Çip yok, fiyatlar çok artacak

Dünya, 2019 yılında başlayan küresel salgın, ticaret savaşı, yangınlar, kuraklık ve kar fırtınaları nedeniyle bilgisayar çipi kıtlığı yaşıyor. Özellikle Covid-19 salgınının başlarında bütün endüstrilerde satış ve üretim yavaşlamıştı. Talep azalınca çip üretimi geriledi. Ancak aşı ve teşviklerle yeniden artan talep nedeniyle yalnızca ocak ayında çip satışları 40 milyar dolara ulaştı.

Bugün saatlerden buzdolaplarına kadar her şeyde kullanılan çipler, özellikle otomobillerde birkaç düzine halinde bulunuyor. Uzaktan çalışmanın da yaygınlaşması sebebiyle dizüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar hatta oyun konsollarına talep arttı.

Otomobil üreticilerine tedarik sağlayan büyük çip üreticileri bu sektörlere de yöneldi. Araba satışları da beraberinde toparlanınca, küresel otomotiv sanayiine yetecek kadar çip bulunamaz hale geldi. Bugün Ford, Toyota ve Volkswagen gibi otomobil devleri ile Sony, Microsoft ve Samsung gibi teknoloji devleri, çip tedarik edemedikleri için üretimi yavaşlattılar.

FELAKETLER TETİKLEDİ

Bilgisayar çipi tedarikinin yüzde 63'ü Tayvan Yarı İletken Üretim Şirketi (TSMC) tarafından karşılanıyor. Üretim için çok fazla su gerekli. Tayvan'da da kuraklık var. Günde 156 bin ton su kullanan TSMC, su rezervleri kuruduğundan fabrikaya kamyonlarla su taşıyor. Ekim ayında da Japonya'da bir çip fabrikasında çıkan yangın ve Teksas'ta mevsim normallerinin üzerindeki soğuk hava nedeniyle, buradaki fabrikalar da bir süreliğine kapandı. Öte yandan ABD-Çin ticaret savaşının Huawei'ye yansıması ve bunun arz-talep dengesini bozması da çip endüstrisini vurdu. Şimdi hem ABD hem de Çin kendi çip fabrikasını kurmaya odaklandı...

Çip fabrikaları da kapasite artışı için çalışıyor ancak bunun en az bir yıl alacağı belirtiliyor. Çünkü bir çip oluşturmak için 26 hafta gerekiyor ve bazı ürünlerin yapımında 1000'den fazla aşama var. Talepleri karşılamak büyük yatırımlar da gerektiriyor. Bu sebeple dünyada ürün stoklarının sıkıntıya girmesi ve fiyat artışlarından korkuluyor.

OSMAN SAĞIRLI