TEPAV: Maliye harcamaları gizliyor, komuoyunu yanıltıyor

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Maliye Bakanlığı'nın Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentileri Raporu'ndaki öngörülerinin gerçekçi olmadığını, bilgiler gizlenerek kamuoyunun yanıltıldığını açıkladı.

TEPAV, ?2007 bütçesinin yıl sonu görüntüsü, gerçek anlamda bütçe disiplini yerine daha büyük bir bütçe açığı ile karşılaşma riskini içinde barındırmaktadır? değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Maliye Bakanlığı'nın Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentileri Raporu'ndaki öngörülerinin gerçekçi olmadığını, bilgiler gizlenerek kamuoyunun yanıltıldığını açıkladı.

TEPAV, ?2007 bütçesinin yıl sonu görüntüsü, gerçek anlamda bütçe disiplini yerine daha büyük bir bütçe açığı ile karşılaşma riskini içinde barındırmaktadır? değerlendirmesinde bulundu.

TEPAV İstikrar Enstitüsü tarafından hazırlanan ?Mali İzleme Raporu ? Haziran 2007 Bütçe Sonuçları? yayımlandı. Raporda, ?2007 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu'nun Öngörüleri Ne kadar Gerçekçi?? sorusuna da yanıt verildi.

VERGİ GELİRİ ÖNGÖRÜLERİ GERÇEKÇİ DEĞİL

Maliye Bakanlığı'nın Raporu'nda dikkati çeken ilk noktanın, yıl sonu bütçe açığının orijinal bütçe açığı tahmininin yaklaşık 8 milyar YTL altında gerçekleşeceği konusundaki öngörü olduğunu hatırlatılan raporda, bu öngörü yapılırken bütçe harcamalarının yaklaşık 3 milyar YTL kısılacağı, bütçe gelirlerinin ise 5 milyar YTL civarında artacağının varsayıldığına dikkat çekildi. ?Raporun vergi gelirleri öngörüleri gerçekçi görülmemektedir? denilen Mali İzleme Raporu'nda şu ifadelere yer verildi:

?Yılın ilk altı ayında vergi gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 civarında artmıştır. Geçen yıl yürürlüğe konulan bir defalık tahsilat tedbirlerinin baz etkisi arındırıldığında ise, bu oran yaklaşık yüzde 7.5 olmaktadır. Maliye Bakanlığı'nın öngörüsünün gerçekleşebilmesi için, 2007 yılının ikinci yarısında bir önceki yılın aynı dönemine oranla vergi gelirlerinin yüzde 22 civarında artması gerekmektedir. Yılın ilk altı aylık ekonomik büyümeye yön veren aktivitelerin tamamlandığı ve yılın tümü için büyüme rakamlarında önemli bir artışın beklenmediği bir durumda yüzde 22'lik artışın nasıl gerçekleşeceği çok ciddi bir soru işaretidir.?

HARCAMA ARTIŞI 2 MİLYAR YTL

Maliye Bakanlığı Raporu'nun harcama tasarrufu ve harcama öngörülerinin de gerçekçi ve saydam olmadığı belirtilen TEPAV Raporu'nda şöyle devam edildi:

?Maliye Bakanlığı Raporu'nda, bütçe ödeneklerinde yaklaşık olarak 3 milyar YTL düzeyindeki tasarrufun hangi kalemlerden yapılacağı açık bir biçimde ortaya konmamıştır. Seçim öncesi tarımsal destekleme, görev zararları, personele ilişkin düzenlemeler ve sağlık harcamaları gibi bir kısmı bütçe hesaplarına giren, bir kısmı ise gelecek yıllarda ortaya çıkacak ancak bu yıla ait olması gereken harcama kararları dikkate alındığında, 2007 yılına ait gerçek harcama artışının net olarak 0.7 milyar YTL düzeyinde olacağını tahmin etmekteyiz. Bunun yanında, maliyet artışına yol açtığı halde fiyat artışlarına yansıtılmayan TEDAŞ'ın elektrik alım bedelinin zarar etkisinin de bu tutarların üzerine eklenmesi halinde, bütçenin gerçekte Maliye Bakanlığı'nın öngörülerinin aksine tasarrufla değil 2 milyar YTL'yi aşan bir harcama fazlasıyla karşı karşıya kalacağını öngörmekteyiz.?

