyle bu sektörün Türkiye'de hızla büyüdüğüne işaret eden Kınacı, "Türkiye'de şehir içi raylı ulaşım projeleri kapsamında, gelecek 10 yılda 6 binden fazla hafif raylı aracın, yaklaşık 10 milyar dolar karşılığında satın alınacağı öngörülmektedir. İstanbul metrosu için 2019'a kadar bin 256 araç, 2025'e kadar 5 bin araca ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. İhtiyaç duyulan motor sayısı, kabaca bu rakamların üç mislidir. Sadece İstanbul metrosuna motor alımı için 100 milyon avrodan fazla bedelle alım yapılması gerekiyor. Raylı araçlardaki en kritik birimlerden olan çekiş sistemleri tümüyle yurt dışından temin ediliyor. Bu ihtiyacı gören üretici firmaların bir şeyler yapması ve elini taşın altına koyması gerektiğine inanıyorum." dedi.

Kınacı, Başbakan Binali Yıldırım'ın imzasıyla geçen yıl kasım ayında Resmi Gazete'de yayımlanan hafif raylı sistem araçların asgari yüzde 51 yerli malı olmasına ilişkin mevzuat düzenlemesinin de kendilerini motive ettiğini, bu adımın raylı üretimin dışında diğer ulaştırma sektörlerindeki yerlileşme çabasına örnek olacağını bildirdi.

Cer motorunun üretimi amacıyla ilk girişimin Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK-MAM) tarafından yapıldığına dikkati çeken Kınacı, şöyle devam etti:

"TÜBİTAK-MAM, Bursa Büyükşehir Belediyesi Tramvay Hattı araçlarının motoru için dönüşüm projesi başlattı. Projenin son kısmında ise 120 kilovat gücündeki cer motorunun tasarımını tamamlayan TÜBİTAK-MAM, bu motorun yerli olanaklarla üretimi için ihale açtı. Biz de firma olarak motordaki rulman, sensör, sızdırmazlık elemanları gibi hazır parçaları TÜBİTAK-MAM'dan temin ederek motorun üretimini, montajını ve yüksüz testlerini gerçekleştirdik."

"Motor beklenenin üzerinde performans sergiledi"

Kınacı, motor tasarımının tamamıyla yerli olduğunu ifade ederek, TÜBİTAK-MAM laboratuvarındaki testlerde motorun kendisinden beklenenin üstünde bir performans sergilediğini dile getirdi.

Cer motoru teknolojisinin elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirdiğini anlatan Kınacı, bu teknolojiyle ilgili Türkiye'de tasarım birikiminin olmadığını ve lisanslı üretim dışında özgün üretim deneyimi bulunmadığını söyledi.

Ankara metrosuna deneme amacıyla 3 adet motor üretecekleri bilgisini veren Kınacı, teslimatın gelecek yılın 4'üncü çeyreğinde yapılacağını vurguladı.

Kınacı, İstanbul'un raylı ulaşım araçlarında kullanılacak motorların tedariki için Metro İstanbul firmasıyla görüştüklerini belirterek, şunları kaydetti:

"Raylı ve lastik tekerlekli ulaşım araçları üreticisi olan Bozankaya Otomotiv AŞ ile bir protokol imzalandı. Bozankaya Otomotiv AŞ ile birlikte KOSGEB'in Stratejik Ürün Destek Programı'na başvuru yapıldı. Bu destek programı kapsamında üretilecek cer motorları, Bozankaya'nın üreteceği araçlarda kullanılacak."