Hükümetin teşvik uygulması Anadolu'da yatırımları patlattı
Yıllardır tek bir çivi bile çakılmayan Anadolu'nun bir çok ili, 5084 sayılı teşvik yasasıyla yatırım ve üretim heyecanı yaşıyor. Hükümetin, şubat ayında uygulamaya koyduğu yasa çerçevesinde milli geliri 1500 doların altında olan 36 ilin bir çoğunda 10 yılda yapılmayan yatırımlar 7 ayda geldi. Özellikle Batı ve Orta Anadolu bölgesindeki teşvikli illere yatırımcı yağdı. Yıllardır doldurulamayan yatırım için ayrılmış parseller kısa sürede tamamen doldu. Çoğu ilde yeni organize sanayi kurulma çalışmaları devam ediyor. Teşvik yasası, bu illeri tatlı bir yatırımcı çekme yarışına sürüklerken bu bölgelere milyonlarca dolarlık yatırım yapılıyor onbinlerce insan iş buluyor.
Temeller peş peşe
Sivas'ta ve Kırşehir'de geçtiğimiz günlerde 41 temel atılırken toplu temel atma
kervanına Malatya ve Tokat önümüzdeki günlerde katılıyor. Teşviğin Anadolu'ya
şu an esas katkısı moral ve psikolojik kazançlarda oldu. Teşvik yasası, bu bölgelerde
işsizlik ve üretimsizlikten doğan umutsuzluk zincirinin kırılmasına katkıda
bulunurken diğer yandan da insanların psikolojisini değiştirerek geleceğe daha
iyimser bakmalarını sağlamaya başladı.
Doğuya yatırımcı gelmiyor
Teşvik yasası Batı ve Orta Anadolu bölgelerinde yatırım bayramı yaşatırken,
doğu illerinin büyük bir kısmı bu rüzgardan nasibini alamıyor. Yatırımcıların
aynı şartlara sahip batı bölgelerini seçmesi bu bölgeleri yatırımdan mahrum
bırakıyor. Bu illere gelen yatırımın miktarı bir elin parmaklarını geçmiyor.
Bu bölgelere de teşvikin verimli olabilmesi için daha ayrıcalıklı muafiyetlerin
getirilmesi gerektiği belirtiliyor. Diğer yandan teşvik yasasının daha faydalı
olması ve tam anlamıyla işsizlik ve göç problemlerine çözüm olabilmesi için
sektörel bazda teşvikin daha faydalı olacağını savunanlar da mevcut. Başbakan
Erdoğan'ın, bir süre önce verdiği teşvikle ilgili eksikliklerin tamamlanacağı
mesajı da özellikle doğu illerinde umutları yeniden yeşertiyor.
Boş arsa kalmadı
Teşvik yasasıyla illerine gelen yatırımcılardan memnun olduklarını söyleyen
Giresun Vali Vekili Ömer Karaman ?İlimize toplam 49 yatırım geldi. Bunların
içinde aralarında ulusal ve uluslararası çapta işler yapan 5 büyük firma var.
Bunlar Damat Tween, gemicilik sanayiinde Torgem, Akın çorapları, tarımda Ömer
Hekim ve Poli Mobilya. Bu parsellerin hepsi yatırımcılara verildi. Artık boş
arsa kalmadı. Bu yatırımlar sadece fındığa bağlı gibi görünen Giresun'un sanayileşmesine
katkıda bulunacak? dedi.
Başbakandan olumlu mesaj
Teşvik yasasının çıkmasında ve eksikliklerin tamamlanması için yoğun bir gayret
içinde olan Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Umut Oran, Başbakanın
teşvik yasasının eksikliklerinin tamamlanacağı mesajlarını olumlu bulduğunu
söyledi. Oran ?Biz bu eksiklikleri Sayın Başbakana söylemiştik. O da kabul etti
ve biz bunu oldukça olumlu buluyoruz. Doğudaki iller için daha farklı vergi
muafiyetleri getirilmesi lazım. Ücretlerin üzerindeki vergi muafiyetlerinin
kademelendirilmesi lazım. Ayrıca bölgesel asgari ücret uygulaması da geri kalmış
bölgelerde yatırımı artırıcı rol oynayabilir. Batıdaki illerde ise bu yasa yatırımcı
çekti? dedi.
10 bin kişiye iş imkânı
Adıyaman Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Zafer Ersoy yatırım bayramını şöyle
anlattı: Yatırımcı çekmek için yaptığımız çalışmalar yanında komşu ülkeler ile
Orta Ooğu'ya yakınlık gibi sebeplerle 81 parselin tamamı doldu. 15 firma faaliyete
başladı, 30'u inşaat halinde. Sanko Türkiye'nin en büyük tekstil fabrikasını
ilimize kuruyor. Umutsuzluk dağılıyor. IMF politikaları çerçevesinde tütün üretilemeyince
çalışabilir yaşta toplam 68 bin kişi işsiz kaldı. Yıl sonuna kadar yeni yatırımlar
10 bin kişiye iş imkanı sağlayacak. Toplam yatırımların değeri şu an 300 milyon
doları buldu.