HARCAMALAR GİZLENİYOR, KAMUOYU YANILTILIYOR

Bütün bunlara karşın, Maliye Bakanlığı'nın bir şekilde harcama tasarrufuna gitmesi halinde, bunun büyük bir olasılıkla başta sağlık sektörü olmak üzere muhtelif sektörlere karşı hizmet alarak yarattığı yükümlülükleri ödemeyerek gelecek yıla ertelemesi şeklinde olabileceği anlatılan raporda, ?Geçen yıllardan itibaren alışkanlık edinilen bu uygulamaya bu yılın son aylarında da gidileceğini tahmin etmekteyiz? denildi.

Bu tür uygulamalar ile geçen yıldan bu yıla ertelenen ödemelerin ne miktarda olduğu konusunda bir fikir verebilecek olan 2006 yılı Devlet Muhasebe Mizanı'nın halen yayınlanmadığına dikkat çekilen raporda, şöyle denildi:

?Bu tür uygulamalar ile harcamalar gizlenmekte, kamuoyu yanıltılmakta ve başta bazı banka analistleri olmak üzere bir kısım yorumcular da bu türden sözde tasarruf söylemleri üzerine mali disiplin başarısı konusunda yorumda bulunabilmektedirler. Sonuç olarak, 2007 bütçesinin yıl sonu görüntüsü, gerçek anlamda bütçe disiplini yerine daha büyük bir bütçe açığı ile karşılaşma riskini içinde barındırmaktadır.?

"KEYFİ HARCAMA DÖNEMİNE DÖNÜŞ"

TEPAV'ın Raporu'nda Maliye Bakanlığı'nın harcama tasarruf önlemleri çok yıllı bütçeleme ve stratejik planlama anlayışı ile uyumu açısından da değerlendirildi. Gerekirse yapılacağı söylenen blokajın, önceliği olmayan harcamaların yapılmaması gibi tasarruf önlemlerinin yeni bütçe anlayışı ile bağdaştığını söylemenin mümkün olmadığı belirtilen TEPAV Raporu'nda, kuruluşların daha işin başında çok yıllı bütçe ve onunla uyumlu stratejik planlar çerçevesinde harcama yapmaya yönlendirilecekleri yerde, eskiden olduğu gibi keyfi ve günlük kaygılarla harcamalarının kesileceği ve/veya bloke edileceği durumların getirebileceği belirsizliklerle karşılaşacaklarına dikkat çekildi. Bunun ise, yerleştirilmeye çalışılan performans esaslı bütçe anlayışına yine Maliye Bakanlığı eli ile olumsuz bir başlangıç yapılması anlamına geleceği belirtildi.

Raporda, kamu kaynaklarının dağıtımı ve kullanımının merkezdeki bürokratik kararlarla şekillenmeye başladığına dikkat çekilerek, bu durumun özellikle sağlık harcamaları ile transfer harcamalarında gözlenebileceği belirtildi. Bunun kısmen de olsa mali sistemde eskiye dönüş anlamına geldiği belirtilen raporda, ?Sonuç olarak, bütçe sürecinin yapısal reformların belirlediği çerçevenin dışına çıkması yapısal reformlardan beklenen gerek makro gerekse mikro sonuçlardan uzaklaşılmasına ama belki daha da önemlisi reformlara olan inancın azalmasına yol açmaktadır? denildi.

"BÜTÇE AÇIĞI 86 MİLYONDAN 13.5 MİLYAR YTL'YE ÇIKTI"

TEPAV Mali İzleme Raporu'nda Merkezi Yönetim Bütçesinin haziran ayı sonunda kümülatif olarak 5.9 milyar YTL düzeyinde açık verdiği ifade edildi. Geçen yıl aynı dönemde bütçenin 2.4 milyar YTL düzeyinde fazla verdiği dikkate alındığında, bütçe performansındaki düşmenin çok daha çarpıcı olduğu belirtilen raporda, ?Bütçe gelirleri arasında yer alan özelleştirme gelirleri ayıklanıp bakıldığında (Telekom gelirleri ve özelleştirme kapsamında arsa satış gelirleri), geçen yılın aynı dönemine göre 2007 yılı bütçe açığı ciddi bir artışla 86 milyon YTL'den 13,5 milyar YTL'ye sıçramaktadır? denildi.