'KDK'nin kararlarına uyma oranı % 20'lerden 75'lere çıktı'

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, "Niyetimiz 2020 yılını 'iyi yönetim ilkeleri yılı' olarak ilan etmek. Bu anlamda Sayın Cumhurbaşkanımızla da görüşmelerimiz var." dedi.

Malkoç, Kamu Denetçiliği Kurumu'nun (KDK) 2019 çalışmalarını ve planlanan 2020 faaliyetlerini bir otelde düzenlenen basın toplantısında değerlendirdi.

KDK olarak kamu hizmetlerinde kalitenin yükseltilmesi, vatandaşlarda hak arama kültürünün yaygınlaşması, şeffaf, denetlenebilir ve insan odaklı bir idare oluşturulmasına yönelik çalışmalar yürüttüklerini anlatan Malkoç, kurumu vatandaşlar ve sivil toplum kuruluşları nezdinde tanıtmak için de Türkiye genelinde faaliyetler gerçekleştirdiklerini belirtti.

Malkoç, "2019'da 20 bin 968 yazılı şikayet aldık. Bunlar, belediyelerden eğitime, sağlıktan sosyal güvenliğe kadar değişik konularda. 2019'da 20 bin 968 başvuru almışız, verdiğimiz karar sayısı 21 bin 170. Aldığımız şikayetten daha fazla karar vermişiz." bilgisini paylaştı.

Kararların içinde 2018'den incelemesi devam eden başvuruların da olduğunu aktaran Malkoç, KDK'nin tavsiye kararlarının esasında çok etkili olduğunu vurguladı.

Malkoç, "Avrupa'da ombudsmanın kararlarına uyma oranı yüzde 80. Gayretlerimizin sonucunda 2019'da Türkiye'de bu oran yüzde 75'e ulaştı. Avrupa'daki ombudsmanlık kurumlarının kimi 100 yıllık... Biz daha 7. yılımızda bu orana ulaştık. O açıdan tempomuz gayet iyi." değerlendirmesinde bulundu.

- "Bir karar bile milyonları ilgilendiriyor"

Kamu Başdenetçisi Malkoç, KDK'ye vatandaşların başvurma usülleri hakkında bilgi vererek, "Göreve başladığımızda 2017-2018'de eğitim, özellikle üniversite ve ÖSYM ile ilgili şikayetler kurumumuza gelen şikayetlerin yüzde 30'unu oluşturuyordu. Verdiğimiz kararlara eğitim camiası, üniversiteler ve ÖSYM uydu. Bununla ilgili gelen başvurular yüzde 30'dan yüzde 15'e düştü. Bir karar bile milyonları ilgilendiriyor." diye konuştu.

Noterlerin 1 Şubat'tan itibaren kredi kartıyla ödemeleri kabul etmeye başlayacak olmasının da KDK'nin tavsiye kararının bir sonucu olduğunu dile getiren Malkoç, çocuk tesliminde hak ihlalleri ve yoksulluk nafakası, kadına, çocuklara yönelik şiddetin önlenmesine ilişkin mekanizmaların daha verimli çalıştırılması ile hayvan hakları konusunda raporlar hazırladıklarını ifade etti.

- "Niyetimiz 2020 yılını 'iyi yönetim ilkeleri yılı' olarak ilan etmek"

"Niyetimiz 2020 yılını 'iyi yönetim ilkeleri yılı' olarak ilan etmek. Bu anlamda Sayın Cumhurbaşkanımızla da görüşmelerimiz var." diyen Malkoç, bu çalışmayı Cumhurbaşkanlığındaki kurullarla yürütmek istediklerini bildirdi. Malkoç, aynı zamanda "İyi Yönetim İlkeleri Rehberi"ni hazırladıkları bilgisini de paylaştı.

