Açıkta iken, emekli aylığına başvuran, ne zaman aylığa hak kazanır?

Memurlar kadın ise 20, erkek ise 25 hizmet yıllarını ve emeklilik yaş gruplarını, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra başlamış memurlar ise kadın ve erkek 25 hizmet yıllarını ve kadın ise 58, erkek ise 60 yaş gruplarını tamamladıklarında emekli olma şartlarını yerine getirmiş olurlar.

Hizmet sürelerini tamamlayanlardan isteyenler yaş gruplarını beklemek üzere görevlerinden istifa edebilirler.

Görevde iken emeklilik talebinde bulunan bir memurun emekli aylık başlangıç tarihi emekli olduğu tarihi takip eden aybaşından başlar. Memurların görev aylıkları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 164 hükmü uygulanmak suretiyle peşin ödenmekte, yani bir aylık ödeme yapıldığında bu ödeme takip eden ayın 14 üne kadar olan süreyi kapsamaktadır. Örnek, 15 Temmuz 2020 görev aylığını alan memurun emeklilik hizmet süresi ve peşin ödeme aldığı çalışma kabul edilen süresi 14 Ağustos 2020 arasındaki dönem olur. Bu durum çalışırken emekli olanlar için uygulanır.

Hem görevde hem de açıkta iken emeklilik talebinde aylık başlangıç tarihlerini belirleyen 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda bir hüküm bulunur. Bu hüküm şöyledir.

"Madde 91- Bu kanuna göre bağlanan çeşitli mahiyetteki aylıkların ödenmesi aşağıdaki fıkralarda yazılı tarihlerden başlar:

b) Emeklilik hakkı tanınan bir vazifede iken bu kanunda yazılı çeşitli sebeplerle emekliye ayrılanların emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylıklariyle ölenlerin dul ve yetimlerine bağlanacak aylıklar hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip eden ay başından; (Emekliliklerini kendileri istemiş olanlar bu istemelerinin kabul edildiği salahiyetli makamlarca kendilerine yazı ile bildirilmezse isteklerini yaptıkları tarihten itibaren bir aydan evvel olmamak üzere vazifelerini terk edebilirler. Bunların emeklilik isteklerinin kabul edildiğinin salahiyetli makamlarca yazı ile bildirilmesi tarihinden itibaren en çok bir ay içinde vazifelerinden ayrılmaları mecburidir. Erlerin vazife malullüğü aylıklarının başlangıcı bu husustaki müracaatlarını takip eden ay başıdır.

c) Her ne suretle olursa olsun açıkta bulunanlardan emekli aylığına müstahak olanların veya ölenlerin emekli ve adi malullük aylıklariyle dul ve yetimlerine bağlanacak aylıklar, son ayrıldıkları kurumlara kendileri veya dul ve yetimleri tarafından yazı ile yapılacak müracaat tarihlerini takip eden ay başından;"

Hükümlerin Yorumu:

Görevde iken emekli olanlarla ilgili yukarıdaki maddenin birinci paragrafı uygulanır. Buradaki hükümde hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşı memurun emekli aylık başlangıç tarihi olur. Yani emekli olduğu tarihi takip eden ayın 15 i aylık başlangıç tarihi olur.

Ancak, açıkta iken emekli olanlarla ilgili ise yine yukarıdaki maddenin ikinci paragrafı uygulanır. Buradaki hükümde ise müracaat tarihini takip eden aybaşı açıkta emeklilik talebinde bulunan kişinin aylık başlangıç tarihi olur. Yani müracaat tarihini takip eden ayın 1 i aylık başlangıç tarihi olur.

Sonuç değerlendirmemiz;

Görevinden ayrılıp çalışmadan emeklilik yaşını bekleyenlerin, emeklilik yaş şartını getirdikleri tarihte hemen Sosyal Güvenlik Kurumuna aylık bağlanması talebinde bulunmalarını tavsiye etmekteyiz.

Şayet emeklilik yaş tarihini doldurdukları tarihte değil de bu tarihi geçirdikten daha sonra aylık bağlanması talebinde bulunurlarsa Sosyal Güvenlik Kurumu emekli aylık başlangıcını müracaat tarihi itibariyle esas alır, yani emeklilik yaş tarihini doldurduğu tarihe geri giderek aylık başlangıç tarihini belirlemez. Bu durumda da geçmişe yönelik olarak aylık hak kaybı ortaya çıkar ve bu durumdan SGK sorumlu olmaz.