Bitcoin alım satımı yapanlar dikkat! Sistem değişiyor
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın hazırladığı, "Dijital, Sanal ve Kripto Para Sistemleri" raporunda, kripto paralarla ilgili yeni bir detay ortaya çıktı.
Milliyet'ten Önder
Yılmaz'ın haberine göre:
Meclis'in "Dijital, Sanal ve Kripto Para Sistemleri" raporunda diğer ülkelerin
kripto paradan aldıkları vergiler de konu edildi. Raporda, bu enstrümanın vergiye
dahil olmasıyla hükümetlerin yaklaşımlarının olumluya döneceği üzerinde duruldu.
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın hazırladığı, "Dijital, Sanal ve Kripto
Para Sistemleri" raporunda dünyada ve Türkiye'de Bitcoin başta olmak üzere kripto
paraların statüsü ve yasal düzenleme girişimleri de ele alındı.
Vergi ihtimali gündemde
Raporda, "Bitcoin'in vergiye tabi olabilme ihtimali, hükümetlerin Bitcoin'e
olan yaklaşımlarını pozitif şekilde etkilemektedir" tespiti yapılırken, Brezilya,
Kanada, Finlandiya, Bulgaristan ve Danimarka'nın vergi düzenlemesini hayata
geçirdiği anlatıldı. Singapur'un ise bir adım daha ileri giderek kripto para
alışverişlerinden katma değer vergisi dahi aldığı kaydedildi.
Türkiye'de ise kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılamayacağına değinilen
raporda, BDDK ve Merkez Bankası'nın bu yöndeki açıklamalarına yer verilerek,
30 Nisan 2021'de yürürlüğe girecek, "Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına
Dair Yönetmeliğe" vurgu yapıldı. Raporda, bazı ülkelerin kripto paralarına ilişkin
yasal düzenleme girişimleri şöyle özetlendi:
ALMANYA: Alman Federal Mali Denetleme Kurumu (BaFin) kararları ve Alman Bankacılık
Kanunu, kripto paraları kapsıyor ve bağlıyor. Almanya'da kripto paralar özel
alım satım borsalarında özel ödeme aracı işlevine sahip değer birimleri olarak
veya çok taraflı alım satım işlemlerinde özel hukukun yasal anlaşmalarına dayanarak
ödeme aracı olarak kullanılan para birimleri olarak kabul edilmiş.
ABD: Kripto para birimleri federal ve eyalet hükümetlerinin ilgi odağı. Federal
hükümet içerisinde yapılan düzenlemelerin çoğu ABD Menkul Kıymetler ve Borsa
Komisyonu, Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu, Federal Ticaret Komisyonu, Hazine
Bakanlığı ve Mali Suçları Uygulama Ağı tarafından yapılmakta.
Bununla birlikte, birçok eyalet, kripto para birimlerini ve blok-zincir teknolojisini
etkileyen yasaları önerdi ve/veya onayladı. Bazı eyaletler, yerel ekonomileri
teşvik etmek ve kamu hizmetlerini iyileştirmek için teknolojiye yatırım yapmayı
amaçlıyor.
Öte yandan, Kaliforniya ve New Mexico gibi eyaletlerdeki makamlar ise kripto
para yatırımları işlemleri konusunda uyarılar yayınladı. New York eyaleti de
genel olarak kısıtlayıcı olarak kabul edilen yasaları kabul etti.
ARJANTİN: Kripto paralar merkezi bir para otoritesi tarafından çıkarılmadığından,
Arjantin'de yasal para birimi olarak değerlendirilmiyor.
BELÇİKA: Belçika'da Bitcoin ile ilgili spesifik bir kanun ya da düzenleme bulunmamakta.
Ancak, Belçika Maliye Bakanı, Bitcoin sisteminin para aklama ve diğer yasa dışı
faaliyetler için potansiyel bir araç olarak görünmesine rağmen, gelişen teknolojiye
ayak uydurulmasının gerekliliğini belirtti.
İNGİLTERE: Yasal olarak düzenlenmese de İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi,
kripto paraları 'tek amaçlı işlemler' olarak sınıflandırdı ve bunların satışının
veya alışının yüzde 10-20 arasında bir vergi oranı ile vergilendirileceğini
bildirdi. Ancak özel bir düzenleme henüz yapılmadı.
ÇİN: 3 Aralık 2013'te Çin Merkez Bankası ve diğer dört merkezi hükümet bakanlığı
ve komisyonu ortaklaşa Kripto Paraların Riskine Karşı Önlemler Bildirisi'ni
yayınladı.
