Sivil anayasa çalışmalarının 3 sacayağı olacak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısının ardından yeni anayasanın nasıl yapılacağı, nelerin değişeceği tartışılıyor. MHP lideri Devlet Bahçeli'nin de destek verdiği yeni anayasa çalışmalarının çerçevesi ve konu başlıklarının şöyle olması bekleniyor: Millet iradesini yansıtacak sivil anayasa çalışmalarının 3 sacayağı olacak. Bunlar, cumhuriyet, üniter yapı ve demokrasi. Yeni anayasa çalışmaları, bu üçlüyü güçlendirecek esaslar üzerinden yürütülecek.

HAK VE ÖZGÜRLÜKLER SİSTEMATİĞİ

Yeni anayasanın hem toplumsal hem siyasi hem de hukuki ihtiyaç olduğu belirtiliyor. Mevcut Anayasa'nın birçok hükmünün eskidiği, bazı hükümlerin de terk edilmiş olduğu dile getirilirken, 21. yüzyıl koşullarına bakıldığında tüm bunların günümüz ihtiyaçlarını karşılamadığı ifade ediliyor. Bütün bunları tasfiye edebilmek için bile yeni bir anayasaya ihtiyaç var. Örnek olarak ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünün son derece geniş bir boyut ve kapsam kazanmış olmasına rağmen bu konuda klasik bir anayasal düzene sahip olduğumuz kaydediliyor. Bu anlamda da yeni bir hak ve özgürlükler sistematiğine ihtiyaç var. Mevcut Anayasa'da ekonomik hükümlerin içerisinde planlamaya ilişkin düzenlemeler var. Ancak bu düzenlemelerin 1961 Anayasası'nın planlama mantığıyla, o zamanın ekonomik tercihleri üzerinden anayasaya girdiğine dikkat çekilirken, bu hükümlerin günümüz koşullarına göre yeniden ele alınması gerektiğine işaret ediliyor. Yine 'bağımsızlık' konusunu güvence altına alacak, bu ilkeyi uluslararası toplumda çok daha etkili ve güçlü, ilişkileri güvence altına alabilecek bir bakış açısıyla yeniden değerlendirmeye alınabilecek.

YENİ ANAYASADA E-DEMOKRASİ

Yaşadığımız çağın en önemli ihtiyaçlardan birisinin de elektronik demokrasi olduğuna işaret ediliyor. Oy kullanma hariç şu anda hiçbir anayasal sistem içerisinde elektronik demokrasiye ilişkin esaslar yer almıyor. Dolayısıyla yeni anayasa çalışmalarında elektronik demokrasinin de tartışılabileceği ve buna ilişkin esasların belirlenebileceği belirtiliyor. Yine Türkiye Cumhuriyeti'nin üniter yapısını bozmayacak şekilde, yerel yönetimleri güçlendirici düzenlemelerin de değerlendirilebileceği ifade ediliyor.

KURUMLAR YENİDEN DÜZENLENECEK
Anayasada yer alan Anayasa Mahkemesi, Yükseköğretim Kurulu, Devlet Denetleme Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu gibi kurumlar yeni bir bakış açısıyla yeniden değerlendirilecek. Kimi kurumlar yeniden dizayn edilecek, kimi kurumların ise yeni anayasa da olup olmayacağı ya da nasıl olması gerektiği ele alınacak.

Sistematik bütünlüğü yok

Mevcut Anayasa'nın dilinde sorun olduğu belirtiliyor. Yeni anayasada bu durumun göz önünde bulundurulacağı, daha anlaşılır bir Türkçe'yle yazılacağı kaydediliyor. Yine mevcut Anayasa'nın ciddi sistematik sorunlarının olduğuna dikkat çekiliyor. Anayasa 177 maddeden oluşuyordu. Ancak şu anda 154 madde yürürlükte. 23 madde ise yürürlükten kaldırıldı. Ayrıca Anayasa'da 21 de geçici madde bulunuyor. Bu anlamda yeni anayasa sistematik bütünlük içerisinde hazırlanacak.

Osman Özgan