100 üniversitede "ombudsmanlık topluluğu" kurduklarını, 55 üniversitede öğrencileri eğittiklerini ve illerde 600 sivil toplum kuruluşu ve 500 medya mensubuyla bir araya geldiklerini anlatan Malkoç, bu çabayı yasalarda düzenlenmiş hakların uygulamada yaşanan sıkıntılarını çözmek için gösterdiklerini söyledi.

- "Kamu görevlileri vatandaşa güler yüzlü davranmak zorundadır"

Malkoç, "Sayın Cumhurbaşkanımız hangi genelgeyi çıkarırsa çıkarsın, hangi idari düzenlemeyi yaparsa yapsın, Parlamento hangi Anayasa veya yasa değişikliğini yaparsa yapsın; idarecinin zihninde bir değişiklik olmuyorsa o yasaların uygulanması çok zor oluyor." şeklinde konuştu.

Bu nedenle vatandaşın hayatını kolaylaştırmak için gösterilen bu çabaların uygulanıp uygulanmadığını yerinde incelediklerini belirten Malkoç, bu konudaki desteklerinden dolayı da parlamentoya teşekkürlerini iletti.

Malkoç, iyi yönetim ilkelerini bütün yöneticilere, çalışanlara benimsetmeyi hedeflediklerini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Hangi kamu görevlisi olursa olsun vatandaşa güler yüzlü davranmak zorundadır. Vatandaşın talebi hukuka uygun olmasa bile güler yüzle bunu ona anlatmak zorundadır. Biz Türkiye'de bunu temin etmek zorundayız. İşte Kamu Denetçiliği Kurumu bu anlamda hem kendini yenileyip geliştiren hem de diğer kamu kurumlarına örnek olmaya çalışan bir kurum. Bu anlamda da idari yargının yükünü hafifletiyoruz. Çünkü esas olan insanların ihtilaf çıktığında anlaşarak uzlaşması. O anlamda arabuluculuk yapıyoruz."

Malkoç, 2019'da yazılı başvurulara yönelik alınan kararların yanı sıra kuruma gelen, telefon açan veya maille soru soran 107 bin 899 kişiye de yardımcı olduklarını bildirdi.

- Soru-cevap

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, açıklamalarının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

KDK'ye yapılan şikayetlerin kaçının Meclis'e yansıtıldığına ilişkin soru üzerine Malkoç, sembol niteliğinde, kamuoyunu ilgilendiren, örnek kararları tercih ettiklerini söyledi.

Malkoç, son üç yılda başvurulardaki artışa yönelik soruya karşılık da bunun nedeninin kurumun tanınırlığının artması olduğunu ifade etti.

Memur bir kadının iş yerinde yaşadığı olayın çözüme kavuşturulmasına ilişkin soru üzerine bilgi veren Kamu Denetçisi Saadettin Kalkan, uzun yıllar kurumda çalışan bir kadının bir anlaşmazlık sonucu binanın soğuk bir yerinde tek başına görevlendirildiğini anlattı. Söz konusu kadının kendilerine başvurduğunu, bunun üzerine olayın gidip yerinde tespit edildiğini dile getiren Kalkan, bu kişiye çok ciddi bir mobbing uygulandığının saptandığını söyledi.

Kalkan, KDK olarak çalışanın görev yerinin değiştirilmesi, kendisine verilen tüm disiplin cezalarının kaldırılması yönünde bir tavsiye kararı alındığını ve çalışanın eski haklarını geri kazandığını kaydetti.

Kamu Denetçisi Celile Özlem Tunçak da icradan çocuk teslimi, yoksulluk nafakasına ilişkin şikayetlere yönelik soruyu yanıtladı. Tunçak, bu sorunlarla ilgili tavsiye kararları alındığını, bu konuda raporlar hazırlandığını belirterek, çocuk teslimi konusunda boşanmış ebeveynlerden kişisel ilişki kuramayan taraflardan başvurular aldıklarını anlattı.

