Çalışma Hayatında Değişiklikler İçeren Teklif TBMM'de

Teklifle Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, korgeneral ve koramiralliğe yükselebilmek için kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla bitiren muharip sınıfı general veya amiral olmak şartı aranacak.

Yüksek Askeri Şura Kararı ile hizmet süresi uzatılabilecek general ve amirallerin sayısının 36'dan 60'a, zaruri hallerde ise 75'e çıkarılması, kuvvet komutanları ile diğer orgeneral ve oramirallerin yaş haddinin birer yıllık sürelerle 72 yaşına kadar uzatılabilmesine yönelik Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.

Buna göre, hizmet ve görev ihtiyacı sebebiyle bulundukları rütbede hizmete devam etmelerinde zaruret görülen muharip ve yardımcı sınıf general ve amirallerden her yıl en fazla 60 general ve amiral, terfi için yapılan yeterlik sıralamasında yıllık kontenjana göre yeterlik notu bir üst rütbeye yükseltilenlerden sonra gelmek şartıyla Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanının teklifi üzerine Yüksek Askeri Şuranın üçte iki çoğunluğunun kararı ile bir yıl daha aynı rütbede hizmete devam edebilecek.

Zaruri hallerde hizmetin gereklerine göre Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Milli Savunma Bakanının teklifi üzerine Yüksek Askeri Şura'nın kararı ile hizmete devam ettirilen general ve amiral sayısı 75'e kadar artırılabilecek.

Kuvvet Komutanlığına atanan orgeneral-oramirallerin yaş haddi 67'ye yükseltilecek. Kuvvet komutanları ile orgeneral-oramirallerin yaş haddi birer yıllık süre ile 72 yaşına kadar Cumhurbaşkanınca uzatılabilecek.

Kanun'da yapılan değişikliğe göre, hükmün yürürlüğe girdiği tarihte tümgeneral, tümamiral, tuğgeneral ve tuğamiral rütbelerinde bulunan muharip sınıf personelin korgeneral ve koramiralliğe yükselebilmeleri için kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlama şartı aranmayacak. Harp akademileri eğitimini başarıyla tamamlayan personel, kuvvet harp enstitüleri komuta ve kurmay öğrenimini başarıyla tamamlamış sayılacak.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Turizmi Teşvik Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ücretsiz girişli günübirlik tesisler, münhasıran Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü veya en az yüzde 45 sermaye ortağı olduğu şirketler tarafından işletilecek, üçüncü kişilere devredilemeyecek ve işlettirilemeyecek.

Milli Parklar Kanunu'nda yapılan değişiklikle, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı faaliyet gösteren Doğa Koruma ve Milli Parklar Döner Sermaye işletmeleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Döner Sermaye işletmeleri olarak yeniden tanımlanıyor, personel ve tüm mal varlığı ile birlikte devri sağlanıyor. Ayrıca muhasebe hizmetlerinin 5 yıl süreyle Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmesine imkan tanınıyor.

- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yönelik düzenlemeler

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun'da yapılan düzenlemeyle, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının taşradaki görevleri bağlı ve ilgili kuruluşların taşra teşkilatları aracılığıyla yürütülecek, bu yetkilere ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, döner sermaye işletmeleri kurabilecek. Bu düzenleme kapsamına giren işletmelere toplam 100 milyon Türk Lirası sermaye tahsis edilecek. Tahsis edilen sermaye miktarı Cumhurbaşkanı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek. Döner sermayenin işletmelere tahsisi, tahsis edilen miktarların azaltılması veya artırılması Bakanlıkça yapılacak. Döner sermaye, bütçeye konulacak ödeneklerle ayni yardımlar, döner sermaye faaliyetlerinden elde edilecek karlar, bağış ve yardımlardan oluşacak. Bağış ve yardımlar tahsis olunan sermaye ile sınırlı olmaksızın tahsis olunan sermaye tutarına eklenecek. Döner sermayenin işletilmesinden doğan karlar, ödenmiş sermaye, tahsis edilen sermaye tutarına ulaşıncaya kadar döner sermayeye eklenecek. İşletmelerin faaliyet alanları, gelirleri, giderleri ve denetimi ile ilgili hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilişkin hükümler, 24 Haziran 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

- Diğer hükümler

Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle "Günlük çalışma saatlerinin tespiti" başlıklı hüküm düzenleniyor. Buna göre, Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde yer alan gençlik merkezi, genç ofis, yurt, kamp, spor tesisi, sporcu eğitim merkezi, Türkiye olimpik hazırlık merkezleri ve diğer birimlerde görev yapmakta olan memur ve sözleşmeli personelin çalışma saatleri, hizmetin aksatılmadan yürütülmesini sağlayacak şekilde Devlet Memurları Kanunu'nda belirtilen çalışma süreleri dikkate alınarak Bakanlık tarafından düzenlenecek. Engelliler ile hamile kadın personele ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklı tutulacak. Hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenecek.

