Bedelli askerliğe tazminat hakkı

AK Parti'nin Meclis gündemine getirdiği bedelli askerlik düzenlemesi hak sahibi çalışanları ve işverenleri yakından ilgilendiriyor. Yasanın ilk halinde bulunan 28 günlük eğitimin 21 güne indirilmesi kararı verildi. Bu karar çalışanların tazminat hakkından izin durumuna ve prim ödemesine kadar her şeyi etkileyecek. Yasa tasarısında eğitim sırasında çalışanların işten çıkartılmaması için ücretsiz izinli sayılması öngörüldü. Böylece çalışanlar 21 günlük temel eğitimden sonra işlerine dönebilecek. Bu durum sigorta primleri ve kıdem tazminatı açısından bazı sonuçlar da doğuracak.

ÜCRETSİZ İZİN: 21 gün ücretsiz izinli sayılacak çalışanlar için bu sürelerde bir ücret ya da prime esas kazanç oluşmadığı için sigorta primleri yatırılmıyor. Dolayısıyla bu günler emeklilik hesabında kullanılmıyor. Ancak bu sürelerde işten çıkış işlemi de yapılmıyor. Ayrıca 21 günlük sürede GSS açısından hak düşmediğinden sağlık hizmetlerinden faydalanma da devam edecek.

ÜCRETLİ İZİN: Bazı çalışanlar için bu formül de gündeme geliyor. Bedelli askerlik için 21 günlük temel eğitime gidecek çalışan yıllık iznini kullanabilir. Bu durumda primleri yatırılır ve maaşı da tam ödenir. Döndüğünde de işinin başına geçer ve kaldığı yerden çalışmaya devam eder. Bu yöntem için en az 5 yıllık kıdem gerekiyor. Çünkü 5 yılın altında izin hakkı 14 gün. Ancak işverenler burada esnek davranabilir.

KIDEM TAZMİNATI VE İŞSİZLİK MAAŞI: Kıdem tazminatı açısından iki ayrı durum söz konusu. Bedelli askerlik yapacak gençler 21 günlük eğitim için eğer ücretsiz izinli sayılırsa kıdem tazminatı alamazlar. Çünkü bu durumda işlerinden ayrılma söz konusu olmayacaktır. Daha önceki düzenlemede olduğu gibi sadece paranın yatırılması ile askerlik yapılmış sayılsaydı çalışanları işten ayrılmaları söz konusu olmadığından ve fiilen askerlik yapılmadığından tazminat hakkı da oluşmayacaktı. Ancak bedelliye gidecek çalışan 21 günlük eğitim içİn işten ayrılırsa ve en az 1 yıllık çalışması yani kıdemi varsa tazminatını alarak ayrılır ve askere gider. Burada 1 günlük zorunlu askerlik bile yapılsa askere giden çalışanların tazminat hakkı oluşmaktadır. Yalnız burada ihbar tazminatının alınamayacağını, fakat belli şartlarda döndükten sonra işsizlik maaşı alınacağını da hatırlatalım.

2 AYDA İŞE DÖNER: Ayrıca muvazzaf askerlik bittikten sonra iki ay içerisinde çalışan eski işine dönmek için işverene başvuru yapabilir. Böyle bir başvuruda işveren, eski işinde veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe, o andaki şartlarla işe almak zorunda. Çalışanı işe alabilecek durumda olmasına rağmen, işe almayan işveren, eski çalışanına üç maaş tazminat ödeyecek.

Faruk Erdem