Kredi kartının minimum ödeme tutarını ödeyerek, borçtan asla kurtulamıyorsunuz

Fahiş faizleri ve acımasız ödeme koşulları nedeniyle birçok hayatın sönmesine yol açan kredi kartı dosyasını, TAKVİM açıyor. Kredi kartıyla bin YTL alışveriş yapan bir kişi, bu borcu asgari ödemeyle ancak 11 yılda tamamlayabiliyor. Borç bitene kadar, vatandaşın cebinden tam 15 bin 500 YTL çıkıyor.

***

Asgari ödeme faciası

Kredi kartının minimum ödeme tutarını ödeyerek, borçtan asla kurtulamıyorsunuz... Aylık yüzde 5 faiz uygulanan bir kartın borcu, asgari ödemeyle ancak 11 yılda bitiyor.

Başlarken...

Kredi kartı bir ödeme aracı. Kayıtdışılığı önlemede devlete en büyük yardımcı. Peki bizde durum nasıl? Bizde ise 'bedava' alışverişin en kolay yolu. Bu da bankaların işine geldiği için sistem değişmiyor. Her gün 100'ün üzerinde telefon görüşmesi yapıyorum ve yine buna yakın mektup, e-mail ve faks okuyorum. Mesajların yarısından fazlası, kredi kartı ve bankalarla ilgili. Türkiye'de 50 milyona yakın kredi kartı kullanılıyor. Ortalama 2'şer kartları olduğu düşünülürse, yaklaşık 25 milyon insan aynı dertle boğuşuyor. Çok küçük bir azınlık memnun. Büyük çoğunluk ise borcunu ödeyemiyor, milyonlarcası da adliyelerde sürünüyor. 2001 krizinde kredi kartı facialarını birlikte yaşadık; intiharlar, boşanmalar, soygunlar, cinayetler... Aflar çıktı, yeni yasalar yapıldı... Değişen bir şey yok. Yüksek faizler, cazip reklamlar ve ayağını yorganına göre uzatamayan tüketiciler birleşince, sorun büyüyor. Bu yazı dizisinde, kart kullanıcılarına hem haklarını hatırlatmak hem de batağa düşmemek için almaları gereken tedbirleri anlatmak istedik. Batağa düşmüş olanlar için de bazı yollar önerecek, çıkış kapıları göstereceğiz.

Kredi kartı kullanırken tüketicileri en çok yanıltan, 'asgari ödeme tutarı' oluyor. Çünkü bu rakam ilk başlarda çok küçük ve ödenebilir olarak görüldüğü için yanıltıcı oluyor. Geçmiş yıllarda borcun yüzde 6'sına tekabül eden bu bölüm, önce yüzde 10, sonra da yüzde 20'ye çıkartılmasına rağmen gözümüze hâlâ küçük görünüyor. Tüketiciye kolaylık gibi sunulan bu ödeme şekli, gerçekte yüksek faizlerin yolunu açıyor.

YANILGI NOKTASI

Kredi kartı ile banka, aslında tüketiciye 1 aylık faizsiz kredi sunmuş oluyor. Örneğin ay boyunca 500 YTL harcama yapan bir kart sahibine gelen ekstrede toplam borç 500 YTL görünüyor. Asgari ödeme tutarı ise 50 ya da 100 YTL olarak belirtiliyor. 500 YTL harcama yapan tüketici buna karşılık 50 YTL ödeyerek kurtulacağını zannettiği için, bu psikilojiyle yanılgıya düşüyor. 50 YTL ödedikten sonra kalan 450 YTL'nin kendi borcu olduğunu unutuyor. Bu 450 YTL'ye faiz, hem de günlük olarak işlemeye başlıyor. Oysa tüketici harcadığı 500 YTL'yi ödese ve borcunu her ay kapatsa, hiç faiz ödememiş olacak. Şu anda 25 milyon kredi kartı kullanıcısından 20 milyona yakınının bu yöntemle, yani asgari miktarı ödeyerek borcunu ertelediği ve faiz işlettiği belirtiliyor. Asgari ödeme tutarına yatırılan para, daha sonraki aylarda yeni alışverişler yapıldığı için, bir süre sonra faizi bile karşılamayacak duruma geliyor. Bu kez tüketici faizini dahi ödeyemezken borcu giderek katlanıyor ve ödenmez hale geliyor. Ondan sonra da hacizlere kadar giden malum süreç başlamış oluyor.

SEVİLMEYEN MÜŞTERİ

Bankalar genelde borcunun tamamını ödeyen ve faizden kurtulan müşterileri sevmiyor. Bu şekilde 1-2 yıl borcunun tamamını ödeyenlerin kart limitlerinin çok da artırılmadığı görülüyor. Oysa borcunu faizlendiren, hatta temerrüde düşen tüketiciler, bankaları ve hukuk servislerini çok uğraştırsalar da, en sevilen müşteriler arasında. Çünkü bu tüketicilerin borçları 1'ken 10 olarak tahsil ediliyor ve banka kolayca kazanıyor.

FARUK ERDEM