Devlet teşkilatlanmasında yaşanan sorunlar- Sözleşmeli sağlık yöneticileri

KAMU PERSONEL REJİMİNDE VE DEVLET TEŞKİLATLANMASINDA YAŞANAN SORUNLAR

SORUN 2

663 SAYILI SAĞLIK ALANINDA BAZI DÜZENLEMELER HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME VE SAĞLIK BAKANLIĞI TAŞRA TEŞKİLATI- SÖZLEŞMELİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ YÖNETİCİLERİ

663 sayılı KHK'nın "Atama, personelin niteliği ve mali haklar" başlıklı 42 nci maddesinde yer alan hükümler aşağıda belirtilmiştir.

"(1) Bakanlıkta ekli (II) sayılı cetvelde belirtilen pozisyonlarda sözleşmeli olarak personel istihdam edilir. Yeni açılacak hastaneler için söz konusu cetveldeki başhekim, başhekim yardımcısı, müdür ve müdür yardımcısı pozisyonu sayıları, Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlıkça %20'ye kadar artırılabilir. Bakanlık ve bağlı kuruluşlarındaki diğer personel 657 sayılı Kanun ve 4924 sayılı Kanuna tabi olarak çalışır.
.
(12) Kamu kurum ve kuruluşlarında memur olarak istihdam edilenlerden uygun niteliklere sahip olanlar, kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile ekli (II) sayılı cetvelde belirtilen pozisyonlarda sözleşmeli statüde istihdam edilebilir. Bu şekilde istihdam edilenler kurumlarından aylıksız izinli sayılır.

(14) Ekli (II) sayılı cetvelde belirtilen personele, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre belirlenen tavan ücret esas alınarak genel bütçeden ekli (III) sayılı cetvelde belirlenen oranlarda peşin olarak ücret ödenir. Ayrıca bağış, faiz ve kira gelirleri hariç olmak üzere döner sermaye gelirlerinden aynı cetvelde belirlenen tavan oranları geçmemek kaydıyla ek ödeme yapılabilir.

(18) Sözleşmeli personel olarak görev yapanlar, ihtiyaç halinde Bakanlığın ve bağlı kuruluşlarının merkez teşkilatında daire başkanı ve daha üst yönetici kadrolarıyla Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığının Başkan, Başkan Yardımcısı, Enstitü Başkanı ve Genel Sekreter unvanlı kadrolarında süreli olarak görevlendirilebilir ve bu husus sözleşmelerde belirtilir."

663 sayılı KHK hükümleri 1 sayılı CBK'daki teşkilat düzenlemesine aykırı

Söz konusu KHK'nın ekli cetvelleri incelendiğinde; İl Sağlık Müdürü, İlçe Sağlık Müdürü, Başkan, Başkan Yardımcısı, Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Müdür, Müdür Yardımcısı ve Uzman pozisyonları belirlenmiştir. Toplamda 9.831 pozisyon sayısı belirlenmiştir.

Yukarıda yer verilen husus 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Ortak hükümlerini düzenleyen 509 uncu maddesine aykırılık teşkil etmektedir. 1 sayılı CBK'da yer alan hükümlere göre genel olarak taşra teşkilatında hiyerarşik kademeler İl Müdürü, İl Müdür Yardımcısı, Şube Müdürü, Şef şeklindedir.

Sözleşmeli yönetici düzenlemesiyle ücrette adalet sistemi bozuldu

Belirtilen unvanların sözleşme ücretlerinin çok yüksek oluşu ve sözleşmeli çalıştırma, Tabip dışı personelin de çok sayıda pozisyona atanması, atamalarda bazı sendikaların kadrolaşmaya dayalı baskıları, İldeki diğer denk unvandaki bürokratların ücretlerinin düşük kalması sebebiyle çalışma barışının bozulması gibi nedenlerle söz konusu KHK hükümlerinin ilga edilip yeni bir Kanuni düzenlemeyle veya 1 sayılı CBK'ya hüküm eklemekle bu aykırı durum ortadan kaldırılmalıdır. Anayasamıza göre Devlet teşkilatlanması hususunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle düzenleme yapılmakta olup bazı kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş mevzuatı ayrıksı olarak Kanunla/KHK ile düzenlenmektedir. Bu durumda da Kanun ve CBK arasındaki uyuşmazlıklarda Kanun hükümlerinin esas alınacağı Anayasada açıkça hüküm altına alınmıştır. Sözleşmeli pozisyon unvanları incelendiğinde, Başkanın dengi İl Müdür Yardımcısı, Başkan Yardımcısının dengi Şube Müdürüdür. Ücretler arasında ise bahsi geçen unvanlar arasında aşırı farklılık oluşmuştur. 663 sayılı KHK'nın eki (III) sayılı cetvelde sözleşme ücretlerinin ödenme usulü düzenlenmiştir. 2022 yılı Temmuz-Aralık arası dönemde Prof. ve Doç Dr. İl Sağlık Müdürü 62.000 TL, Uzm. Dr. İl Sağlık Müdürü 49.000 TL, Prof. Dr. ve Doç Dr. Başkan 56.000 TL, Uzm Dr. Başkan Yardımcısı 43.000 TL, Başhekim Prof Dr. ve Doç Dr. 54.000 TL civarında ücret almaktaydı. Son düzenlemeyle Başhekim ücretlerinin 85.000 TL'ye çıktığı belirtilmektedir ancak 2023 yılı ücret cetvelleri hiçbir şekilde açıklanmadığı için net rakam bilinememektedir. Tabip Dışı Başkan ve Başkan Yardımcısının 2022 yılı ücretleri sırasıyla yaklaşık 29.000 TL ve 25.000 TL dir. Aynı şekilde 2023 yılı zamlarıyla ve hesaplama değişiklikleriyle Bakanlığın sözleşmeli taşra teşkilatı yöneticilerinin ücret cetvelleri ek ödeme oranlarının farklılığı da hesaba katılarak gizlenmektedir. Söz konusu husus ücrette adalet sisteminin bozulmasını ve pek çok pozisyonun çok yüksek ücretlerle çalışmasını beraberinde getirmektedir.

