Memurun o ödeneği altıda bire düştü!

Birkaç gün önce TÜİK tarafından açıklanan verilere dayalı olarak Türkiye'de yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının, 2023'te yüzde 10,2'ye çıkarak Cumhuriyet tarihinde ilk kez çift haneyi gördüğüne ilişkin haberler okuduk. TÜİK verilerine göre, Türkiye'nin nüfusu hızla yaşlanıyor. 65 yaş ve üzeri nüfus, 2023'te 8 milyon 722 bin 806 kişi oldu. Geçen yıl yaşlı nüfusunun 3 milyon 880 bin 356'sının erkek, 4 milyon 842 bin 450'sinin kadın olduğu görüldü.

Haberle birlikte bu günlerde pek gündemde olmasa da bir zamanlar Cumhurbaşkanımız tarafından nüfusun yaşlanmasına karşı önlem almak amacıyla ısrarla vurgulanan üç çocuk politikası aklımıza geldi. Bu kapsamda 2015 yılında yapılan yasal düzenleme ile Türk vatandaşlarına, canlı doğan birinci çocuğu için 300 TL, ikinci çocuğu için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için ise 600 TL doğum yardımı yapılacağı, ödeme tutarlarını artırmaya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının müştereken yetkili olduğu hükme bağlanmıştı. Düzenlemeyle birlikte Devlet memurlarına doğum yardımı ödenmesine ilişkin kanun hükmü de yürürlükten kaldırıldı. Ancak ödeme tutarları maktu olarak belirlendiği, herhangi bir katsayıya bağlanmadığı için aradan geçen 9 yıllık sürede değişmedi ve hala kanunda yazılı tutarlar ödeniyor.

Kanun maddesinde ödeme tutarı konusunda kamu işçilerini korumak amacıyla özel bir düzenlemeye yer verildiğini görüyoruz. Buna göre şayet toplu iş sözleşmeleri ile daha yüksek bir doğum yardımı tutarı belirlenmiş ise işçilere kanundaki tutarlar yerine yüksek olan tutarın ödenmesi, daha az belirleme yapılmış ise aradaki farkın ödenmesi sağlanmıştır.

Gelelim başlıktaki altıda bir meselesine. 657 sayılı Kanunun 2015 yılında yürürlükten kaldırılan 207. maddesinde Devlet memurlarına 2.500 gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpımı tutarında doğum yardımı ödeneceği hükmü yer almaktaydı. Güncel katsayı ile bu tutar 1.902 TL. 2023 yılında bebeği dünyaya gelen bir memur yürürlükten kaldırılan hükme göre 1.902 TL alabilecekken bu gün sadece 300 TL alabiliyor.

Kamu işçilerininkine benzer düzenleme yapılsa, 657 sayılı Kanunun 207. maddesi yürürlükten kaldırılmaksızın yüksek olan tutarın ödenmesi sağlansaydı memurlar bugün en azından 1.902 TL doğum yardımı alıyor olacaktı. Toplu sözleşmede yer alacak haklılığı tartışılmaz bir konu olmasına rağmen memur sendikalarıyla imzalanan son dört toplu sözleşmede doğum yardımı ödeneğinde artış sağlayacak bir hüküm de yer almamıştır.

Ödeneğin artırılması için kanun çıkarmaya gerek bulunmuyor. İki bakanlığın alacağı bir karar ile tutarın artırılması mümkün. İlerde benzer sorunlar yaşanmaması bakımından ödeme tutarının gösterge rakamına bağlanması en mantıklı çözümdür. Doğum yardımı ödeneğinin artırılması, girişte belirttiğimiz ülke nüfusunun yaşlanmasına karşı önlem alınması politikasının arkasında durulduğunu da göstermiş olacaktır.