Kamu Zararı Dava Konusu Edilebilir mi?

Ankara 8. İdare Mahkemesi kararında (Esas No: 2023/1383, Karar No: 2023/1583); Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca tesis edilmiş kamu zararının bildirimine yönelik bir işlem olduğu, bu işlemle zararın rızaen ve sulhen tahsil edilememesi halinde tahsili cihetine gidileceğinin bildirildiği, bu haliyle işlemin bildirim mahiyeti taşıdığı anlaşılmakta olup, bu itibarla dava konusu işlemin idari davaya konu olabilecek kesin ve icrai bir işlem niteliğinde bulunmadığı, bu nedenle de davanın esasının incelenme olanağı bulunmadığı sonucuna varıldığı yönünde hüküm verilmiştir. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesince (Tarih: 20.12.2023); istinaf başvurusuna konu idare mahkemesi kararı usul ve hukuka uygun olup kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine kesin olarak oybirliğiyle karar verilmiştir.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun kararında (Tarih: 04.10.2021, Esas No: 2020/3084, Karar No: 2021/1660); fazladan ve yersiz ödendiği iddia edilerek davacı adına borç çıkarılan tutarların rızaen geri ödenmesini; aksi takdirde tahsilat işlemi yapılacağı bilgisini içeren dava konusu işlemin, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca tesis edilmiş bir işlem olduğu, bu işlemle zararın rızaen ve sulhen tahsil edilememesi halinde adli yargı yoluyla tahsili cihetine gidileceği, bu haliyle işlemin bildirim mahiyeti taşıdığı ve idari davaya konu olabilecek kesin ve icrai bir niteliği bulunmadığı açık olup, borç çıkarılmasına ilişkin Gaziantep Vergi Dairesi Başkanlığının 02/05/2012 tarih ve 771 sayılı işlemi ile bu işleme dayanılarak kişi borcu kaydı yapılmasına ilişkin işlem yönünden davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekirken, davanın esası incelenerek söz konusu işlemlerin iptali yolunda verilen Daire kararında hukuka uyarlık görülmemiştir şeklinde hüküm verilmiştir.

Uyuşmazlık Mahkemesi'nin (Hukuk Bölümü) kararında (Esas No: 2013/1607, Karar No:2014/887, Tarih: 13.10.2014); somut uyuşmazlığa bakıldığında, idarece yapılan yersiz ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca çözümlenmesi gerektiği görüşünden hareketle Türkiye İstatistik Kurumu Edirne Bölge Müdürlüğü'nde sözleşmeli TÜİK Uzmanı olarak görev yapan ilgiliye (adli yargıda davalı, idari yargıda davacı) 18.11.2005-14.01.2009 tarihleri arasında yersiz olarak ödenen denetim tazminatının geri istenilmesinin hukuka uygun olduğunun saptanması karşısında; yersiz ödemenin geri alınmasına ilişkin işlemin iptali için açılan davanın sonunda davanın kabulüne karar veren Edirne İdare Mahkemesi'nin 06.05.2011 gün ve E:2011/493 K:2011/397 sayılı kararının kaldırılmasına, hukuk ve usule uygun bulunan, Edirne 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 30.03.2011 gün ve E:2010/489 K:2011/241 sayılı kararının kabulüne ve bu surette hüküm uyuşmazlığının giderilmesine 3'e karşı 7 oy ile karar verilmiştir.

Bahse konu yargı kararlarından çıkan sonuca göre; kamu zararına ilişkin uyuşmazlıkların çözümü adli yargıda görülmesi gerekmektedir.