Memurların emekli aylığı bağlanma şartları nelerdir?

Sosyal güvenlik sisteminde memurların mutlaka 25 yıl hizmet aranarak değil, 15 yıl hizmet üzerinden de emekli olma imkanı bulunmaktadır.

5510 sayılı Kanuna tabi memurlar 2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde memurluk hizmeti, memurluk hizmetinden sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik vb. gibi hizmetleri olmayan kamu görevlileridir.

5510 sayılı Kanun'a tabi kadın ve erkek memurlar 25 yıl hizmetlerinin olması ve gerekli yaş şartını tamamlamaları şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar. Ancak, istisna olarak 15 yıl hizmetleri olanların da belirli yaş şartını tamamlamaları şartıyla emekli aylığına hak kazanma imkanları bulunmaktadır.

1- İstekleri üzerine emekli aylığı bağlanma şartları nelerdir?

15 yıl hizmet (5400 gün) üzerinden emekli olma şartlarında 5510 sayılı Kanunun 28 inci madde hükmü uygulanmaktadır. Bu hükme göre, bu maddede belirlenmiş olan yaş hadlerine 65 yaşını geçmemek üzere üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün SGK primleri ödenmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanma hususu bulunmaktadır.

Bu durumda, 15 yıl hizmet üzerinden emekliliği kazanacak olan kadın ve erkek memurların durumları şu şekilde olmaktadır.

2- Erken Yaşlanma nedeniyle emeklilik nasıl olmaktadır?

5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde; "55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanırlar." hükmüne yer verilmiştir.

5510 sayılı Kanun'a tabi memurlar için erken yaşlanma nedeniyle emeklilik hakları da bulunmaktadır. Erken yaşlanma, yani yapmış oldukları görevler nedeniyle daha erken bünyesel zayıflığa uğrama, çalışma gücünün azalması vb. gibi durumlar olmaktadır ve erken yaşlanmanın tespiti de yine Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca yapılmaktadır.

Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği hükümlerine göre, dikkat, algı, bellek, kavrama ve soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma ile fizyolojik ve psikolojik yaşlanma hali tayin ve tespit edilenler, erken yaşlanmış sayılmaktadırlar.

Bunun için mutlaka 55 yaşını doldurmaları gerekir. Bu durumda olanlardan kadın ve erkek için yine en az 15 yıl (5400 gün) hizmetlerinin olması gerekmektedir.

3- Yaş haddi nedeniyle emeklilik nedir?

Yapmış oldukları görevlerin azami çalışma süresinin belirlendiği, yani azami çalışılabilecek olan yaş hadlerinin belirlendiği görevlerde bulunanlar ile 65 yaşını doldurmuş olanların, zorunlu olarak görevleriyle ilişiklerinin kesilmesi durumunda bu kişilere emekli aylığı bağlanması için mutlara hizmetlerinin en az 5400 gün (15 yıl) olması gerekmektedir.

5510 sayılı Kanunun 44 üncü maddesinde; "Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasında bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan bazı kamu görevlilerine yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin aşağıdaki hükümler uygulanır:

a) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesi gereğince yaş haddinden emekliye ayrılanlara 5400 gün prim ödeme gün sayısı olması halinde,. yaşlılık aylığı bağlanır." hükmüne yer verilmiştir.