New York'ta 150 baro var

CHP ve bazı baro başkanları, alternatif baroların önünü açacak çoklu baro düzenlemesine karşı çıkmaya devam ediyor. Baro başkanları ve yönetimleri, barolar üzerindeki imtiyazylarını kaybetme korkusuyla düzenlemeyi 'anti demokratik' olarak bulsa da çoklu baro sistemi ABD'de ve Avrupa'da yaygın olarak kullanılıyor. Yurt dışındaki örnekler incelendiğinde bu sistem mesleğin icrası önünde herhangi bir engel oluşturmazken tam tersine bu tip yapılanmalarla hem örgütlenme özgürlükleri yerine getiriliyor hem de mesleki gelişime katkı sağlıyor. Çoklu baro sisteminin görüldüğü yerlerin başında ABD geliyor. ABD'de son yıllarda baroların yönetiminde tıpkı Türkiye'deki gibi genç nüfusun ve farklı görüşlerdeki avukatların söz sahibi olmadığı, efektif olarak kullanılmadığına ilişkin itirazlar yükseliyor. ABD'nin en kalabalık eyaleti olan Kaliforniya'da avukatlara ikinci bir seçenek sunamayarak ilkel kalmış olan baro yapılanmasında değişikliğe gidildi. Mevcut olan Kaliforniya Eyalet Barosu'na alternatif olarak 1 Ocak 2018 tarihinde 'California Lawyers Association' adıyla ikinci bir baro kurulması bunun en taze örneklerinden bir tanesi.

YAKLAŞIK 20 EYALETTE MEVCUT

ABD'de mevcut bir diğer örnek ise en büyük eyaletlerden biri olan Virginia'da da eyalet barosu yapılanması olmasına rağmen ikinci bir Virginia barosu kuruldu ve avukatlara örgütlenme özgürlüğü kapsamında seçilmiş bir hak kazandırıldı. New York Barosu ise 1876'dan beri kendi üyelerinin gönüllü katılımı ile ve haricindeki 150 farklı baro ile faaliyetini sürdürüyor. ABD'de yaklaşık 20 eyalet avukatlık mesleğini alternatif barolara üyelik imkanı sunarak düzenlemiş bulunuyor. Bu eyaletler arasında Illinois, Massachussetts, Ohio gibi en büyük hukuk işlemlerinin yapıldığı yerler geliyor.

ALANINA GÖRE BARO

İngiltere'de ise ihtiyaç esasına dayalı olarak örgütlenme özgürlüğü efektif bir şekilde kullanılırken, her kesimden avukat farklı barolara üye olarak temsilde adaletin gereklerini yerine getiriyor. 200'den fazla barosu olan Fransa'da en küçük baronun 9, en büyük Paris Barosu'nun ise yaklaşık 25 bin üyesi mevcut. Almanya'da ise yine aynı şekilde çoklu baro sistemi uygulanırken 27 bölge barosu bulunuyor.

Dünyada kabul gören bir sistem

Hem ABD hem Anglosakson sistemi hem de kıta Avrupası hukuk sistemleri nezdinde kabul görmüş olan çoklu baro sisteminin Türkiye'de de kabul edilmesi ile birlikte ilk olarak avukatlara ihtiyaçları olan örgütlenme özgürlüğü tanınarak temsilde adaletin sağlanması planlanıyor. Bir diğer avantaj ise avukatlık mesleğinin duyduğu yüksek standartlara erişim ve gelişimine ayak uydurmasına imkan tanınacak olması olarak göze çarpıyor.

'Çoklu baro' sistemini getirecek yasa teklifiyle, İstanbul, Ankara ve İzmir barolarının TBB'deki delegelerine tırpan vurulacak. Buna göre, 45 ilin delegesinden daha fazla delegeye sahip İstanbul Barosu'nun delege sayısı 138'den 13'e düşecek. Yine Ankara Barosu'nun delege sayısı 57'den 7'ye, İzmir Barosu'nun da 30'dan 5'e düşecek.

AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasını taşıyan teklife göre, sadece İstanbul, Ankara ve İzmir'in delege sayısı 4'ün üzerine çıksa da söz konusu illerin delege sayısında büyük düşüş yaşanacak. Mevcut duruma göre, 80 baroyu TBB'de 561 delege temsil ediyor. Bunlardan 225'i ise İstanbul, Ankara ve İzmir'den seçiliyor. 'Temsilde adalet' ilkesiyle de bağdaşmayan tabloya göre, söz konusu üç il, sahip olduğu delege sayısıyla Birlik Başkanı'nı bile belirleyebilecek durumda. Yine mevcut tabloya göre, İstanbul Barosu'nun mevcut delege sayısı, TBB Genel Kurulu'nda avukat sayıları itibariyle en fazla 3'er delegeyle temsil edilen 45 ilden bile daha fazla. Yine 57 delegeyle temsil edilen Ankara 19, 30 delegeyle temsil edilen İzmir 10, 16 delegeyle temsil edilen Antalya ise 5 baroya eşit.

Mustafa Sait Özkan