Doçentlik Sınav Yönetmeliği

DOÇENTLIK SINAV YÖNETMELIĞI

Yükseköğretim Kurumundan
Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 01/09/2000
Yayımlandığı Resmi Gazete No: 24157

Amaç
Madde 1 - 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 24 üncü ve 65 inci maddeleri gereğince hazırlanan bu Yönetmeliğin amacı, Üniversitelerarası Kurul tarafından düzenlenen doçentlik sınavının usul ve esaslarını belirlemektir.

Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik, doktora/sanatta yeterlik veya tıpta uzmanlık derecesine sahip olanlardan doçentlik sınavına başvuranları kapsar.

Doçentlik sınavı temel alanları
Madde 3 - Doçentlik sınavı açılacak temel alanlar şunlardır: Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme; Fen Bilimleri ve Matematik; Filoloji; Güzel Sanatlar; Hukuk; İlahiyat; Mesleki ve Teknik Eğitim; Mimarlık; Mühendislik; Sağlık Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler; Ziraat ve Ormancılık.

Başvuru ve sınav açılması
Madde 4 - (Değişik fıkra: 27/03/2001 - 24355 sayılı R.G. Yön./1. md.)Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirtmedikçe, doçentlik sınavına başvurular, her yıl en geç 31 Mart günü çalışma saati bitimine kadar yapılır. Başvuru yapıldıktan sonra herhangi bir nedenle başvurusunu geri çeken veya başvurusu reddedilen veya başarısız olan adaylar, yeni başvurularını en erken bir sonraki dönem yapabilirler.

Doçentlik sınavına başvurabilmek için, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen yabancı dil sınavında başarılı olma koşulunun sağlanmış olması gerekir. Bu koşulu sağladıktan sonra doçentlik sınavına girmek isteyenler, başvuru formu ve bu formda belirtilen belgelerle birlikte Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na başvururlar. Başvuru ücreti, Ocak ayından geçerli olmak üzere her yıl Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı, başvuru formu ile ekli belgelerin eksiksiz olduğunu ve usule uygunluğunu kontrol eder. Eksik olan belgelerin başvuru sahibi tarafından, eksikliklerin kendisine yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde tamamlanması gerekir. Eksiklikleri süresi içerisinde tamamlanmayan başvurular reddedilir. Başvurusu kabul edilen adayların dosyaları Doçentlik Sınav Komisyonu'na gönderilir.

Doçentlik sınavına başvuru sayısında bir kısıtlama yoktur.

Yabancı dil koşulu
Madde 5 - Yabancı dil koşulunun sağlanması için adayların İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinin birinden Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı'na (ÜDS) girmeleri gerekir. ÜDS, Fen Bilimleri, Sağlık Bilimleri ve Sosyal Bilimler olmak üzere üç ayrı alanda ve merkezi olarak yapılır. Bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde belirtilen temel alanların hangisinde doçentlik sınavına başvurulacaksa, ÜDS'ye o alanda girmek zorunludur. ÜDS alanlarının kapsadığı temel alanlar aşağıda verilmiştir.

Fen Bilimleri: Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme (fen kısımları), Fen Bilimleri ve Matematik, Mesleki Eğitim (fen kısımları), Teknik Eğitim, Mimarlık, Mühendislik, Ziraat ve Ormancılık.

Sağlık Bilimleri: Sağlık Bilimleri.

Sosyal Bilimler: Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme (sosyal kısımlar), Mesleki Eğitim (sosyal kısımlar), Filoloji, Güzel Sanatlar, Hukuk, İlahiyat, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler.

Yabancı dil koşulunun sağlanması için ÜDS'den yüz üzerinden en az altmışbeş puan alınması gerekir.

Uluslararası düzeyde veya Türkiye'de merkezi olarak yapılan yabancı dil sınavlarının ÜDS'ye eşdeğerlik durumları Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir.

Yukarıda belirtilenlerden başka dillerde yabancı dil sınavı açılması Üniversitelerarası Kurul kararı ile olur. Bu dillerde Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı'na (KPDS) girilmesi ve bu sınavdan 100 üzerinden en az altmışbeş puan alınması gerekir.

Bilim/sanat alanı belli bir dille ilgili olanlar, yabancı dil sınavına başka bir dilde girmek zorundadırlar.

Doçentlik sınav komisyonu
Madde 6 - Üniversitelerarası Kurul, ulusal ve/veya uluslararası düzeyde çalışmaları ile tanınmış, halen görev yapmakta olan (emekli olup da sözleşmeli olarak çalışanlar dahil) profesörler arasından 9 kişilik Doçentlik Sınav Komisyonu üyelerini belirler. Komisyon, kendi içinden bir başkan seçer. Başkan ve üyelerin görev süreleri dört yıldır. Süresi dolan başkan ve üye yeniden bu göreve seçilebilir. Herhangi bir nedenle görevinden ayrılan üyenin yerine, kalan süreyi tamamlamak üzere yeni bir üye seçilir.

