TTK ihalesinde suç var, ceza yok

Türkiye Taşkömürü Kurumu'nca gerçekleştirilen dört ihalede usulsüzlük tespit edildi ama Enerji Bakanlığı sorumlulara karşı hiçbir cezai yaptırım uygulamadı

AHMET KIVANÇ

ANKARA - Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurumu (YDK) ve Enerji Bakanlığı Teftiş Kurulu'nca Türkiye Taşkömürü Kurumu'nda (TTK) 2005 -2006 yıllarında gerçekleştirilen 642.8 bin tonluk kömür alım ihalelerinde usulsüzlükler yapıldığı tespit edildi. Ancak Enerji Bakanlığı müfettişleri sorumlular hakkında sadece 'disiplin cezası' önerdi. Enerji Bakanı Hilmi Güler'se disiplin cezalarının uygulanmamasını istedi.

YDK'nın geçen yıl hazırladığı Özel İnceleme Raporu'nda TTK'da 2005-2006 yıllarında gerçekleştirilen dört kömür alım ihalesinde usulsüzlükler tespit edildi. YDK'nın raporuna göre, birinci ihale Zonguldak Defterdarlığı'nın, kendisine vergi borcu bulunan aynı gruba ait iki firmadaki hacizli kömürlerin alınarak amme alacağının tahsiline yardımcı olunması talebi üzerine gerçekleşti. TTK, bu kömüre ihtiyacı varmış gibi belgeler hazırlayarak Kamu İhale Kurumu'ndan (KİK) izin aldı, fakat daha sonra ihaleyi kendi mevzuatına göre yaptı.

Bu işlemi 'firma kurtarma' olarak nitelendiren YDK devlete vergi, prim borcu bulunanların kamu ihalelerine katılmasının yasak olduğuna dikkat çekerek, yapılan ihaleyi mevzuata aykırı buldu. TTK'nın bu ihaleleri gerçekleştirirken kanuna karşı hile yaptığı da belirtildi. Kamu İhale Kanunu'na göre firmaların yapacağı ihaleler için her yıl 'eşik değer' tespit ediliyor. Eşik değerin altındaki ihaleler bu yasadan muaf tutuluyor. Yasa çerçevesinde 2005'te belirlenen eşik değer 3,8 milyon YTL. TTK'nin KİK denetiminden kurtulmak için, ilk önce eşik değerin altında rakamlarla ihaleye çıktığı, daha sonra da bu rakamların yüzde 150'sine varan oranlarda ilave sipariş vererek, kanuna karşı hile yaptığı belirtildi. Örneğin 2005'te gerçekleştirilen bir ihalede, satın alınacak kömür miktarının 3,8 milyon YTL'lik eşik değerin altında, yani 3,65 milyon YTL olarak gösterildiği, fakat ilave siparişlerle 9,4 milyon YTL'lik kömür alındığı belirlendi.

YDK'nın usulsüzlük tespit ettiği diğer üç ihalede de benzer yönteme başvurulduğu kaydedildi. Bu dört ihalenin toplam bedelinin 2005 ve 2006 yılı rakamlarıyla 35,4 milyon YTL olduğu belirlendi.

YDK'nın 'soruşturma' talebi üzerine konuyu inceleyen Enerji Bakanlığı Teftiş Kurulu'nun raporunda YDK'nın tespitleri aynen doğrulandı ve bu eylemler için 'cezai müeyyide uygulamanın zorunluluk arzettiği' kaydedildi. Ancak bu tespite rağmen raporda şu görüşe yer verildi: "İhale her ne kadar mevzuata aykırı yapılmış olsa da, yapılan işlemler suç işleme kastıyla değil, bir kamu alacağın tahsiline yöneliktir."

Raporda, fiillerin Türk Ceza Kanunu kapsamında değil, disiplin mevzuatı kapsamında değerlendirilmesi ve 'kusur cezası'yla yetinilmesi önerildi. Enerji Bakanı Güler'se söz konusu cezaların bir defaya mahsus uygulanmamasını istedi.

Şimdi YDK'nın vereceği karar merak ediliyor. YDK'nın, önceki raporunda ısrar ederek soruşturma talebini yinelemesi bekleniyor.