Merkez Bankası: Enflasyon düşecek
Merkez Bankası, mayıs ayı enflasyonuna ilişkin olarak, "Enflasyondaki kademeli düşüşün önümüzdeki aylarda da devam edeceği tahmin edilmekle birlikte işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarına ilişkin risklerin sürdüğü gözlenmektedir" değerlendirmesinde bulundu.
Gıda fiyatlarına ilişkin risklerin yanı sıra, kuraklığın da ürün kaybına neden olacağı için risk oluşturduğunu bildiren Merkez Bankası, buna karşın, gıdada KDV indiriminin olumlu etkisinin görüleceğini öngördü.
Merkez Bankası, Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri değerlendirmesini açıkladı. Mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.50 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun 1.5 puan düşerek yüzde 9.23 seviyesine gerilediği anımsatılan açıklamada, "Yıllık enflasyondaki düşüşte, parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkileri ve gıda fiyatlarındaki kısmi düzeltmenin yanı sıra geçen yılın aynı dönemindeki yüksek baz da etkili olmuştur" denildi.
Hizmet enflasyonunda son aylarda başlayan düşüş eğiliminin mayıs ayında belirginleşerek devam ettiğini ifade edilen açıklamada, "Enflasyondaki kademeli düşüşün önümüzdeki aylarda da devam edeceği tahmin edilmekle birlikte işlenmemiş gıda ve enerji fiyatlarına ilişkin risklerin sürdüğü gözlenmektedir" değerlendirmesinde bulunuldu.
Mayıs ayında yıllık tüketici enflasyonunun bir önceki aya kıyasla 1.5 puan gerilediğine işaret edilen açıklamada, enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altın hariç TÜFE göstergesinin yıllık artışındaki yavaşlama eğiliminin belirginleştiği anlatıldı. Mayıs ayında mal grubu fiyatlarının yüzde 0.51, hizmet grubu fiyatlarının ise yüzde 0.49 oranında arttığı kaydedilen açıklamada, yıllık enflasyonun her iki grupta da gerilediği vurgulandı. Hizmet fiyatları yıllık enflasyonunun nisan ayına kıyasla 0.91 puan azalarak yüzde 10.85 oranına gerilediği belirtilen açıklamada, kira yıllık enflasyonu yüzde 20 seviyesindeki yatay seyrini sürdürürken, kira dışında kalan hizmet grubu fiyatlarının yıllık artışının bir önceki aya kıyasla azalış gösterdiği bildirildi. Bu gelişmede sağlık, lokanta-otel, ulaştırma ve eğlence hizmetlerinin yıllık fiyat artışlarındaki yavaşlamanın belirleyici olduğu ifade edildi.
PETROL FİYATI RİSKİ SÜRÜYOR
Yılın ilk beş aylık dönemindeki hizmet fiyatları birikimli enflasyonun geçen yılın aynı döneminin yaklaşık 1.3 puan altında gerçekleştiği kaydedilen açıklamada, "Son dönem fiyat gelişmeleri petrol fiyatlarına ilişkin risklerin önemini koruduğuna işaret etmektedir. Konut grubundaki enerji kalemlerinin aylık artışları oldukça sınırlı düzeyde kalırken, akaryakıt fiyatlarında özellikle son üç ayda yüksek oranlı artışların gerçekleştiği görülmektedir" denildi.
Giyim ve ayakkabı grubundaki artışa rağmen, dayanıklı mallar ve altın fiyatının yıllık artışındaki düşüş sonucu enerji ve işlenmemiş gıda dışı mallarda yıllık enflasyonun nisan ayına kıyasla 1 puan kadar gerilediği ifade edilen açıklamada, dayanıklı mal grubu (altın hariç) fiyatlarının mayıs ayında bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişim göstermediği belirtildi. Buna karşın, bir önceki yıldaki yüksek baz etkisinin ortadan kalkması ile bu grupta yıllık enflasyonun bir önceki aya kıyasla 1.82 puan azaldığı vurgulandı. Dayanıklı tüketim mallarında otomobil (yüzde -1.74) ile elektrikli ve elektriksiz aletler (yüzde -0.24) grupları fiyatlarında bir önceki aya kıyasla gerileme gözlenirken, mobilya grubu fiyatları yüzde 4.53 oranında arttığı anlatıldı. Mevcut durumda dayanıklı tüketim malları alt grupları arasında en yüksek yıllık enflasyonun yüzde 13.33 ile mobilya grubunda olduğunun dikkat çektiği belirtildi.