Bu komisyonun görevleri şunlardır:
a) Başvuran adayın eserlerini göz önüne alarak, ilgili bilim/sanat alanı için Temel Alan Danışma Komisyonu tarafından oluşturulan profesörler listesinden jüri üyelerini belirleyerek Üniversitelerarası Kurul'a önermek,

b) Doçentlik sınavının yürütülmesinde, Üniversitelerarası Kurul tarafından verilen görevleri yapmak.

Temel alan danışma komisyonu
Madde 7 - Üniversitelerarası Kurul, bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde belirtilen her temel alan için, ulusal ve/veya uluslararası düzeyde çalışmaları ile tanınmış, halen görev yapmakta olan (emekli olup da sözleşmeli olarak çalışanlar dahil) profesörler arasından en az 5 kişilik Temel Alan Danışma Komisyonu üyelerini belirler. Komisyon, kendi içinden bir başkan seçer. Başkan ve üyelerin görev süreleri dört yıldır. Süresi dolan başkan ve üye yeniden bu göreve seçilebilir. Herhangi bir nedenle görevinden ayrılan üyenin yerine, kalan süreyi tamamlamak üzere yeni bir üye seçilir.

Bu komisyonun görevleri şunlardır:

a) Her temel alanda yer alacak bilim/sanat alanlarını belirlemek,

b) Her bir bilim/sanat alanı için doçentliğe yükselmede aranan bilimsel araştırma ve yayınlar, sanat eserleri ve uygulamalı sanat dalları etkinliklerinden hangilerinin orijinal bilimsel/sanatsal nitelikte olduğuna ilişkin esasları belirlemek,

c) Adayların başvurdukları her bir bilim/sanat alanında sağlamaları gereken akademik koşulları, 2547 sayılı Kanuna ve yukarıdaki (b) bendinde belirlenen esaslara uygun olarak önermek,

d) Her bir bilim/sanat alanı için, adaylarda aranan koşullara uygun olarak oluşturulacak jürilerde görev yapacak profesörleri önermek,

e) Her bir bilim/sanat alanı için sözlü sınavın kapsamı ve yöntemi ile ilgili esasları önermek.

Yukarıdaki (a), (b), (c) ve (e) bentleri uyarınca yapılan belirleme ve öneriler Üniversitelerarası Kurul tarafından kabul edildikten sonra tüm üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüklerine bildirilir.

Yukarıdaki (c) bendinde sözü edilen akademik koşulların belirlenmesinde, her bir bilim/sanat alanı için puanlama sistemi oluşturulabilir.

Jürilerde görev yapacak profesörleri belirlemek amacıyla, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüklerine her yıl Bilgi Derleme Formu gönderilir. Üniversiteler tarafından doldurulup geri gönderilen formlar, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından ilgili Temel Alan Danışma Komisyonuna iletilir. Temel Alan Danışma Komisyonu, her bir bilim/sanat alanı için belirlenmiş olan ölçütleri göz önüne alarak, ilgili bilim/sanat alanında oluşturulacak jürilerde görev yapacak profesörleri önerir.

Jürilerde görev yapacak profesörlerin bilimsel etkinliklerinin sürekliliği her beş yılda bir yeniden değerlendirilir.

Jürinin oluşturulması
Madde 8 - Doçentlik Sınav Komisyonu, adayın başvurmuş olduğu bilim/sanat alanında beş asıl ve iki yedek üyeden oluşan jüriyi belirleyerek Üniversitelerarası Kurul'a sunar. Doçentlik Sınav Komisyonu, özellikle disiplinlerarası alanlarda jüri belirlenmesi için ön temaslarda bulunabilir.

Jüri, yeterli sayıda profesörün bulunmadığı istisnai durumlarda, üç asıl ve bir yedek üyeden oluşturulabilir.

Bir jüri, ilgili bilim/sanat alanında başvuran birden fazla adayın doçentlik sınavında görev alabilir.

