New York Üniversitesi Langone Sağlık Merkezi'nden çocuk ve çevresel sağlık uzmanı Prof. Dr. Leonardo Trasande, alışveriş sonrası verilen fişlerin büyük çoğunluğunun termal kağıttan yapıldığını ve bu kağıtların zararlı kimyasallar içeren plastik bazlı bir kaplamaya sahip olduğunu belirtiyor. Trasande, parlak yüzeyleriyle dikkat çeken bu fişlerin, cilt yoluyla emilebilen toksik maddeler içerdiğine işaret ederek, bu kimyasalların uzun vadede kalıcı sağlık sorunlarına neden olabileceği konusunda uyarıyor.
Ciddi Sağlık Riskleri
Termal kağıtlar, üzerine yazı basmak için ısıya duyarlı özel mürekkepler kullanılarak üretiliyor. Ancak bu yöntem sadece düşük maliyetli değil; aynı zamanda ciddi sağlık riskleri de barındırıyor. Özellikle bisfenol-A (BPA) ve onun yerine kullanılan bisfenol-S (BPS) gibi kimyasallar, endokrin sistemini etkileyerek kalp hastalıkları, hormonal bozukluklar, kısırlık ve bazı kanser türleriyle ilişkilendiriliyor.
Yasal Düzenlemeler ve Araştırma Bulguları
- Avrupa Birliği, BPS'yi gıda ambalajlarında yasakladı.
- ABD'nin Kaliforniya eyaleti, bu kimyasalı üreme sağlığına zararlı olarak sınıflandırdı.
- 2024 yılında Çevre Sağlığı Merkezi tarafından yapılan araştırmada, büyük zincir mağazalardan toplanan 32 fiş incelendi ve sonuçların endişe verici boyutlara ulaştığı belirtildi.
- Sadece 10 saniyelik temas, Kaliforniya yasalarına göre sağlık uyarısı gerektirecek miktarda kimyasal geçişine yol açıyor.
Plastik Kaplamanın Tehlikeleri
Termal fişlerdeki tehlike yalnızca kimyasallarla sınırlı değil. Fişlerin üzerindeki plastik kaplama zamanla parçalanarak mikro ve nano plastiklere dönüşebiliyor. Bu parçacıklar, bilim insanları tarafından beyin, damarlar ve sindirim sistemi dahil olmak üzere birçok dokuda tespit edildi. Uzun vadede bu maddelerin kronik iltihaplanmadan kansere, kalp hastalıklarından doğurganlık sorunlarına kadar pek çok sağlık sorunu yaratabileceği öngörülüyor.
Dijital Alternatifler ve Çözüm Önerileri
Prof. Dr. Trasande'ye göre, bu riskler karşısında bireysel önlemler büyük önem taşıyor. Plastik içeren fişlerden uzak durmak ve alışverişlerde e-fiş, SMS ya da e-posta gibi dijital alternatifleri tercih etmek, maruziyeti önemli ölçüde azaltabiliyor. Ancak asıl çözümün küresel ölçekte plastik üretiminin sınırlanmasında yattığını vurgulayan uzman, plastik kullanımının kontrol altına alınması gerektiğini belirtiyor.
Küresel Plastik Üretimi ve Gelecek Beklentileri
Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın verilerine göre, eğer üretim hızında bir değişiklik olmazsa, küresel plastik üretimi 2060 yılına kadar üç katına çıkacak. Bu gidişatı durdurmak adına, Birleşmiş Milletler'in küresel bir plastik anlaşması için yeniden müzakere masasına oturması bekleniyor.