Devlete yatırım yapan iyi kazandı
2006'nın küresel dalgalanmanın etkisiyle faizlerin yükseldiği Mayıs'tan sonraki aylarda devlet iç borçlanma (DİBS) satın alan yatırımcılar, bu yıl aynı dönemde bir yıl dolarken yüzde 14'e varan oranlarda ?reel? faiz getirisi elde ettiler.
Geçen yıl alınan tahvil ve bonoların reel faizi ve son bir yılda gerçekleşen enflasyona göre, bu yıl ilk dört ayda yüzde 5'in altında seyreden DİBS'in aylar itibariyle yıllık reel getirisi Mayıs'tan sonraki dönemde yüzde 13.7'ye kadar çıktı. Geçen yıl boyunca her ay DİBS alarak riski dengeleyen bir yatırımcının oluşturduğu sepetin, beklenen yıl sonu enflasyonundan arındırıldığında bu yılın tümünde sağlayacağı ortalama reel faiz getirisinin yüzde 9 dolayında çıkması bekleniyor.
-NOMİNAL FAİZ YÜZDE 22'LERİ GÖRDÜ
Hazine'nin yaptığı iskontolu ihalelerde yıllık bileşik nominal faiz 2006'nın Nisan ayında yüzde 13.9'a kadar inmişti. Ağırlıkla dışsal şokların etkisiyle yaşanan sıcak para çıkışının piyasa dengelerini alt üst etmeye başladığı Mayıs 2006'dan itibaren ise Merkez Bankası'nın faiz artırım kararları paralelinde, Hazine borçlanma maliyetleri de hızla yükseldi. İç borçlanma ihalelerinde bileşik faiz oranı Mayıs'ta yüzde 15'e, Haziran'da yüzde 18.1'e çıktı. Dalgalanmanın durduğu söylenen izleyen dönemde de yükselişini sürdüren faiz oranı Temmuz'da yüzde 21.5, Ağustos'ta yüzde 20.5, Eylül'de yüzde 21.1 düzeyinde oluştu. Hazine'nin Ekim 2006'da yaptığı iskontolu iç borçlanma ihalelerinde ise yüzde 21.96'ya çıkan yıllık bileşik faiz, son yılların en yüksek aylık iç borçlanma maliyetini oluşturdu. Söz konusu faiz oranı geçen yıl Kasım'da yüzde 20.9, Aralık ayında da yüzde 21.5'le yılı yüksek düzeyde kapadı. Buna göre Hazine geçen yıl son yılların en pahalı iç borçlanmasını gerçekleştirdi.
Hazine geçen yılki 111 milyar YTL'lik iç borçlanmasının 70 milyara yakınını, faizlerin yüksek seyrettiği Mayıs-Aralık döneminde gerçekleştirdi; 2006'nın tümündeki iç borçlanmanın ortalama nominal faizi yüzde 18.1'e geldi.
-GETİRİSİ BU YIL
Geçen yıl özellikle ikinci yarıda yüksek faizle ihraç edilen Hazine kağıtlarını alanlar bu yıl aynı dönemde yıllık bazda yüksek düzeylerde reel getiri elde ettiler. Geçen yılki ihalede oluşan faizine göre, bu yılın Temmuz ayı itibariyle DİBS'in yıllık nominal getirisi yüzde 21.5 olurken, aynı tarihte yıllık enflasyon yüzde 6.9 olarak gerçekleşti. Buna göre Temmuz 2007 itibariyle son bir yılda Hazine kağıtlarından ?reel? bazda yüzde 13.7 ile rekor düzeyde bir getiri elde edildi.
Geçen yıl Ağustos ayında yüzde 20.5 nominal faizli DİBS satın alan yatırımcının, aradan geçen bir yıldaki yüzde 7.39'luk enflasyondan arındırıldığında bu yıl aynı tarih itibariyle reel kazancı yüzde 12.2 düzeyinde oluştu.
Eylül 2006'da yüzde 21.1 nominal faizle DİBS alanlar, son bir yıldaki yüzde 7.12'lik enflasyona göre Ekim 2007'de yüzde 13.1 reel getiri elde etti. Ekim 2006'da yüzde 22 faizle tahvil bono alan yatırımcının, yıllık yüzde 7.7 enflasyona göre bu yıl aynı tarihteki reel getirisi ise yüzde 13.3 oldu.