Jürilerin bildirilmesi
Madde 9 - (Değişik: 12.7.2003 tarih ve 25166 sayılı R.G.) Üniversitelerarası Kurulun kararıyla oluşan jüriler, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından jüri üyelerine bildirilir. Jüri üyelerine ayrıca adayla ilgili gerekli akademik bilgiler de gönderilir. Kesin zorunluluk nedeniyle jüriye katılamayacak üyeler, jüri üyeliğinin kendilerine tebliğinden itibaren en geç iki hafta içinde katılmama sebeplerini mensup oldukları fakültenin yönetim kuruluna bildirerek müsaade isterler. Yönetim kurulları bu talepleri inceleyip değerlendirmek üzere hemen toplanır ve kararını en geç talep tarihinden itibaren iki hafta içinde verir. Yönetim kurulları kesin zorunluluk bulunmadıkça, jüri üyelerinin görevlerinden ayrılmalarına müsaade etmezler. Sağlık, ölüm ve benzeri mücbir sebeplerin daha sonra ortaya çıkması dolayısıyla jüriye katılmama durumu söz konusu olursa, ilgili jüri üyesi durumu hemen üniversitesi aracılığıyla Üniversitelerarası Kurula iletir. Görevini yerine getirmeyen üyeler hakkında, bağlı oldukları üniversite rektörleri 15 gün içinde disiplin soruşturması yapmakla yükümlüdürler. Disiplin soruşturmasının sonucu Üniversitelerarası Kurula bildirilir.

Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı, kesinleşen asıl ve yedek jüri üyelerinin adlarını adaylara bildirir.

Doçentlik sınavı
Madde 10 - Doçentlik sınavı, "Eserlerin İncelenmesi" ve "Sözlü Sınav" olmak üzere iki aşamalıdır. Sözlü Sınava girebilmek için, Eserlerin İncelenmesi aşamasında başarılı olmak gerekir.

Eserlerin incelenmesi
Madde 11 - Adaylar, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından kendilerine yazılı olarak bildirilen tarihe kadar, akademik çalışmalarıyla ilgili tüm eserlerini asıl ve yedek jüri üyelerine göndermek ve gerektiğinde bunu belgelemekle yükümlüdürler. Eserlerini bu süre içerisinde jüri üyelerine göndermeyen adayların başvuruları reddedilir. Bu adayların aynı bilim/sanat alanında doçentlik sınavına tekrar başvurmaları durumunda, zorunluluk olmadıkça jüri üyelerinde değişiklik yapılmaz.

(Değişik fıkra: 27/04/2002 - 24738 S. R.G. Yön./1. md.)(*) Jüri üyeleri, önce, adayın çalışmalarının o bilim/sanat alanı için öngörülen asgari akademik koşulları sağlayıp sağlamadığını belirler. Asgari koşulları sağlamayan adayların eser incelemesi yapılmaz. Asgari koşulları sağlayan adayların tüm eserleri nicelik, nitelik ve başvurulan doçentlik bilim/sanat alanına uygunluğu açısından incelenerek, adayın eser inceleme aşamasından başarılı olup olmadığına karar verilir. Jüri üyeleri, eserlerin incelenmesi aşamasında toplanmaz. Her bir jüri üyesi, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen formata uygun olarak hazırladığı raporu, eserlerin kendisine ulaştığı tarihten itibaren, en geç iki ay içerisinde Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na gönderir.

(Değişik fıkra: 27/04/2002 - 24738 S. R.G. Yön./1. md.)(*) Doçentlik Sınav Komisyonu, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından gönderilen bu raporlara göre adayın eser inceleme aşamasından oybirliği veya oyçokluğu ile başarılı olup olmadığını, jüri üyelerinin olumlu ve olumsuz görüşlerini sayarak belirler. Sonuç, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na bildirilir.

(Değişik fıkra: 27/04/2002 - 24738 S. R.G. Yön./1. md.)(*) Jüri kararının olumsuz olması durumunda sözlü sınav yapılmaz. Jüri kararı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından adaya ve jüri üyelerine bildirilir. Jüri üyelerinin kişisel raporları aday istediği takdirde kendisine gönderilir.

Herhangi bir jüri üyesinin, adayın eserlerinde sahtecilik olduğunu bildirmesi durumunda konu, Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından Etik Komisyonu'na iletilir. Etik Komisyonu, adayın görüşünü aldıktan sonra konuyu inceleyerek vardığı sonucu, en geç iki ay içerisinde Üniversitelerarası Kurul'un bilgisine sunar. Üniversitelerarası Kurul tarafından adayın sahtecilik yaptığına karar verilmesi durumunda, adayın başvurusu reddedilir ve aday bir daha doçentlik sınavına başvuramaz. Ayrıca, aday hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.

Etik komisyonu
Madde 12 - (Değişik fıkra: 22/11/2000 - 24238 s. R.G.) Üniversitelerarası Kurul, ulusal ve/veya uluslararası düzeyde çalışmaları ile tanınmış, halen görev yapan veya emekliye ayrılmış olan profesörler arasından en az 5 kişilik Etik Komisyonu üyelerini belirler. Komisyon, kendi içinden bir başkan seçer. Başkan ve üyelerin görev süreleri dört yıldır. Süresi dolan başkan ve üye yeniden bu göreve seçilebilir. Herhangi bir nedenle görevinden ayrılan üyenin yerine, kalan süreyi tamamlamak üzere yeni bir üye seçilir.

