Ekonomi için Osmanlı'da da kullanılan 'esham' modeli önerisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında geçtiğimiz salı günü yapılan AK Parti MYK toplantısında, AR-GE başkanlığı, pandemi sonrasında atılacak adımlara ilişkin önemli bir sunum yaptı. Edinilen bilgilere göre ekonomiyle ilgili alanında başarılı 40 akademisyenin görüş ve önerilerinin yer aldığı sunumda, 'Girişim sermayesi ve İslami Finans Reformu', 'Yüksek İş Birliği ve Sanayi İş Birliği Reformu', 'Vakıf Reformu' ve 'Esham Sistemi' başlıkları yer aldı. Sunumda; salgın sonrası ekonomide 'en hasarsız' ve 'en uygun' çıkış metodu olarak 'esham' modeli öne çıktı.

FAİZSİZ BORÇ VERİLECEK

Osmanlıda uygulanan ve 'esham' adı verilen sisteme göre devlet, vatandaşa kuracağı iş için faizsiz borç veriyor, daha sonra o işten elde edilen kardan pay alıyor. 'Esham'ın devletin vatandaşa faizsiz bir finansman şekli olduğu anlatılan sunumda, bu sistemin vakıflar gibi sabırlı sermaye kategorisine girdiği belirtildi. Ayrıca, 'esham'ın birçok ülke tarafından kullanılan İslami bir ekonomi modeli olduğu

GENÇLER VE KADINLAR ÖNCELİKLİ

Sunumda; Osmanlı döneminde devletin vatandaşa 'esham' yani 'pay' sattığı ve elde ettiği geliri nasıl yatırıma yönlendirdiği verilen örneklerle anlatıldı. Bu sistemden öncelikli olarak, projesi olan genç ve kadın girişimcilerin yararlandırılması gerektiği aktarılan sunumda şunlar yer aldı: Bir yatırımcı, yatırım yapmak için devletten geri ödemesiz destek alabilecek. Esham'ın farkı; geri ödeme tarihini, seneti satın alan yatırımcılar değil, devlet belirleyecek. 'Esham'da devlet, yıllık gelir paylarının ödemesi şartıyla ana parayı geri ödemek mecburiyetinde değil. 'Esham' sistemi, aynı zamanda Merkez Bankasının açık piyasa işlemleri için de kullanılabilecek. Merkez Bankası, piyasaya para sürmek istediğinde halkın elinde bulunan esham senetlerini satın alabilecek. Piyasadan para çekmek istediğinde ise yeni senet ihraç edilebilecek.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, bununla ilgili iyi bir araştırma yapılması konusunda talimat verdiği öğrenildi. Ayrıca sunumun önümüzdeki günlerde kitap haline getirilmesi planlanıyor.

EBRU KARATOSUN