Piyasaların Kasım ve Aralık ayları için bekledikleri aylık TÜFE artışları gerçekleşirse, yıllık enflasyon bu yıl Kasım sonu itibariyle yüzde 7.61, Aralık sonu itibariyle yüzde 7.94 çıkacak. Buna göre geçen yıl Kasım'da yüzde 20.9 faizle DİBS alanlar bu yıl aynı tarihte yüzde 12.4, Aralık 2006'da yüzde 21.5 faizle DİBS alanlar ise Aralık 2007 itibariyle yüzde 12.6 reel getiri elde edecek.
Geçen yıl boyunca her ay belli miktarda DİBS satın alarak riski dengeleyen bir yatırımcının oluşturduğu sepetin yıllık ortalama nominal faiz getirisi yüzde 18.1 olurken, bekleyişlere göre 2007 yılının tümündeki ortalama enflasyon yüzde 8.65 çıkacak. Buna göre söz konusu yatırımcının DİBS'ten 2007 yılının tümündeki ortalama reel getirisinin, ilk dört aydaki düşük getirinin ortalamayı düşürmesi nedeniyle yüzde 8.7 çıkması bekleniyor.
Geçen yıl ilk dört aydaki düşük faizler üzerinden alınan DİBS'lerin yıllık reel getirisi bu yıl Ocak ayı itibariyle yüzde 3.7, Şubat'ta yüzde 3.5, Mart'ta yüzde 2.7, Nisan'da yüzde 2.9 olmuştu.
DİBS'in reel getirisi(%)
/** DİBS Reel
Bileşik Yıllık Faiz
Faizi TÜFE Getirisi
2006 2007 2007
Ocak 14,0 9,93 3,7
Şubat 14,0 10,16 3,5
Mart 13,9 10,86 2,7
Nisan 13,9 10,72 2,9
Mayıs 15,0 9,23 5,3
Haziran 18,1 8,60 8,7
Temmuz 21,5 6,90 13,7
Ağustos 20,5 7,39 12,2
Eylül 21,1 7,12 13,1
Ekim 22,0 7,70 13,3
Kasım 20,9 7,61 12,4
Aralık 21,5 7,94 12,6
Yıllık ort. 18,1 8,65 8,7
**/
-2008'DE DAHA DÜŞÜK REEL GETİRİ BEKLENİYOR
Merkez Bankası'nın her ay mali ve reel sektördeki karar alıcılarla yaptığı Beklenti Anketi ise DİBS'te gelecek yıl için bu yıla göre daha düşük reel getiri beklentisi ortaya koyuyor.
Aylara göre gelecek bir yılda beklenen reel faiz(%)
/** DİBS Yıllık Reel
Bil. faizi TÜFE Getiri
Ocak 17,30 6,84 9,8
Şubat 16,82 6,75 9,4
Mart 16,86 6,75 9,5
Nisan 16,74 6,63 9,5
Mayıs 16,57 6,57 9,4
Haziran 16,12 6,58 9,0
Temmuz 15,82 6,38 8,9
Ağustos 16,03 6,37 9,1
Eylül 15,58 6,27 8,8
Ekim 14,71 5,96 8,3
Kasım 14,66 5,98 8,2
**/
-HAZİNE BU YIL 53, 2008'DE 56 MİLYAR YTL FAİZ ÖDEYECEK
2007 yılında başlangıçta 44.1 milyar YTL olarak öngörülen faiz hedefi, daha sonra Mayıs-Haziran dalgalanmasının yol açtığı ek maliyetler de dikkate alınarak 52.9 milyar YTL'ye çıkarılmıştı. Buna göre hükümet 2007'nin tümünde, büyük bölümü iç borçlar için ayrılan bu ödenek aşılmazsa toplam bütçe harcamalarının yüzde 25.8'i düzeyinde bir faiz ödemesi öngörüyor.
2008 bütçesinde ise faiz ödeneği 56 milyar YTL olarak öngörüldü. Söz konusu faiz ödeneği toplam bütçe büyüklüğünün yüzde 25.5'ine denk geliyor. Buna göre 2008'de yapılacak her 100 YTL'lik bütçe harcamasının 25.5 YTL'sini faiz ödemeleri oluşturacak.