On binler 'yapı kayıt' mağduru: Devlet bizi sokağa koyuyor

İmar barışından yararlanarak alınan 20 binin üzerindeki yapı kayıt belgesinin 'mevzuat' gerekçesiyle iptal edilmesi büyük mağduriyet yarattı. Yeni bir düzenleme yapılmazsa binlerce yapı yıkım tehlikesiyle karşı karşıya kalacak. Türkiye'de yıllardır beklediği "İmar Barışı" düzenlemesi, 6 Haziran 2018 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. 3194 sayılı kanuna eklenen ve 'İmar Barışı' olarak isimlendirilen madde ile "Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması" öngörülüyordu. 8 Haziran 2018'de başlayan başvurular, süre uzatımları nedeniyle 15 Haziran 2019 tarihinde sona erdi. Başvuranların ödeme süresi ise 2019 sonu itibariyle bitti. Ancak bu takvimin sona ermesiyle yeni bir sorun ortaya çıktı.

YAPI KAYIT BELGELERİ İPTAL EDİLDİ

Türkiye genelinde müracaatlarını yapan, yapı kayıt belgelerini alıp ödemelerini gerçekleştiren on binlerce kişinin belgelerinin iptal edildiği açıklandı. 'Yasal düzenlemeden sonra yapıldığı' iddiasıyla 'Yapı Kayıt Belgeleri' iptal edilen on binlerce yapının elektrik ve suyu kesildi. Gerekli harçları yatırarak belge almalarına rağmen kış ortasında elektriği ve suyu kesilen vatandaşlar tepkili.

24 MİLYAR LİRALIK GELİR

Türkiye'de yıllardır 'gece kondu' diye tabir edilen ve İmar Kanununa aykırı yapılaşmanın olduğu bir gerçek. 2018 seçimleri öncesinde yapılan düzenleme ile hem kayıt dışı yapıların kayıt altına alınması, hem de devlete önemli bir gelir kalemi sağlanması amaçlanmıştı. Beklendiği gibi de oldu ve 31 Aralık 2019 itibariyle yapı kayıt belgesi bedeli ödenen bağımsız bölüm başvuru sayısı 7 milyon 393 bin 413 olurken, bu kapsamda ödenen toplam bedel ise 24 milyar 744 milyon 721 bin liraya ulaştığı açıklandı. Başvuruların bittiği günden itibaren başlattığı incelemeler sonucunda, mevzuata aykırılığı tespit edildiği iddiasıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca 20 bin 158 kişinin belgesinin iptal edildiği duyuruldu. İncelemelerin sürdüğü yeni iptallerin de yaşanabileceği dile getiriliyor.

MAĞDURİYETE KAPI ARALANDI

Çevre Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından yürütülen iptal işleminin ilki, süresinde ücretini ödemeyen 10 bin 300 yapıya ait. İkincisi ise yasal düzenlemenin yapıldığı 2018 yılında inşa edildiği iddia edilen yapılar. 6 Haziran 2018'de yayınlanan 'Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar' isimli düzenleme "Yapı Kayıt Belgesi 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için verilir" hükmü getiriyordu. Düzenlemenin Mayıs 2018 gibi İmar Barışı uygulamasından çok kısa bir süre önce yapılan inşaatları kapsam dışı bırakması düzenlemeye yönelik ilk eleştirilerden biriydi. Diğer bir eleştiri ise düzenlemenin yaklaşan 24 Haziran 2018 tarihli Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Genel Seçimleri ile 31 Mart 2019 mahalli seçimlerinin hemen öncesinde yapılması. Düzenlemenin zamanlaması itibariyle tüm siyasi partilere bağlı belediyelerin yeni yapılaşmaya göz yummasına neden olduğu, bunun da başka mağduriyetlere kapı araladığı yönünde.

Devlet bizi sokağa koyuyor

Kendisine, "Google 2017 'de görülmeyen binaların 2017'den sonra yapıldığına kanaat getirildi ve iptaller gerçekleştirildi" dendiğini belirten mağdurlardan Süleyman Işık, "Kendi arsamıza ev yaptık, çünkü kiracı olmaktan bıktık. Devlet bize yardımcı olmak yerine kışın ortasında sokağa koyuyor" diyerek tepkisini dile getirdi. 2018'de yapılan yapılara seçim nedeniyle tüm belediyelerin göz yumduğunu belirten bir başka mağdur ise, "Madem iptal edecektiniz, neden Yapı Kayıt Belgesi verdiniz? Neden ücretlerini tahsil ettiniz? Neden elektrik ve su bağlatılmasına izin verdiniz? Neden bizim maliyetlerimizi artırdınız" diyerek isyan etti. Ortada bir kusur varsa bunun sorumlularının belediyeler ve devletin diğer birimleri olduğunu belirten Hasan Özen ise ortada büyük bir mağduriyet olduğunu söyledi. Özen, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuyu çözeceğine inandıklarını dile getirdi.

Binlerce yapı yıkım tehlikesiyle karşı karşıya

Düzenlemeye göre "Yapı Kayıt Belgesi için müracaatın 31 Ekim 2018 tarihine kadar yapılması" gerekiyordu. Ancak süre 15 Haziran 2019 tarihine kadar uzatıldı. Bu da ev hasreti çeken on binleri hukuk izin vermese de siyaseten göz yumulacağı umuduna sevk ettiğini belirten mağdurlar çözüme yönelik yeni bir düzenleme talep ediyor. Mağdurlar 15 Haziran 2019'dan önce müracaat edip, yapı kayıt belgesi almış ve usulüne uygun yapılmış yapılara izin verilmesini istiyor. Aksi durumda binlerce yapı yıkımla karşı karşıya kalacak. Ayrıca sahipleri, Türk Ceza Kanunu'nun 206 maddesi gereği 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacaklar.