Rüşveti önlemek için bürokratların yetkileri dağıtılıyor

Hükümet, yolsuzluk ve rüşveti kaynağında önlemek için düğmeye bastı. Kamu kurumlarında iç kontrolü etkili hale getirmek amacıyla yöntemler ve standartlar yeniden tespit ediliyor. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan taslağa göre 'yumurtalar ayrı ayrı sepete konulacak'.

Hata, eksiklik, yanlışlık, usulsüzlük ve yolsuzluk risklerini azaltmak için, her türlü faaliyetlerin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrol edilmesi görevleri farklı kişilere verilecek. Uygulamayla, usulsüz tutumların amirin yanı sıra belirli bir sistem içinde bildirilmesini sağlayacak bir ortamın oluşturulması amaçlanıyor. Personel sayısının yetersiz olması halinde ise idarelerin amirleri gerekli tedbirleri almakla sorumlu olacak. Hata ve usulsüzlükleri bildiren personele haksız ve ayırımcı bir muamele yapılamayacak.

Çalışma hakkında bilgi veren Maliye Bakanlığı yetkilileri, ahlaki olmayan davranışları önlemek amacıyla yumurtaları ayrı sepete koyacak bir taslak üzerinde mutabakata varıldığını söyledi. Kamu idarelerinin yeni standartlara uyum için eylem planı oluşturulması, gerekli prosedürler ve ilgili düzenlemelerin hazırlanması çalışmalarını en geç 31 Aralık 2008 tarihine kadar tamamlamaları gerekiyor.

İç kontrol standartlarının yeniden tespit edilmesinin amaçları şöyle: Kamu gelir, gider varlık ve yükümlülüklerinin etkili olarak kullanılması, idarelerin kanunlara uygun olarak faaliyet göstermesi, her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesi, varlıkların kötüye kullanılması ve israfın önlenmesi. Avrupa Birliği kriterleri esas alınarak hazırlanan taslak, hükümetin 2007 yılı üç aylık eylem planında yer alan 'Makroekonomik istikrarın kalıcı hale getirilmesi' başlıklı bölümünde iç kontrol standartlarının belirlenmesi faaliyeti olarak yer alıyordu. İç kontrol standartlarının belirlenmesi faaliyeti için Maliye Bakanlığı sorumlu kuruluş oldu. Bu çerçevede AB iç kontrol standartları esas alınarak bakanlıkça hazırlanan taslak, işbirliği yapılacak kuruluşlara gönderildi. Çalışma ile kamu idarelerinde tutarlı, kapsamlı ve standart bir kontrol sisteminin kurulmasını ve uygulanmasını amaçlıyor.

Maliye'nin idareler arasında koordinasyonu sağlamak ve rehberlik yapmak, iç kontrole ilişkin genel ve özel nitelikli düzenlemelerde idarelerle işbirliği yapmak gibi koordine edici görevleri bulunuyor. Ayrıca, uygulamalar hakkında rapor ve bilgi alarak sistemlerin işleyişini izlemek, ulusal ve uluslararası müspet uygulama örneklerini araştırmak ve bunların tatbiki yönünde çalışmalar yapmak da Maliye'nin görevleri arasında.

Maliye Bakanlığı'nın denetim taslağında ne var?

-İç kontrol sistemi ve işleyişi desteklenmeli.

-Etik kurallar bilinmeli ve bu kurallara uyulmalı.

-Mesleki yeterliliğe önem verilmeli.

-Faaliyetlerde dürüstlük ve saydamlık sağlanmalı.

-Kişilere adil ve eşit davranılmalı.

-Bilgi ve belgeler doğru, tam ve güvenilir olmalı.

-Yolsuzluğun önlenmesi için yöntemler belirlenmeli.

-Personelin görev, yetki ve sorumlulukları tespit edilmeli.

-Her düzeydeki yöneticiler verilen görevlerin sonucunu izlemeli.

-Her görev için en uygun personel seçilmeli.

-Personelin yeterliliği, en az yılda bir kez değerlendirilmeli.

-Personelin işe alınması ve yükselmesinde liyakat aranmalı.

-Yetki devri, devredilen yetkinin önemi ile uyumlu olmalı.

-İdareler her yıl amaç ve hedeflerine yönelik riskleri belirlemeli.

-Her faaliyet ve işlemin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrolü görevleri farklı kişilere verilmeli.

-Bilgi işlem sisteminin güvenliğini sağlayacak tedbirler alınmalı.

-Bilgi işlem sistemine veri ve bilgi girişi ile bunlara erişim konusunda yetkilendirme yapılmalı.

-Hata ve usulsüzlüklerin bildirim yöntemi tespit edilmeli.

-Yöneticiler, hata ve usulsüzlükler hakkında yeterli incelemeyi yapmalı.

-İç denetim faaliyeti, sertifikalı iç denetçiler tarafından yapılmalı.

Ercan Baysal / Ankara