Sosyal denge tazminatı net olarak belirlenemez

Sayıştay, Balıkesir Gönen Belediyesine yönelik denetlemede, sosyal denge tazminatının net olarak belirlenemeyeceğini belirtti.

İşte Sayıştay'ın 2017 denetleme raporunun ilgili bölümü:

BULGU 29: Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesine Mevzuata Aykırı Hükümlerin Konulması

Belediye ile Sendika arasında akdedilen Sosyal denge sözleşmesinde mevzuata aykırı hükümlerin yer aldığı tespit edilmiştir.

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceğine, 11.04.2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 33'üncü maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK)'ye eklenen Ek 15'inci maddeyle izin verilmiş; yine aynı Kanunun 22'nci maddesiyle de 4688 Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun 32'nci maddesi başlığıyla birlikte bu doğrultuda değiştirilmiştir.

Buna göre; 27.6.1989 tarihli ve 375 sayılı KHK'nın ek 15'inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilecektir.

Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşme'nin Yerel Yönetim Hizmet

Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün "Sosyal denge tazminatı" başlıklı 1'nci maddesi: "(1) Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100'üdür. Sosyal denge tazminatının verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir." şeklindedir.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında Kurum ile Bem-Bir-Sen arasında 01.01.2016 -15.08.2017 tarihleri arasında geçerli olmak üzere sosyal denge tazminatı sözleşmesi imzalanmıştır.

Sözleşmenin "Sosyal Denge Tazminatı" başlıklı 14'üncü maddesinde;

"Sosyal Denge Tazminatı genel olarak işveren tarafından her ayın maaş günü ödenen net miktardır.

Kamu Görevlilerine 4688 Sayılı Kanun kapsamında verilebilecek aylık net Sosyal Denge Tazminatı aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

FİİLEN GÖREV YAPANLAR İÇİN

Kamu görevlilerine maaşların ilave olarak,

Müdürlere 600,00 TL (Altı yüz Türk Lirası) net,

Memurlara 400,00 TL (Dört yüz Türk Lirası) net,

İş Yeri Temsilcisine memurlara verilen Sosyal Denge Tazminatına ilaveten 100,00 TL (Yüz Türk Lirası) net olarak ödenir.",

"Muayene İçin Hastaneye Gidenlere Vasıta Temini" başlıklı 22'inci maddesi;

"İşveren kamu görevlilerinin acil hastalıkları durumunda çalıştıkları işyeri ile sevk edildikleri hastane arasında hastaların hastaneye gidebilmesi için imkanlar dahilinde vasıta temin eder.",

"Doğal Afet Yardımı" başlıklı 23'üncü maddesi;

"Çalışanın sel, yangın, deprem gibi doğal afetlere maruz kalması halinde uğradığı zarar için işyeri kurulunun belirleyeceği oranda katkı sağlar." Şeklindedir.

Sözleşmede sosyal denge tazminatının her ay itibariyle net olarak ödeneceğinin belirtilmesi genel ücret mevzuatına uymamaktadır. Zira hangi ücret kalemlerinin net olarak ödeneceği yasal düzenleme ile açıkça belirlenmektedir. Bu bağlamda, sosyal denge tazminatının net olarak ödeneceğine dair ne 4688 sayılı Kanun'da ne de yılları toplu sözleşmede bir hüküm mevcut değildir. Dolayısıyla, sosyal denge tazminatı sözleşmesinde net ibaresinin yer almaması gerekmektedir.

Diğer yandan, belediye ile sendika arasında imzalanan sosyal denge sözleşmesi sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarını kanuni sınırlarda tespit etmek amacıyla düzenlenmiştir. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sözleşme metnine yetkilendirilen husus dışında başkaca hükümler koymak yersizdir. Zira 4688 sayılı Kanun' un 32'inci maddesinde mahalli idarelerle imzalanan sözleşmenin kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı açıkça belirtilmiştir. Bu nedenlerle Belediye'nin Bem-Bir-Sen ile imzaladığı "Sosyal Denge Sözleşmesi"ne, sosyal denge tazminat tutarının tespit edilmesi dışında hükümler konulmasının anılan mevzuat hükümlerine aykırı olduğu düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "İlgili bulgu hükmü gereğince, kurumumuz Sosyal Denge Sözleşmesi gözden geçirilmiş olup ilgili hükümlerin sözleşmeden çıkarılmasına karar verilmiştir." Denilmektedir.

Sonuç olarak Bulguda belirtilen husus ile ilgili olarak kurum tarafından gerekli düzeltmelerin yapıldığı belirtilmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.