Zayıf karneye 'aşırı olumsuz tepki vermeyin' uyarısı

ZEYNEP RAKİPOĞLU - Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, karnesi çok iyi olan bir çocuğun anne ve babasının duydukları memnuniyeti mutlaka çocukla paylaşması, maddi ya da aktivite ödülleriyle bu iyi gidişatı ödüllendirmesi gerektiğini belirterek, "Ancak kötü bir karne durumunda aile çocuğa yoğun olumsuz tepkiler göstermemeli, bu durumun nedenini çocukla karşılıklı konuşmalıdır." dedi.

Öğrenciler, 17 Ocak'tan itibaren iki hafta sürecek yarıyıl tatilinin başlamasına gün sayarken, bir yandan da karne günü yaklaştıkça hem öğrencilerin hem de ebeveynlerin stresleri artıyor.

Karnenin bir sonuç olduğunu hatırlatan uzmanlar, bu süreçte çocukları anlamaya yönelik bir tutum içerisinde olunması yönünde uyarılarda bulunuyor. Ayrıca uzmanlar, velilerin "zayıf" ya da "iyi" karne karşısında verecekleri tepkilerin önemine dikkati çekiyor.

NPİSTANBUL Beyin Hastanesi'nde Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı olan Doç. Dr. Gökten, AA muhabirine yaptığı açıklamada, karnenin anne ve babalara, çocukların bir dönem içerisindeki akademik, sosyal, duygusal ve davranışsal gelişimini gösterdiğini anlattı.

Ailelerin her zaman çocuklarıyla pozitif ilişki kurmaları gerektiğine işaret eden Gökten, çocukla pozitif iletişim kurmanın temel noktalarını "zaman ayırmak", "ihtiyaç duyduğu anlarda karşılık vermek", "olumlu her davranışı onaylamak", "sevgi ve ilgi göstermek" şeklinde sıraladı.

Doç. Dr. Gökten, "iyi" ya da "kötü" karne karşısında vermeleri gereken tepkilere ilişkin anne babalara, "Çocukların olumlu davranışlarını övdüğümüzde ve takdir ettiğimizde o davranışın tekrarlanma ihtimali artar. Karnesi çok iyi olan bir çocuğun anne ve babası duydukları memnuniyeti mutlaka çocukla paylaşmalı, maddi ya da aktivite ödülleriyle bu iyi gidişat ödüllendirilmelidir. İyi bir karneyi anne ve baba takdir etmeli ki çocuk aynı olumlu çabasını devam ettirsin. Ancak kötü bir karne durumunda aile çocuğa yoğun olumsuz tepkiler göstermemeli, bu durumun nedenini çocukla karşılıklı konuşmalıdır. Buna nelerin yol açtığını iyice düşünüp araştırmaları gerekir." önerilerinde bulundu.

- "Çocuklarda aktivite ödülleri olumlu davranışı pekiştirmede etkili"

Karne ödülünün ailenin sosyo ekonomik yapısına, çocuğun ilgi ve zevklerine göre değişebileceğini dile getiren Gökten, şöyle konuştu:

"Çocuklara verilecek ödüller maddi ödüller olabildiği gibi, birlikte yapılacak keyifli aktiviteler, arkadaşlarıyla birlikte geçirebileceği zamanlar planlamak, sözel olarak ya da vücut diliyle takdir etmek şeklinde farklı ödüller olabilir. Küçük çocuklarda aktivite ödüllerinin olumlu davranışı pekiştirmede etkisi daha büyüktür. Çocuklar büyüdükçe alınacak maddi ödüllerin pahası da giderek artmaktadır. Burada aile kendi ekonomik olanaklarını değerlendirirken bir yandan da çocuğun gelişimi için emek vermenin ve çalışmanın önemini kavramasının değerini unutmamalıdır. Kolayca, istedikleri her şeye kavuşan çocuklar büyüdükçe çabalamaktan vazgeçerler ve çalışma motivasyonları düşer."

- "Daha iyisini başarabileceğine inandığınızı söyleyin"

Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Gökten, kötü karne karşısında çocuğu cezalandırırken sevgilerini geri çekmemeleri konusunda anne ve babaları uyardı.

"Bundan sonra biz senin annen baban olmayacağız, başarılı olmazsan seni sevmeyeceğiz" yaklaşımlarından kaçınılması gerektiğini vurgulayan Gökten, şöyle devam etti:

"Anne ve babanın sevgisi koşulsuz olmalıdır. Yani ne olursa olsun onu sevdiklerini ve her zaman yanında olacaklarını belirtmeleri gerekir. Ancak karne sonucuna nelerin sebep olduğunu çocukla birlikte konuşarak anlamaya çalışmak önemlidir. Daha iyisini yapabilmesi için yanında olduklarını belirtmelidirler. 'Ne konuda yardıma ihtiyacı var, anne ve baba ona nasıl yardım edebilir' konularını çocuklarıyla konuşmalılar. Ona güvendiklerini ve daha iyisini başarabileceğine inandıklarını söylemeleri uygundur."

- "Yarıyıl tatili için verilen ödevler okul rutininden aşırı kopmayı engelliyor"

Doç. Dr. Emel Sarı Gökten, yarıyıl tatilinin dinlenmek ve eğlenmek için olduğu kadar karnesi zayıf olan öğrencilerin çalışması ve eksikliklerini gidermesi için de bir fırsat olduğunu söyledi.

Okul rutininden aşırı uzaklaşmanın tekrar düzene girmeyi zorlaştırabileceğini, o nedenle tatil günlerini de organize ederek geçirmenin faydalı olacağını dile getiren Gökten, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yarıyıl tatili için verilen ödevler, eğlenme ve dinlenme dışında da çocuğun gün içinde sorumluluk duygusunun devam etmesini sağlıyor ve okul rutininden aşırı kopmasını engelliyor. Yarıyıl tatilini evde geçirecek çocuklar için günün bazı saatlerini dinlenerek bazı saatlerini ise etkinliklerde bulunarak geçirecekleri planlar yapılabilir. Belirlenen bir saatte de ödevler ve eksik konuların tamamlanması üzerinde durulabilir. Tatile gidecek çocuklar için de döndükten sonraki günlerde daha uzun süreli ödev ve eksik tamamlama yapılabilir. Unutulmamalıdır ki her çocuk için bu planlamalar değişebilir."

Çok eksiği olan çocuklar için birebir çalışacakları öğretmenden özel dersler alınabileceğini belirten Gökten, "Çocuğun sınıf derecesi, eksiklerinin olup olmaması, karne sonucu gibi pek çok özellik düşünülerek her çocuk için ayrı planlamalar yapılmalı. Bu planlamalarda öğrencinin rehber öğretmeni ve sınıf öğretmeninden de destek alınmalı." diye konuştu.

Gökten, tatil döneminde çocuğun dinlenerek ve keyifli zaman geçirerek ikinci dönem için gerekli enerji ve motivasyonu toplamasının önemini vurguladı.