4 unvan dışındaki kadrolara tabipler atanmamalı!

Diğer taraftan, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 371 inci maddesinde, İl sağlık müdürlükleri bünyesinde ihtiyaca göre halk sağlığı, kamu hastaneleri, ilaç ve tıbbi cihaz, sağlık ve acil sağlık hizmetleri ile personel ve destek hizmetlerini yürütmek üzere başkanlıklar kurulabileceği hükmü, 372 nci maddesinde ise hastanelerin hastane başhekimi tarafından yönetileceği başhekime bağlı olarak idari ve mali işlerle sağlık bakım hizmetleri müdürlükleri kurulabileceği, Bakanlıkça tespit edilen norm ve standardı aşmamak kaydıyla il sağlık müdürü tarafından belirlenen sayıda başhekim yardımcılıkları ve müdür yardımcılıkları oluşturulabileceği hükme bağlanmıştır.

Söz konusu hükümler incelendiğinde, 663 sayılı KHK ilga edildikten sonra illerde; İl Sağlık Müdürü, İl Sağlık Müdür Yardımcısı, Şube Müdürü, Hastane Başhekimi, Başhekim Yardımcısı ve Müdür ve Müdür Yardımcısı ve ilçelerde; İlçe Sağlık Müdürü, Şube Müdürü, Başhekim, Başhekim Yardımcısı, Müdür, Müdür Yardımcısı şeklinde kadrolar ihdas edilip taşra teşkilatında diğer kamu kurum ve kuruluşlarındakine benzer şekilde bir teşkilat yapısı oluşturmak daha uygun olacaktır.

Ayrıca, bu yeni ihdas edilecek kadrolara İl Sağlık Müdürü ve İl Sağlık Müdür Yardımcısı, Başhekim ve Başhekim Yardımcısı hariç olmak üzere tabip personelden atama yapılmayıp binlerce tabibin görevlerinin başına dönmesi de sağlık personelinin ihtiyaca göre dağılımı açısından uygun olacaktır. Kurum içi huzursuzlukların sebebi olan sözleşmeli sağlık yöneticilerinin çok yüksek ücretlerle çalıştırılması sorunu da çözüme kavuşmuş olacaktır.

Öte yandan, 04/01/2012 tarihli ve 28163 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığı Taşra Teşkilatı İdari ve Hizmet Birimleri Kadro Standartları Yönetmeliğinde de sözleşmeli pozisyondan istihdam edilecek taşra teşkilatı personelinin iller bazında (illerin nüfus büyüklükleri esas alınarak) sayıları belirlenmiş olup bu Yönetmelik hükümleri de yeniden oluşturulacak Sağlık Bakanlığı Taşra yapılanması mevzuatı açısından hangi illere hangi sayıda yönetici personel atamasının yapılabileceği konusunda yol gösterici olabilecektir. Örneğin nüfusu 10 milyondan fazla olan iller (i1) olarak sınıflanmış ve (i1) illerinde 11 Başkan 30 Başkan Yardımcısı olacağı hükme bağlanmış, nüfusu 250 binden az olan iller (i9) olarak sınıflanmış ve bu illerde 2 Başkan 3 Başkan Yardımcısı pozisyonunun bulunabileceği düzenlenmiştir. Sözleşmeli Uzman pozisyon dağılım cetveline bakıldığında da 81 ilde yüzlerce personel sayısı belirlenmiştir. Bu uygulamanın da tamamen ortadan kaldırılması gerekmektedir. Sendikaların baskıları sonucu bu pozisyonlara da kamu kurum ve kuruluşlarından çok sayıda personelin görevlendirildiği gözlemlenmektedir.

Bununla birlikte, Sağlık Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün internet sayfası incelendiğinde de Başkan ve Başkan Yardımcılarının illere ve hizmet alanlarına göre dağılımı ve sözleşmeli başhekim, hastane müdürü, başhekim yardımcısı ve müdür yardımcısı standart cetveli de yeni kurulacak olan taşra teşkilatı mevzuatında değerlendirilip kadro ihdaslarında bu sayılardan faydalanılabilir. Bu sayılar illerin ihtiyacına göre norm kadro standartlarına benzer şekilde düzenlenmiştir. İllerin sınıfına göre (i1, i2.. i9) yeniden yapılanma sonucunda; il sağlık müdür yardımcısı ve şube müdürü, başhekim yardımcısı, hastane müdürü ve hastane müdür yardımcısı kadroları için de yine söz konusu internet sayfasındaki cetvellerden faydalanılmasının uygun olacaktır.

Sağlık personelinin son zamanlarda yurtdışına gitmesi ve ülkemize ve vatandaşlarımıza vermiş olduğu olağanüstü hizmetler ve Devletimizin yeni mevzuat düzenlemesiyle tasarruf etmesinin de sağlanacağı göz önüne alındığında, yeni bir Sağlık Bakanlığı taşra teşkilatı mevzuatının oluşturulmasının önemli olduğu değerlendirilmektedir.