Bu bildiri, Bitcoin'i özel bir 'sanal meta' olarak tanımlamış, Bitcoin'in bir
para birimi olmadığını ve piyasada bir para birimi olarak dolaştırılmaması,
kullanılmaması gerektiğini belirtti.
DANİMARKA: Danimarka nakit kullanımını kaldırmak ve dijital para birimine geçmek
isteyen ülkeler arasında. Kendi merkez bankasından tamamen vazgeçmeden, Bitcoin
ve itibari dijital parasını birlikte kullanmayı planlamakta. Danimarka Merkez
Bankası, Bitcoin'in para olmadığını, bu sebeple regüle etmeyeceklerini açıkladı.
FRANSA: Fransa'da Bitcoin sistemi ile ilgili özel bir kanun veya düzenleme
bulunmamakta. Fransa Merkez Bankası sanal para birimlerinin tehlikelerine ilişkin
bir rapor yayımladı.
Bu raporda, Bitcoin'in Fransız yasalarına göre gerçek bir para birimi veya ödeme
aracı olarak değerlendirilemediği ve para aklama ve diğer yasa dışı faaliyetlerin
yanı sıra spekülasyon için bir araç olarak görüldüğü ifade edildi.
SİNGAPUR: Aralık 2013'te Singapur Para Otoritesi, işletmelerin kripto paraların
mal ve hizmet alım satımında para gibi kullanılabilecek bir olgu olarak kullanımı
hususuna müdahale etmeme kararı aldığını bildirdi. Ülkede Bitcoin alım, satım
ve takası ile ilgili vergi önerileri sunuldu.
GÜNEY KORE: Güney Kore'de Bitcoin sisteminin kullanımını düzenleyen bir kanun
yok. Bununla birlikte, Kore Bankası Başkanı Bitcoin'in gelecekte düzenlenmesini
tavsiye etti ve ülkede Bitcoin bir ödeme metodu olarak kabul edildi. Güney Kore,
Bitcoin konferanslarına da ev sahipliği yapmaktadır.
Türkiye'deki düzenlemeler
Raporda, Bitcoin'le ilgili Türkiye'de ilk açıklamanın 25 Kasım 2013'te BDDK
tarafından yapıldığı, gözetim ve denetiminin mümkün olmadığı tespiti aktarıldı.
16 Nisan 2021'de Merkez Bankası'nın duyurusuna yer verilen raporda, devletin
tavrının "kripto varlıkların herhangi bir düzenleme ve denetim mekanizmasına
tabi olmaması, merkezi bir muhatabının bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı
oynaklık göstermesi, anonim yapıları nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi,
cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak
kullanılabilmesi ile işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması gibi nedenlerle
ilgili taraflar açısından önemli riskler barındırmaktadır" şeklinde olduğu anlatıldı.
Raporda, kripto paraların ödeme aracı olamayacağını düzenleyen, "Ödemelerde
Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin" 30 Nisan 2021'de yürürlüğe
gireceği anımsatıldı.
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın hazırladığı raporda kripto paraların,
yüksek oynaklık nedeniyle güvenilir ödeme aracı olmadığı, yatırım ve spekülasyonda
ise avantajlarının bulunduğu değerlendirildi.
Raporda, dezavantajları ve riskleri değerlendirildiğinde, birçok kripto paranın
yüksek oynaklık sebebiyle güvenilir bir ödeme aracından daha ziyade yatırım
ya da spekülasyon aracı olarak kullanıldığı tespiti yapıldı.
Raporda, her geçen gün yeni kripto para birimlerinin ortaya çıktığı belirtilerek,
avantajlar şöyle anlatıldı: 7/24 İŞLEM YAPILABİLİYOR: Onay ve uzlaşma süreçlerinin
uzunluğu kripto para birimleri arasında farklılık göstermekle birlikte genelde
merkezi olmayan kripto para birimleri için bir saatten az, merkezi kripto para
birimleri için ise anlık olarak gerçekleşmektedir.
KİŞİSEL BİLGİLERİ AÇIKLAMA ZORUNLULUĞU YOK: Kripto para platformlarının anonim
olması kripto parayı sadece yasa dışı işler için kullanan kişiler açısından
değil, işlemler esnasında kişisel bilgilerini gizli tutmak isteyen kullanıcılar
açısından da yararlı olmaktadır. Borçlunun ödeme yapmak istediği kişiye kimlik
bilgilerini açıklama zorunluluğu yoktur.
DÜŞÜK MALİYET: Kullanıcılar dijital platformların üzerinde kripto para bulundurdukları
zaman hesap işletim ücreti ödemek zorunda değildir. Yani işlemleri yapabilmek
için kullanıcıların tek yapması gereken sanal bir cüzdana sahip olmaktır.
