Salgınla ilgili efsanelere bilimsel yanıtlar

Milliyet'ten Meltem Günay'ın haberine göre: Türk Eczacıları Birliği (TEB), Kovid-19 ile savaşırken oluşan bilgi kirliliğine karşı harekete geçti. TEB, Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerinden yola çıkarak hazırladığı "Koronavirüs Efsaneleri" dosyasıyla doğru bilgileri aktardı. İşte o efsaneler, doğru bilinen yanlışlar ve bilimsel yanıtlar:

EFSANE 1: KOVID-19 sıcak ve nemli iklime sahip bölgelerde bulaşabilir.

Kovid-19 virüsü, sıcak ve nemli havaya sahip bölgeler de dahil olmak üzere 'tüm alanlara' bulaşabilir. Kovid-19 vakasının bildirildiği bir bölgede yaşıyorsanız ya da böyle bir bölgeye yolculuk yapacaksanız bölgenin iklimine bakmaksızın koruyucu tedbirler alın.

EFSANE 2: Soğuk hava ya da kar koronavirüsü öldürür.

Soğuk havanın yeni koronavirüsü ya da diğer hastalıkları öldürebileceğine inanmak için herhangi bir neden yoktur.

EFSANE 3: Sıcak suyla banyo yapmak koronavirüs hastalığına karşı korur.

Sıcak suyla banyo yapmak sizi Kovid-19 enfeksiyonundan korumaz. Vücudunuzun normal sıcaklığı, banyo veya duş sıcaklığından bağımsız olarak, 36,5 derece ila 37 derece arasındadır. Aslına bakılırsa, aşırı sıcak suyla banyo yapmak sizi yakabileceği için zararlı da olabilir. Kendinizi Kovid-19'a karşı korumak için en iyi yol sıklıkla ellerinizi temizlemektir. Bu yolla ellerinizdeki olası virüsleri yok edersiniz ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmanız nedeniyle oluşabilecek bir enfeksiyonu da önlemiş olursunuz.

EFSANE 4: KOVID-19 sivrisinek ısırığı ile bulaşır.

Bugüne kadar, yeni koronavirüsün sivrisinekler aracılığıyla bulaşabileceğini gösteren herhangi bir bilgi ya da kanıt ortaya konulmuş değildir. Yeni koronavirüsü esas olarak enfekte bir kişinin öksürmesi ya da hapşırması ile ortaya çıkan damlacıklar ya da salya ve tükürük damlacıkları ve burun akıntısı yoluyla yayılan bir solunum virüsüdür. Ayrıca öksüren ve hapşıran insanlarla yakın temastan kaçının.

EFSANE 5: El kurutma makineleri yeni koronavirüsü öldürmede etkilidir.

Hayır. El kurutma makineleri KOVID-19'u öldürmede etkili değil. Yeni koronavirüse karşı kendinizi korumak için ellerinizi alkol bazlı temizleyicilerle ovarak ya da su ve sabunla yıkayarak sıklıkla temizlemelisiniz. Ellerinizi temizledikten sonra kağıt havlu ya da sıcak hava üfleyen kurutucular ile iyice kurulamalısınız.

EFSANE 6: Ultraviyole (morötesi) dezenfeksiyon lambası yeni koronavirüsü öldürebilir.

UV radyasyonu cilt tahrişine yol açabileceğinden UV lambaları ellerin ya da cildin diğer bölgelerinin sterilizasyonunda kullanılmamalıdır. Böyle bir şey yok.

EFSANE 7: Termal tarayıcılar Kovid-19 ile enfekte olmuş kişileri tespit etmekte ne kadar etkili?

Termal tarayıcılar yeni koronavirüs enfeksiyonuna bağlı olarak ateşi çıkan (yani vücut sıcaklığı normalin üzerinde olan) kişileri tespit etmekte etkilidir. Ancak bu tarayıcılar enfekte olmuş fakat ateşi çıkacak kadar hastalanmamış kişileri tespit edemezler. Çünkü enfekte olan bir kişinin hastalanması ve ateşinin çıkması 2-10 gün sürmektedir.

