Sayıştay'dan YÖK'e kadrolara 'bir kişi başvuruyor' uyarısı!

Üniversiteler tarafından ilan edilen akademik kadrolarda belirlenen özel şartlardan dolayı sıklıkla kişiye özel alım yapıldığı herkesin malumu olmuştur. Bunun belirli bir kısmı mevzuatın dayattığı sorunlardan (kurum içinden yükselmelerin ilana tabi olması; örneğin doktor öğretim üyelerinin doçentlik kadrosuna geçişi) belirli bir kısmı da hakikaten kayırmacılıktan kaynaklanmaktadır.

Bu durumu öğretim üyesi atamalarında engellemek için YÖK tarafından 9 Mart 2021 tarihinde yapılan düzenlemeyle "Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği"ne "İlana başvuru koşulu olarak adayların lisansüstü tez veya uzmanlık tezi adlarının bir kısmı veya tamamı yazılamayacağı gibi ilanda sadece belirli bir adayı tanımlayan özel şartlara da yer verilemez." hükmü eklendi.

Eklenen bu hüküm öğretim üyesi alımlarında kayırmacılığı engellemeye yönelik önemli bir adım olmakla birlikte düzenleme sonrası herhangi bir denetim yapılmadığı için üniversitelerin önceki alışkanlıklarından bu duruma geçişi henüz istenen düzeyde sağlanamamıştır. Neredeyse tüm üniversiteler öğretim üyesi alımlarında "içeriden" ya da "dışarıdan" düşündüğü adayı almaya yönelik özel şart yazmaya devam etmektedir.

Hal böyle olunca, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının yap(a)madığı denetimi Sayıştay Başkanlığı yapmakta ve durumun vahametini kendisini raporlamaktadır.

Sayıştay tarafından yayımlanan 2020 yılı Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporunda; "Akademik Kadro İlanlarında Objektif Olmayan Ek Koşullara Yer Verilmesi" başlıklı bulguda şu tespitlere yer verilmiştir:

"2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Öğretim Elemanları" ile ilgili düzenlemeler getiren Beşinci Bölümün 23'üncü, 24'üncü ve 26'ıncı maddelerinde öğretim üyeliği kadrolarına yapılacak atamalar için öngörülecek ek koşulların münhasıran bilimsel kaliteyi arttırmaya yönelik, objektif ve denetlenebilir olmaları gerektiği hükme bağlanmıştır.

Denetimlerde bazı öğretim üyeliği kadrolarına yapılacak atamalar için ek koşul getirilirken objektiflik ve denetlenebilirlik ilkelerine riayet edilmediği, ilanların büyük çoğunluğunda belli bir kişiye işaret eden şartların istendiği ve bu sebeple de sadece birer kişinin başvurabildiği tespit edilmiştir."