Gençlik ve spor il müdürlüklerine bağlı olarak kurulan gençlik merkezi, genç ofis, yurt, kamp, spor tesisi, sporcu eğitim merkezi, Türkiye olimpik hazırlık merkezleri ve diğer birimlerde fiilen görev yapan memur ve sözleşmeli personelden sayısı 12 bini aşmamak üzere gerçekleştirdikleri fazla çalışma karşılığında kendilerine izin verilme imkanı bulunmayanlara, yıllık olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilecek azami fazla çalışma saatleri içinde kalınmak şartıyla ve her bir personel için ayda 90 saati aşmamak üzere her bir saat için yılı merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen fazla çalışma saat ücretinin 5 katı tutarında memur aylık katsayısıyla çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda fazla çalışma ücreti ödenecek. Bu hüküm kapsamında ödeme yapılanlara, yaptıkları fazla çalışma karşılığında diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde herhangi bir ad altında ödeme yapılamayacak. Bu ödemeye ilişkin usul ve esaslar Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından belirlenecek.

İş Kanunu'ndaki "hafta tatili ücreti" hükmünde yapılan değişiklikle haftalık çalışma süresi ile hak kazanılan hafta tatili hakkı saklı tutularak ve turizm sektöründe ortaya çıkan ihtiyaçlar göz önüne alınarak Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm işletme belgeli konaklama tesislerinde çalışan personel yönünden haftalık izinlerin haftada 1 gün kullanılacağına ilişkin genel kurala istisna getiriliyor.

Buna göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm işletmesi belgesi verilen konaklama tesislerinde çalışan işçilerin düzenleme kapsamında hak kazandığı hafta tatili, işçinin yazılı talebi veya onayı ile hak kazandığı günü takip eden 4 gün içerisinde kullandırabilecek. Bu halde işçinin hak kazandığı hafta tatilinde yaptığı çalışmaların günlük normal çalışma süresi kadarlık kısmı fazla çalışmanın hesabında dikkate alınmayacak. İşçi verdiği onayı 30 gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilecek.

Çalışma hayatına ilişkin düzenlemeleri de içeren kanun teklifine göre, yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emeklilere ve hak sahiplerine ödenen asgari aylık ödeme işlemlerine yönelik usul ve esasları belirlemeye Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkili olacak.

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan ve TBMM Başkanlığına sunulan Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile İş Kanunu'nun "İdari para cezalarının uygulanmasına ilişkin hususlar" başlıklı hükmünde değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kanun'da öngörülen idari para cezaları, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürünce verilecek.

Kanun'un "Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık" ve "İş ve işçi bulma hükümlerine aykırılık" başlıklı hükümleri uyarınca birden fazla ilde işyeri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası, işyerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürünce verilecek. Verilen idari para cezaları genel hükümlere göre tahsil edilecek.

"İş ve işçi bulma hükümlerine aykırılık" düzenlemesine aykırı hareket edenlere verilecek idari para cezası için Türkiye İş Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı hükmündeki tutarlar esas alınacak.

Teklifle, İş Kanunu'nun "Yazılı bildirim" başlıklı hükmü, "Yazılı veya elektronik bildirim" olarak değiştiriliyor. Kanun'da öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında veya işçinin yazılı kabulü şartıyla elektronik iletilerin, gönderimi ve teslimatı da dahil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukuki delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şekli olan kayıtlı elektronik posta (KEP) hesabı üzerinden gönderilerek yapılması gerekecek. İş sözleşmesinin feshi sonucunu doğuracak bildirimler her halde yazılı yapılacak. Yazılı bildirim yapılan kişi bunu imzalamazsa, durum o yerde tutanakla tespit edilecek. Ancak Tebligat Kanunu kapsamına giren tebligat, ilgili Kanun hükümlerine göre yapılacak. Kayıtlı elektronik posta sisteminin kullanılmasına ilişkin maliyetler işveren tarafından karşılanacak. Belirtilen elektronik bildirimler kayıtlı elektronik posta sistemi ile ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılacak.

- Özel istihdam bürolarına yönelik düzenlemeler

Türkiye İş Kurumu İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un "Özel istihdam bürolarının hak ve yükümlülükleri" başlıklı hükmünde değişikliğe gidiliyor. Buna göre, özel istihdam bürosu, işgücü piyasasının izlenmesi için gerekli olan; iş arayanlar, açık işler, işe yerleştirmeler ve geçici işçi sağlama sözleşmeleri ile ilgili istatistikleri, uygulamanın takibi için gerekli olan diğer bilgi ve belgeleri ve yayımladığı açık iş ilanları ile açık işlere yönlendirdiği kişilere ilişkin verileri, süresi, formatı ve esasları Türkiye İş Kurumunca belirlenen şekilde elektronik ortamda Kuruma bildirmekle yükümlü olacak.