EFSANE 8: Bütün vücudunuza alkol ya da klor sürmek Kovid-19'u öldürür mü?

Hayır. Bedeninize alkol ya da klor sürmek halihazırda vücudunuza girmiş virüsleri öldürmez. Bu maddeleri sürmek, elbiselerinize ve mukoza zarlarınıza (yani gözlerinize ve ağzınıza) zarar verebilir. Hem alkol hem de klorun yüzeylerin dezenfekte edilmesinde faydalı olabileceğini ancak bunların tavsiyelere uygun bir şekilde kullanılmaları gerektiğini unutmayın.

EFSANE 9: Zatürre aşısı sizi yeni koronavirüse karşı korur mu?

Hayır. Pnömokok aşısı ve Hemofilus Influenza Tip B (Hib) aşısı gibi zatürre aşıları yeni koronavirüs karşısında koruma sağlamaz. Virüs kendi özel aşısını gerektirecek türde yeni ve farklıdır. Araştırmacılar Kovid-19 aşısı geliştirmek için çalışmaktadır ve Dünya Sağlık Örgütü onların bu çabalarını desteklemektedir. Her ne kadar bu aşılar Kovid-19 karşısında etkisiz olsa da sağlığınızı korumanız için solunum yolu hastalıklarına karşı aşı yaptırmanız önemle tavsiye edilir.

EFSANE 10: Burnunuzu düzenli olarak tuzlu su ile yıkamak yeni koronavirüs enfeksiyonunu önlemede yardımcı olur mu?

Hayır. Düzenli olarak tuzlu su ile burun yıkamanın insanları yeni koronavirüs enfeksiyonuna karşı koruduğuna dair herhangi bir kanıt yok. Düzenli olarak tuzlu su ile burun yıkamanın, tipik soğuk algınlığının daha hızlı atlatılmasına yardımcı olduğuna yönelik sınırlı da olsa bir miktar kanıt vardır. Ancak, düzenli olarak burun yıkamanın solunum enfeksiyonlarını önlediği görülmemiştir.

EFSANE 11: Sarımsak yemek yeni koronavirüs enfeksiyonunu önlemede yardımcı olabilir mi?

Sarımsak bazı antimikrobiyal özelliklere sahip olabilecek sağlıklı bir besindir. Ancak mevcut salgında sarımsak yemenin insanları yeni koronovirüse karşı koruduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.

EFSANE 12: Yeni koronavirüs sadece yaşlıları mı etkilemektedir, yoksa gençler de etkilenebilir mi?

Her yaştan insan Kovid-19 ile enfekte olabilir. Yaşlılar ile daha öncesinden astım, diyabet, kalp hastalıkları gibi tıbbi rahatsızlıkları olanlar, virüsün yol açacağı ağır hastalıklara daha yatkın görünmektedir.

EFSANE 13: Kovid-19'un önlenmesinde ve tedavisinde antibiyotikler etkili midir?

Hayır, antibiyotikler virüsler üzerinde etkili değildir, yalnızca bakteriler üzerinde etkilidir. Kovid-19 bir virüstür ve bu nedenle de önlenmesinde veya tedavisinde antibiyotik kullanılmamalıdır.

EFSANE 14: Koronivirüsü önlemek veya tedavi etmek için kullanılabilecek herhangi bir ilaç var mı?

Bugüne kadar yeni koronavirüsü tedavi edecek ya da önleyebilecek herhangi bir ilaç tavsiye edilmemiştir. Bununla birlikte, virüsle enfekte olmuş kişiler semptomların hafifletilmesi ve tedavisi için uygun bir bakım almalıdır ve ağır hasta olanlara da kendilerine en uygun destekleyici bakım verilmelidir. Kimi belirli tedavi yöntemleri incelenmektedir ve klinik deneylerle test edilecektir. Devlet Sağlık Örgütü bir dizi ortağı ile birlikte araştırma ve geliştirme çabalarını hızlandırmaya yardımcı olmaktadır.