GİYİM VE AYAKKABI ETKİSİ
Beyaz eşyada yüksek oranlı aylık fiyat artışları görülürken, teknoloji yoğun ithal ürünlerde fiyat azalışları olduğu anlatılan açıklamada, giyim ve ayakkabı grubunda yıllık enflasyonun bir önceki aya kıyasla 0.45 puan artarak yüzde 6.67 oranına yükseldiği ifade edilerek, "Bu gruptaki son dönem fiyat gelişmeleri, 2007 yılında giyim ve ayakkabı grubunun enflasyonun düşüş sürecine yaptığı katkının son iki yıla kıyasla daha sınırlı kalabileceğine işaret etmektedir" denildi.
SICAKLIK ETKİLİ OLDU
İşlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının mayıs ayında yüzde 3.48 oranında azaldığı belirtilen açıklamada, "Bu gelişmede, hava sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde seyretmesi ile özellikle belirli sebze ürünlerinin pazara erken girmesi sonucunda arz fazlasının oluşmasının etkili olduğu görülmektedir" denildi. Diğer taraftan, taze meyve fiyatlarında 2007 yılı başından itibaren gözlenen yüksek oranlı fiyat artışlarının yüzde 17.14 ile mayıs ayında da devam ettiği vurgulandı. Yılın ilk beş ayı itibarıyla söz konusu ürün grubu fiyatlarındaki artış oranının yüzde 66.95 seviyesine ulaştığının altı çizildi.
GIDA RİSK, KDV İNDİRİMİ AVANTAJ
Fiyatlarında mayıs ayında önemli bir değişim gözlenmeyen işlenmiş gıda ürünleri grubunda ise yıllık artış oranının yüzde 10.12 seviyesindeki yatay seyrini sürdürdüğü belirtilerek, şu değerlendirmede bulunuldu:
"Gıda fiyatlarına ilişkin riskler devam etmektedir. Sebze grubu fiyatlarında Mayıs ayında yüksek oranlı bir gerileme gözlenmesi, mevsimsel olarak fiyatların gerileme eğilimi gösterdiği yaz aylarındaki fiyat azalışlarının daha sınırlı gerçekleşme olasılığını gündeme getirmektedir. Buna ek olarak, mevsim normallerinden farklılık gösteren hava sıcaklıkları ve su kaynaklarının azalması nedeniyle çeşitli ürün gruplarında üretim kayıplarının yaşanması olası görünmektedir. Söz konusu etkilere karşılık, gıda grubunda belirli ürünlerde KDV oranında indirimine gidilmesinin özellikle yakın dönemde olumlu etkilerinin görülmesi olasıdır."
HAL KANUNU BELİRSİZLİK YARATTI
Mayıs ayı sonunda yürürlüğe giren yaş sebze ve meyve ticaretinin düzenlenmesine ilişkin yeni Hal Kanunu'nun gıda grubu enflasyonu üzerinde belirsizlik oluşturan bir unsur olduğu kaydedilen açıklamada, mayıs ayında gerek hizmet gerekse dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki olumlu gelişmeler sonucunda özel kapsamlı göstergelerin tamamında yıllık enflasyonun gerilediği belirtildi. Bu gerilemede bir önceki yılın aynı döneminde YTL'deki yüksek oranlı değer kaybının oluşturduğu olumsuz etkinin ortadan kalkmaya başlamasının da belirleyici olduğuna dikkat çekildi.
Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri endeksinin yıllık enflasyonundaki gerileme eğilimi belirginleşirken, ilgili göstergenin mevsimsellikten arındırılmış aylık artışının geçmiş aylara kıyasla yavaşladığının bildirildiği açıklamada, myıs ayında yüzde 0.39 oranında artış gösteren ÜFE'ye tarım sektörü 0.53 puan artırıcı yönde etki yaparken, sanayi sektörünün 0.14 puan azaltıcı yönde katkı sağladığı ifade edildi. İmalat sanayi fiyatlarında mayıs ayında gözlenen yüzde 0.14 oranındaki artışta gıda ürünleri ve içecek imalatı ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri fiyatlarında gözlenen artışların etkili olduğu anlatılan açıklamada, şöyle denildi:
ELEKTRİK DÜŞÜRDÜ
"Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri fiyatları geçen aya göre yüzde 2.15 oranında artarken, petrol ürünleri hariç imalat sanayi fiyatlarında yüzde 0.09 oranında gerileme gözlenmiştir. Üretici fiyat endeksi MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Mayıs ayında petrol ürünleri fiyatlarındaki artışlar devam etse de, elektrik üretimi fiyatında gözlenen düşüşün etkisiyle enerji fiyatlarının gerilediği görülmektedir. Ara malları fiyatları sınırlı da olsa artış eğilimini korurken, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya fiyatlarında gözlenen yükselişin etkisiyle artış göstermiştir. Diğer taraftan, sermaye malları fiyatlarında tarım ve ormancılık makineleri fiyatlarındaki azalışlar etkili olurken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarında ise özellikle giyim imalatı fiyatlarındaki azalışlar belirleyici olmuştur."