Dönüm noktası olacak
Kırşehir Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mehmet Çopuroğlu: ?Parsellerimizin
bir çoğu satıldı parsel tahsisi devam ediyor. 27 fabrikanın temelini attık.Toplam
59 yatırımcı müracaat etti. Fabrikaların faaliyete girmesiyle 14 olan fabrika
sayımız 59'a çıkacak. Ev tekstili üzerine bir firma Alman ortağıyla birlikte
geliyor. 2000 kişiye yakın istihdam sağlanacak. 8500 civarında işsizimiz var.
Teşvikle işsizlerin yarısının iş sahibi olmasını bekliyoruz. 27 milyon dolarlık
ihracatımızı 2'ye katlayacağız. 10 yılda yapılan yatırımı 3 ayda aldık.?
Teşvikle yatırım iklimi değişti
Malatya Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Mücahit Fındıklı, illerinin teşvik yasasıyla
yeni bir yatırım iklimi yakaladığını vurgulayarak Anadolu'da Kayseri, Gaziantep
gibi illerin sayısının çoğaltılması gerektiğini belirtti. Fındıklı, teşvikle
ilgili hükümete çok teşekkür etti ve şunları söyledi: ?Anadolu yeni bir heyecan
yakaladı. 37 milyon dolarlık yatırım oldu. Doğu-batı kalkınmışlık farkının giderilmesinde
önemli katkısı olacak. Üretim artacak, işsizlik azalacak. Teşvik, şartları zor
olan illerde müteşebbisi tetikliyor. Organize sanayi bölgesinde önceden 39 yeri
zor sattık. Şimdi 161 parsellik yer 2 ay içinde sahiplerini buldu. 38 yer de
inşaat halinde. Biten 19 tesis açılacak. Bu teşvik, bekleyenleri de tetikliyor.
Anadolu'da Antepler Kayseriler çoğalmalı. Malatya Turgut Özal'ın teşvikleriyle
250 yatırıma ulaşmıştı. O tarihten bu yana ciddi yatırım olmadı. Şu an buna
142 yer daha eklendi ve toplam 165 milyon dolarlık bir yatırıma ulaşılma sözkonusu
oldu.?
Ümitsizlik zinciri kırıldı
Düzce Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Veysel Çakar, çeşitli problemlerden
dolayı yatırımcıların illerine geç geldiğini vurgulayarak teşvik yasasındaki
esas kazancın bölge insanına moral olduğunu söyledi. Organize sanayisinde yatırımcıların
beklentilerine yakın geldiğini vurgulayan Çakar, şunları söyledi: ?Bundan çok
memnunuz. 1. Organize Sanayi tamamen doldu. İkincisi için yer tespitine çalışıyoruz.
30'un üzerinde başvuru oldu. Teşvikle birlikte yatırımların hızlanması ilimizde
inşaat sektörünü canlandırdı. Teşvik ilimizde çok ciddi bir moral kaynağı oldu.
İnsanlar geleceğe daha umutla bakmaya başladı. Yatırımlar üretime dönüştükten
sonra başta işsizlik olmak üzere üretimsizlikten ve yatırımsızlıktan kaynaklanan
problemlere çözüm olmaya başlayacağına inanıyorum.
10 yıllık yatırım 5 ayda geldi
İllerine çok büyük bir oranda yatırımcının geldiğini söyleyen Sivas Sanayi ve
Ticaret Odası Başkanı Osman Yıldırım şöyle konuştu: Toplam 50 yatırımcı geldi,
50 milyon dolarlık yatırım gerçekleşti. 41 fabrikanın temeli atıldı. Teşvikle
birlite parsellerin tamamı doldu. 10 yılda gelen yatırımlar teşvik yasasıyla
5 ayda geldi. Şu ana kadar gelen yatırımlar 1500 kişiye istihdam sağladı. Bu
sayı her geçen gün artacak. Sivas yatırım ve üretim şehri olacak. İnşallah çok
kısa süre içinde de Sivas'tan yaşanan göç tersine dönecek. Organize sanayi bölgemizin
birisi doldu, ikincisi kuruldu. Talepler devam ediyor. Yerlinin yanı sıra yabancı
yatırımcılar da ilimizi tercih ediyor.
Erzurum yatırımcı çekememekten dertli
Teşvik yasasıyla Anadolu'nun bir çok bölgesine yatırımcı çekilirken özellikle
doğu illeri aynı şartlara sahip olmaktan dolayı yatırımcı çekemiyor. Erzurum
Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Lütfü Yücelik, yasanın bu haliyle kendilerinin
yatırımcı çekemeyeklerin belirtirken ?Yatırımcı aynı şartlara sahip olan batıdaki
teşvikli illeri tercih ediyor. Yatırım gelmesi için buralara bir miktar daha
muafiyet lazım. Özellikle istihdam üzerindeki vergi muafiyetleri sağlanırsa
yatırımcı gelebilir? dedi.
Şantiyeye dönüştü
Teşvik yasasının yürürlüğe girmesiyle, yıllardır virane olan organize sanayi
bölgelerinde yeni fabrikaların temeli atıldı, buralar şantiyeye dönüştü. 6 Şubat
2004'te yürürlüğe giren ve enerjide, vergide indirim ve bedelsiz arsa tahsisine
imkan sağlayan yasayla, 36 ilden batıda ve Orta Anadolu'da olanlara yatırım
yağdı. Güneydoğu Anadolu'da ise Diyarbakır ve Adıyaman gibi iller yatırımcı
çekerken, diğer iller umduğunu bulamadı.
türkiye