Kanun'un "İdari para cezaları" başlıklı hükmünde yapılan değişikliğe göre, özel istihdam bürolarının hak ve yükümlülükleri kapsamında yer alan açık iş ilanları ile açık işlere yönlendirilen kişilere ilişkin verileri Kurumca belirlenen süre, format ve esaslara göre bildirmeyen özel istihdam büroları ihtar edilecek. İhtara rağmen 7 gün içinde bildirimde bulunmayanlara 136 bin 190 lira, fiilin bir yıl içerisinde tekrarı halinde 272 bin 380 lira idari para cezası verilecek. Söz konusu hükümler, 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 175 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile özel bütçeli bir kamu idaresi olarak teşkilatlandırıldığı için Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Kanun'un ek 2 sayılı cetvelinin "Özel Bütçeli Diğer İdareler" bölümüne "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü" de ekleniyor.

Teklifle, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşların kaynaklarından Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un ekli 1, 2 ve 4 sayılı cetvellerinde yer alan idarelere proje karşılığı aktarılan hibe niteliğindeki tutarlar, ilgili idarelerin bütçelerine gelir kaydedilmeksizin özel hesaplarda izlenecek. Hükmün uygulanmasına ve işlemlerin muhasebeleştirilmesine ilişkin esas ve usuller uluslararası antlaşma hükümleri saklı kalmak kaydıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek. Bu hüküm, söz konusu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılan işlemlere de uygulanmak üzere, düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler ve bildirimler" hükmünün başlığı "Sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler, bildirimler ve yurt dışından başvuru" şeklinde değiştirilecek. Ayrıca söz konusu yasa, mülga kanunlar ile sosyal güvenliğe dair diğer kanunlar kapsamında Kuruma yapılması öngörülen başvurulardan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca uygun görülenler yurt dışında Çalışma ve Sosyal Güvenlik müşavirlik veya ataşelikleri vasıtasıyla alınabilecek. Yurt dışından hangi başvuruların alınacağına, başvuruların alınmasına, Kuruma iletilmesine ve başvurulara dair diğer işlemlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

Yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emeklilere ve hak sahiplerine ödenen asgari aylık ödeme işlemlerine yönelik usul ve esasları belirlemeye SGK yetkili olacak.

- Mesleki Yeterlilik Kurumuna yönelik düzenleme

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda Mesleki Yeterlilik Kurumu İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'da değişikliğe gidilerek, "Vekalet ve istisna sözleşmesi ile yaptırılacak işler" düzenlemesi hüküm altına alınıyor. Buna göre, özel bilgi ve uzmanlık gerektiren geçici mahiyetteki işlerde; vekalet veya istisna sözleşmesiyle yabancı danışman ve uzmanlar, istisna sözleşmesiyle de yerli danışman ve uzmanların bilgi ve deneyimlerinden yararlanılabilecek. Bunlara yapılacak ödeme tutarı bir ayda, 48.800 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutarın 3 katını aşmamak üzere görevin önem ve niteliği ile çalışılan gün ve saat dikkate alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından tespit edilecek.

Bu hüküm kapsamında özel bilgi ve uzmanlıktan yararlanılması, sözleşme bitiminde kamu kurum ve kuruluşlarında herhangi bir pozisyon, kadro veya statüde çalışma açısından kazanılmış hak teşkil etmeyecek. Hizmetinden yararlanılacak kişi ve gün sayısı dahil hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Bu hüküm, 4 Haziran 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

- 375 Sayılı KHK'de değişiklik

Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de (KHK) değişikliğe gidiliyor. Buna göre, 73 sayılı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Kurulması ile Kamu Personel İşlemlerinin Yürütülmesine İlişkin Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin Geçici 1'inci maddesinin uygulanması kapsamında, ünvanı veya görev yaptığı birim ya da bakanlığı değişenlerden mali hakları hususunda, haklarında 375 Sayılı KHK'nin ilgili hükmü ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine tabi tutulanlar hakkında söz konusu düzenlemelerin uygulanmasına devam edilecek.

Böylece mali haklardan yararlanmaya devam eden personelin, mevcut mali haklarının kendisine ödenmesinin hukuki dayanağının ortadan kalkmaması, ilgili personelin hak kaybına uğramaması amaçlanıyor. Bu hüküm, 24 Haziran 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.