NATO'nun fişi çekilecek mi?

NATO'nun 70'inci yılında üye ülkelerin liderleri bugün Londra'da bir araya gelecek. NATO, 70 yıllık tarihinde üyeleri arasındaki en kapsamlı tartışmayı ise bugün ve yarın gerçekleştirilecek toplantılarda yapacak. Londra zirvesine üye 29 ülkenin hükümet ya da devlet başkanı katılacak.

ÜÇ ANA TARTIŞMA

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un "NATO'nun beyin ölümü yaşanıyor" sözlerinin gölgesinde bir araya gelecek liderler iki günlük zirvede NATO'nun geleceğini masaya yatıracak. Birliğin bazı ülkeleri NATO'nun daha da güçlenmesi ve etkili olmasını istiyor. Bazı üyeler ise NATO'yu modası geçmiş bir örgüt olarak görüyor. Bu tartışmalar kapsamında NATO sözleşmesinin tümüyle ele alınabileceği de belirtiliyor.

NATO'nun önünde 3 ana kriz gündemi bulunuyor. İttifak üyesi olmayan Rusya ve Çin gibi ülkelerin askeri harcamaları ve askeri alanda büyümeleri NATO'yu etkileyen konuların başında geliyor. NATO üyesi ülkelere karşı gerçekleşen terörist saldırılar ve insani krizlerle kontrol edilemeyen göçler de üyelerin tartışacağı konular arasında olacak. Müttefikler arasında yaşanan sorunlar da zirvede ele alınacak. Müttefiklerin hepsi, NATO'nun kendilerinin endişeleriyle bireysel olarak ve eşit şekilde ilgilenmesini ve çözümler getirmesi beklentisi içerisinde bulunması zaman zaman ittifak içinde tartışmaya neden oluyor. Zirve öncesinde yapılan açıklamalar bu tartışmaların ilk habercisi oldu. ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin NATO'da hem askeri, hem de maddi anlamda külfet altında olduğunu açıklaması tartışmanın fitilini ateşledi. Macron'un 'NATO'nun beyin ölümü yaşanıyor' yanıtı ise tartışmayı büyüttü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yapmış olduğu açıklama ile Türkiye'nin tavrını net bir şekilde ortaya koydu. Erdoğan, Macron'a "Önce sen kendi beyin ölümünü bir kontrol ettir. Bu ifadeler senin türündeki beyin ölümü gerçekleşmiş olanlara yakışır" ifadelerini kullandı. NATO tarihinde ilk defa yaşanan bu tartışmalar ışında ittifakın geleceği şekillenecek.

AVRUPA-ATLANTİK AHENGİNE VURGU

Öte yandan İletişim Başkanlığı, zirveyle ilgili yazılı açıklama yaptı. Açıklamada liderler toplantısında, NATO topraklarına yönelik, terörizm dahil tüm tehdit ve imtihanlar karşısında birlik ve dayanışma içinde hareket edilmesiyle, Avrupa-Atlantik ahenginin öneminin teyit edilmesi planlandığı vurgulandı. Toplantıda ayrıca, ittifakın güncel güvenlik ortamı karşısındaki adaptasyonuna yönelik çalışmalarda kaydedilen ilerlemelerin de ele alınması, bu minvalde liderlerce, örgütün 2020'li yıllara hazırlanması hususunda yönerge verilmesi öngörüldüğü kaydedildi.

En büyük askeri gücüz

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tüm müttefiklere kolektif savunma taahhüt eden NATO'nun 5. maddesinin ittifakın çekirdeğini oluşturduğunu söyledi. Stoltenberg, "Hepimiz birimiz, birimiz hepimiz için. Potansiyel düşmanlar, bir saldırının tüm ittifaka yapılmış olduğunu ve buna tüm ittifakın cevap vereceğini bildiğinde herhangi bir saldırı yapamaz. Hep birlikte dünyanın en büyük askeri gücüyüz" dedi.

Fazlı Şahan