Tunçak, bu konuya çocuğun yüksek menfaati açısından yaklaştıklarını vurgulayarak, adli süreçteki bu örsenlenmenin en aza indirilebileceği bir sistemin geliştirilmesini önerdiklerini söyledi. Tunçak, çocuk teslimiyle ilgili düzenlemelere 2. Yargı Reform Paketi'nde yer verileceğini öğrendiklerini ifade etti.

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) Başdenetçisi Şeref Malkoç, kurumun 2019 yılı çalışmalarını ve 2020 hedeflerini anlattı.

KDK'nın idarenin eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını insan haklarına dayalı adalet ve hakkaniyet ölçülerinde denetleyen bir kurum olduğunu ifade eden Malkoç, 2013 yılından bu yana da faaliyetlerini sürdürdüğünü vurguladı. Malkoç, 7 yıllık sürede 80 bin 535 yazılı şikayet aldıklarını, bunları inceleyerek karara bağladıklarını söyledi.

Şeref Malkoç, KDK olarak 2019 yılında değişik konularda 20 bin 968 yazılı şikayet aldıklarını ifade ederek, 2019 yılında verdikleri karar sayısının ise 21 bin 170 olduğunu belirtti. Malkoç, "Yani aldığımız şikayetten daha fazla karar vermişiz. Tabi 2018 yılından kalan dosyalarla bu. Çünkü bizim yasamızda bize şikayet intikal ettiğinde en geç 6 ay içerisinde karara bağlama mecburiyetimiz var. Aslında bu tempo fena bir tempo değil" dedi.

Malkoç, bunun yanında 107 bin 899 kişinin ya kuruma geldiğini ya telefon açtığını ya da mail ortamında kendilerine soru sorduğunu, onlara yardımcı olduklarını belirtti.

Tavsiyeye uymayan belediyeler TBMM'ye şikayet edildi

KDK'nin verdiği kararların 'tavsiye kararı' olduğuna dikkat çeken Malkoç, 'tavsiye kararının' uysan da olur uymasan da olur anlamına gelmediğini vurguladı. Malkoç, "Anayasada düzenlenmiş bir kurumdur, kamunun vicdanıdır, bir hakkaniyet kurumudur, idareci arkadaşlar sen buna uyacaksın anlamında tavsiye kararıdır. Bu kararlara uymamaları durumunda bunları kamuoyuna duyuruyoruz. Yine uymamakta ısrar ederlerse TBMM'de Dilekçe ve İnsan Hakları Komisyonu'na davet ediyoruz. Çok etkili oluyor bunlar" dedi.

Tavsiye kararlarına uymayan kurumlardan Biga Belediyesi, Kadıköy Belediyesi ve Türkiye Futbol Federasyonu'nun TBMM'ye davet edildiğini ifade eden Malkoç, belediye başkanlarının 'Ben yeni seçildim, benden önceki başkan karara uymadı halk onu seçmedi, ben uyacağım' dediğini söyledi. Bunun üzerine kendisinin 'KDK kararlarına uymayan başkanlara halk oy vermiyor' diye espri yaptığını belirten Malkoç, "Ben bunu söyleyince Futbol Federasyonu Başkanvekili vardı orada, 'bizde de öyle oldu karara uymayan yönetim gitti biz geldik' dedi. Kararlara uymanın böyle faydaları var" diye konuştu.

Malkoç, "2019 yılında karara uymayan kaç idareciyle ilgili şikayeti Meclis'e yansıttınız" sorusu üzerine de şunları söyledi:

'Kararlara uyma oranı yüzde 20'lerden yüzde 75'lere çıktı'

"Biz Meclisi de çok fazla meşgul etmek istemiyoruz ama sembol niteliğinde kamuoyunun ilgilenebileceği kararları tercih ediyoruz, 10 tane örnek karar. Bunların neticesinde kararlara uyma oranı yüzde 20'lerden yüzde 75'lere çıktı. Avrupa'da ombudsmanlığın kararlarına uyma oranı yüzde 80. Bizim bu gayretlerimizin sonucunda 2019 yılında bu oran yüzde 75'e ulaştı. Avrupa'daki ombudsmanlık kurumları kimi 100 yıllık kimi onlarca yıllık, biz daha 7. yılda buna ulaştık."