Hiçbir ödeme hizmeti sağlayıcısı bulunmadığından, genellikle hizmetler için
ödenecek bir ücret yoktur ya da son derece cüzidir. Kripto para kullanıldığında,
diğer para birimlerinin aksine, döviz kuru masrafı gibi bir masraf da bulunmamaktadır.
Dezavantajlar neler?
KAMU OTORİTELERİNİN KISITLI MÜDAHALESİ: Kripto para birimlerinin hukuki statüsü
belirli değildir ve buna ilişkin bir denetleme ve düzenleme yapılmasına ilişkin
çalışmalar çok yeni.
Bu nedenle kullanıcılar, hata olması durumunda paranın geri alınabilmesi ve
garanti kapsamındaki düzenlemelerden faydalanamamaktadırlar. Kamu otoritelerinin
piyasaya müdahale etme imkanlarının kısıtlı olması, kripto para birimlerinin
yaygın olarak kullanılmasını etkileyen sebeplerden biri olarak değerlendirilmektedir.
ŞEFFAFLIK PROBLEMİ: Bitcoin gibi belirli kripto paralar için bile bazı durumlarda
bilgi edinme olanağının kısıtlı olması ve şeffaflığa ilişkin bir düzenleme bulunmaması,
kripto para birimlerine karşı bireylerin daha ihtiyatlı olmasına sebep olmaktadır.
Şeffaflığın olmaması dolandırıcılık riskinin de artmasına sebep olmaktadır.
YASAL RİSKLER: Kripto paraların yasal statüsünün belirli olmamasının bazı sonuçları
bulunmakta. Örneğin, bir borç ilişkisinde alıcı taraf ve borçlu arasında kripto
para ile ödeme yapılacağı konusunda anlaşmış olmaları dışında, kripto paranın
genel olarak toplumda kabul edilmesini sağlayacak bir araç olmadığı gözlemlenmektedir.
Kripto para ile işlem yapan ticari işletmelerin kripto paraları bir ticari ilişkide
tekrar kullanabilmelerinin de garanti altında olmadığı görülmektedir. Kurulmuş,
açık, şeffaf ve uygulanabilir bir yasal temele sahip olmak, ödeme, takas ve
uzlaştırma düzenlemelerinin temel unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sürdürülebilirlik: Süreklilik sorunu vardır. Kullanıcılar, kripto para işlemlerindeki
ani ve beklenmedik bir kesintiyle beraber ellerinde değeri olmayan bir 'şeyle'
baş başa kalma riski ile karşı karşıyadır. Kripto para birimi herkes tarafından
kabul edilmiş bir ödeme aracı değildir.
OYNAKLIK (VOLATİLİTE): Kripto paralar, güvenilir ve tutarlı bağımsız standartlara
tabi olmadığından, dünya çapındaki borsalarda alım, satım, piyasa faaliyeti,
piyasa yapımı, uzlaştırma ve takas gibi işlemlerde düzenli olarak kullanılamamaktadır.
Bitcoin'in değeri bazen tek bir gün içinde yüzde 40'tan fazla artmış veya azalmıştır.
Bu oynaklık ise ellerindeki kripto parayı nakde çevirmek isteyecek ya da kripto
paralarla mal ya da hizmet almak isteyecek kullanıcılar açısından büyük bir
sorun olarak kabul edilmektedir.
36İlk defa hacze konu oldu
İlk defa hacze konu oldu
İstanbul İcra Hukuk Mahkemesi, bir borçlunun kripto parasının bulunduğu hesaba
haciz işlemi yapılmasına yönelik itirazını, bu tür paraların da emtia ve menkul
kıymetler kapsamında değerlendirileceği gerekçesiyle reddetti. Kripto para,
Türkiye'de ilk kez bir mahkeme tarafından menkul değer olarak kabul edildi.
İstanbul İcra Hukuk Mahkemesi'nin aldığı bu karar, Türkiye'de kripto paralara
yönelik ilk hukuki işlem olması nedeniyle emsal değer taşıyacak. Mahkemenin
kararında şöyle denildi:
"Her ne kadar davacı, kripto paraların haczedilmeyeceğini iddia ederek şikayetçi
olmuş ise de bu tür paraların da emtia ve menkul kıymetler kapsamında değerlendirilmesi
gerektiği, bir çeşit dijital döviz veya sanal para olarak kabul edildiği, dolayısıyla
haczedilebileceği anlaşıldığından şikayetin reddine dair karar verilmiştir."