Sınavsız müdürlüğün yolu 'özel kalemden' geçti!

Sayıştay raporunda sınavsız müdür atamaları açıkça ortaya konulmuş.

Sınavsız olarak müdürlüklere atama formülünün hikayesi

2019 yılı Sayıştay raporunun 11 nolu buşgusunda müdürlüklere şınavsız atamalar eleştirilmiş.

"Özel Kalem Müdürlüğü Kadrosunun Görevde Yükselme Esaslarına Tabi Olan Müdürlük Kadrolarına Atanmanın Bir Yöntemi Olarak Kullanılması" başlıklı 11 nolu Sayıştay bulgusunda şu ifadelere yer verilmiştir;Özel kalem müdürü olarak atanan kişilerden bazıları müdürlük kadrolarına sınavsız atanmış ve bu şekilde özel kalem müdürlüğü kadrosu müdürlük kadrolarına sınavsız geçişin bir yolu olarak kullanılmıştır.657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda, devlet memurluğuna atanabilme şartları ve süreçleri ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup bazı kamu görevlerine ise; atanma, sınav, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümler dikkate alınmaksızın memur atanabileceği belirtilmiştir. Kamu yönetiminde idari açıdan özellik taşıyan bazı görevler için genel kurallara bağlı kalmaksızın atanabilme olanağı sağlayan memur kadrolarına "istisnai memuriyetler" adı verilmektedir.657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "İstisnai Memurluklar" başlıklı 59'uncu maddesinde özel kalem müdürlüğünün de içinde bulunduğu istisnai memurluk kadroları sayıldıktan sonra, aynı maddenin son fıkrasında; "Birinci fıkrada sayılan memurların bulundukları bu kadrolar emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmalarında herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmaz." hükmüne yer verilmiştir.Diğer yandan, Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'in "Görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar" başlıklı 5'inci maddesinde; "(1) Görevde yükselmeye tabi kadrolar aşağıda belirtilmiştir:

a) Yönetim hizmetleri grubu;

1) Müdür, şube müdürü,

2) Koruma ve güvenlik görevlisi amiri,

3) Şef, koruma ve güvenlik şefi, bando şefi. ..."Yönetmelik'in "Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar" başlıklı 6'ncı maddesinde;

"(1) Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aşağıdaki genel şartlar aranır.

a) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak.

b) Bu Yönetmelik kapsamındaki kadrolara atanabilmek için son müracaat tarihi itibariyle 5 inci maddede öngörülen alt görevlerde toplam en az bir yıl çalışmış olmak. Ancak yeni kurulan mahalli idarelerde ilk yıl bu süre şartı aranmaz."Yönetmelik'in "Görevde yükselme sınavına tabi olarak atanacaklarda aranacak özel şartlar" başlıklı 7'nci maddesinde;

"(1) 5 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır.

a) Müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1) 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,

2) Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,

3) Ekli (1) sayılı listede sayılan ve teknik öğrenim gerektiren müdürlüklere atanabilmek için; yükseköğretim kurumlarının, kadronun görev alanı ile ilgili eğitim ve öğretimde bulunan en az dört yıllık bölümlerinden veya bu bölümlere denkliği kabul edilen yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının ilgili bölümlerinden mezun olmak,

4) Ekli (2) sayılı listede sayılan müdürlükler için son müracaat tarihi itibariyle iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmak,..." hükümleri yer almaktadır.657 sayılı Kanun'da istisnai memuriyet olarak sayılan özel kalem müdürlüğü kadrosu hususunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünce (İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) 03.06.2009 tarihli ve B.05.0.MAH.0.08.01.00/900-14626 sayılı Genelge yayımlanmış ve bu Genelge ile söz konusu kadroya yapılacak atamalara ilişkin bazı düzenlemeler yapılmıştır. Genelge'de; özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların, öncelikle belediyede çalışan memurlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurlar arasından seçilmesinin esas olduğu, memurlar arasından yapılacak atamalarda, Bakanlık izninin alınmayacağı, özel kalem müdürlüğü kadrolarına yapılacak açıktan atamaların ise Bakanlık izni ile yapılacağı belirtilmiştir.

Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 59'uncu maddesi kapsamında verilen atama yetkisinin, sınırsız bir yetki olmadığı, bu yetkinin memuriyete sınavsız girişin bir yönetimi gibi kullanımına hukuken imkan bulunmadığı, bu sebeple, özel kalem müdürlüğü kadrolarına atanacakların seçiminde, belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişileri tercih etmelerinin esas olduğunun altı önemle çizilmiştir.657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre özel kalem müdürlüğü, istisnai bir memuriyet kadrosudur. Mezkür Kanun hükmüne göre istisnai memuriyetler, diğer memuriyetlere naklen atamalarda herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmamaktadır.

Dolayısıyla özel kalem müdürlüğünden, diğer memuriyet kadrolarına atama yapılırken, atama yapılacak kadro için mevzuatında öngörülen tüm şartların sağlanmış olması zaruridir.Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, müdürlük kadroları Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik kapsamında bulunmaktadır. Bu kadrolara atanma şartları ilgili Yönetmelik'te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Mezkür Yönetmelik'e göre müdür kadrosuna atanmak için görevde yükselme sınavında başarılı olmak ve belirtilen alt görevlerde toplam en az bir yıl
çalışmış olmak gerekmektedir.Kamu İdaresinin personel atama işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Müdür yardımcısı olarak görev yapan H.D'nin 12.07.2013 tarihinde Özel Kalem Müdürlüğüne atandıktan sonra 17.09.2013 tarihinde Mali Hizmetler Müdürü olarak atandığı ve sınav şartını sağlamadığı, Mühendis olarak görev yapan C.K'nin 14.01.2019 tarihinde Özel Kalem Müdürlüğüne atandıktan sonra 06.02.2019 tarihinde Emlak ve İstimlak Müdürü olarak atandığı, mevzuatta belirtilen alt görevlerde çalışmasının olmadığı ve sınav şartını sağlamadığı, Mühendis olarak görev yapan S.Y'nin 06.03.2019 tarihinde Özel Kalem Müdürlüğüne atandıktan sonra 20.03.2019 tarihinde Fen İşleri Müdürü olarak atandığı ve sınav şartını sağlamadığı, Mühendis olarak görev yapan Y.U'nun 07.02.2019 tarihinde Özel Kalem Müdürlüğüne atandıktan sonra 01.03.2019 tarihinde İmar ve Şehircilik Müdürü olarak atandığı ve sınav şartını sağlamadığı görülmüştür.Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; 2020 yılında mevzuata uygun işlem yapılacağı belirtilmiştir.

Netice olarak; mevzuatta müdürlük kadrosuna atanabilmek için gerekli olan şartları sağlamayarak Özel Kalem Müdürlüğü üzerinden müdürlük kadrolarına atanan ilgili personelin atamalarının mevzuatın emrettiği şekilde düzeltilmesi gerekmektedir.
Görüleceği üzere, belediyeler mevzuattaki bütün açıklıkları sonuna kadar kullanmışlardır. Bu nedenle mevzuattaki açıklıkların istisnasız kapatılması gerekiyor.