'Belediye bütün caddeleri yıkasım diye şikayet geliyor'

Bazen vatandaşların KDK'yı savcılık makamı gibi gördüğünü bazen de 'belediye sokakları yeterince süpürmüyor, bütün caddeleri yıkasın' gibi temenni ya da ihbar niteliğinde gelen şikayetler de olduğunu anlatan Malkoç, "Bunlar tabi bizim zamanımızı alıyor ve bakabileceğimiz konular değil. Çünkü biz idarenin eylem ve işlemlerini bilgi belge isteyerek inceliyoruz, öyle denetliyoruz. Ama ihbar gibi olunca temenni gibi olunca maalesef o biraz bizi yoruyor" dedi.

'Noterlerin kredi kartıyla ödeme kabulü tavsiye kararımız üzerine'

Şeref Malkoç, mahkeme olmadıklarını ancak bazen verdikleri bir kararla idarelerin uygulamasını değiştirdiklerini bunun da milyonları ilgilendirdiğini söyledi. Malkoç, 1 Şubat'tan itibaren noterlerin kredi kartıyla da ödemeleri kabul edeceğini ifade ederek, bunun da KDK'nın verdiği tavsiye kararı üzerine olduğunu kaydetti.

'Niyetimiz 2020 yılını iyi yönetim ilkeleri yılı ilan etmek'

KDK Başdenetçisi Şeref Malkoç, Türkiye'nin artık Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile yönetildiğini hatırlatarak, 2020 yılını iyi yönetim ilkeleri yılı olarak ilan etmek istediklerini söyledi. Malkoç, "Bu anlamda Cumhurbaşkanlığı ile Sayın Cumhurbaşkanımızla da görüşmelerimiz var. Tabi biz kurum olarak bunu ilan ederiz ama yürütmenin başı Sayın Cumhurbaşkanımız. Arzu ediyoruz ki Cumhurbaşkanlığındaki kurumlarla bu çalışmayı yürütelim" dedi.

'İdarecinin zihninde değişiklik olmuyorsa yasaların uygulanması çok zor'

Malkoç, iyi yönetim ilkeleri rehberi de hazırladıklarını belirterek, niyetlerinin bütün idarede iyi yönetim ilkelerine uyması olduğunu kaydetti. Anayasa ve yasalarda çok güzel düzenlenmiş haklar olduğunu ancak uygulamada sıkıntılar bulunduğunu ifade eden Malkoç, "Sayın Cumhurbaşkanımız hangi genelgeyi çıkarırsa çıkarsın veya hangi idari düzenlemeyi yaparsa yapsın, parlamento hangi anayasa ya da yasa değişikliğini yaparsa yapsın, idarecinin zihninde bir değişiklik olmuyorsa o anayasa değişikliğinin ve yasaların uygulaması çok zor oluyor. Diyorsun ki 'bak kanun böyle', 'eski köye yeni kanun mu çıkardık' diyor. Vatandaşın hayatını kolaylaştırmak için yapılan bu çabaları biz yerinde uygulanıyor mu uygulanmıyor mu bunu gözetliyoruz. Bu anlamda da en büyük destekçimiz tabi parlamento" diye konuştu.

'Halk kurumu tanıdıkça başvurular arttı'

Başdenetçi Malkoç, bir soru üzerine de KDK'ya başvurulardaki artışın nedeninin kurumun tanınırlığının artması olduğunu söyledi. Malkoç, "Tanıtıma ağırlık verdik bunun neticesi halk kurumu tanıdıkça sevdi, başvurular arttı. Bize gelen şikayetlerin yüzde 25'ni dostane çözüm ile çözmüşüz" dedi.