Bu komisyonun görevi, Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından kendilerine iletilen "eserlerde sahtecilik" yapıldığı iddiasını inceleyip, konuyla ilgili görüş ve önerilerini Üniversitelerarası Kurul'a sunmaktır.

Sözlü sınav
Madde 13 - (Değişik fıkra: 27/04/2002 - 24738 S. R.G. Yön./2. md.)Eserlerin incelenmesi sonucunda jüri kararının olumlu olması durumunda, adayın sözlü sınava alınacağı gün, saat ve yer, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından adaya, jüri üyelerine ve sınavın yapılacağı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğüne bildirilir. Jüri üyelerinin kişisel raporları aday istediği takdirde kendisine gönderilir. Olumlu raporların birer örneği, ilgili bilim/sanat dalına mensup profesörlerin yazılı istemi üzerine, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nca kendilerine gönderilir.

Sınav, sınavın yapılacağı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğü tarafından en az yedi gün önce ilan edilir ve öğretim üyelerine açıktır.

Jüri, üye tam sayısı ile toplanır. Jüri üyelerinden birinin sözlü sınav toplantısına katılamaması durumunda, toplantının yapıldığı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörü tarafından daha önceden görevlendirilen dekan, müdür veya bölüm başkanı, yedek üyeyi sırayla davet eder.

Adaylar belirtilen gün, saat ve yerde sözlü sınava alınırlar. Toplantıda önce başkan ve bir raportör seçilir. Sözlü sınav sonunda jüri, adayın başarılı olup olmadığına oybirliği veya oyçokluğuyla karar verir ve bir tutanak düzenler. Tutanak, jüri başkanı tarafından Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na gönderilmek üzere görevlendirilmiş olan dekan, müdür veya bölüm başkanı aracılığı ile sınavın yapıldığı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğüne teslim edilir. Adayın doçentlik sınavında başarılı olup olmadığı, jüri başkanı tarafından jüri üyeleri önünde adaya bildirilir.

Sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan adayın sözlü sınava tekrar alınması için Üniversitelerarası Kurul'a, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesindeki süre içerisinde yeniden başvurması gerekir. Bu başvuruda, başvuru formunun eki olan belgelerin yeniden ibrazı istenmez. Ancak, başvuru ücreti yeniden ödenir. Yeni sözlü sınav yeri ve tarihi, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından adaya, jüri üyelerine ve sınavın yapılacağı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğüne duyurulur. Bu durumda, zorunluluk olmadıkça jüri üyelerinde değişiklik yapılmaz.

Sözlü sınava başvuru sayısında bir kısıtlama yoktur. Ancak, eserlerin incelenmesi aşamasındaki başarının belirlenmesinden itibaren en az beş yıl sonra tekrar sözlü sınava başvuran aday, sadece arada geçen süre içerisindeki yayınları bakımından yeniden eser incelemesine tabi tutulur.

Doçentlik belgesi
Madde 14 - Doçentlik sınavında başarılı olanlara Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından Doçentlik Belgesi verilir.

Sözlü sınava girememe
Madde 15 - Haklı bir nedenle sözlü sınava giremeyeceğini veya giremediğini ileri süren aday, bu nedeni belirten belgeyle birlikte durumunu en kısa sürede Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na bildirir.

Aday tarafından ileri sürülen ve belgelenen neden, haklı neden olarak kabul edildiği takdirde, aday Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'nca belirlenecek tarihte, aynı jüri tarafından sözlü sınava alınır.

Aday tarafından ileri sürülen ve belgelenen neden, haklı neden olarak kabul edilmediği takdirde, aday sözlü sınavda başarısız sayılır.

Sözlü sınav jürisinin toplanamaması
Madde 16 - Yedek üye veya üyelerin davet edilmesi halinde dahi jürinin tam sayı ile toplanamaması durumunda, katılan üyelerin düzenleyecekleri tutanak, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı'na gönderilmek üzere, bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde görevlendirilmiş olan dekan, müdür veya bölüm başkanı aracılığı ile sınavın yapıldığı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğüne teslim edilir. Üniversitelerarası Kurul Başkanı, yeni toplantı tarihini belirleyerek adaya, jüri üyelerine ve sınavın yapılacağı üniversite/yüksek teknoloji enstitüsü rektörlüğüne bildirir.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
Madde 17 - 11/07/1983 tarihli ve 18104 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Doçentlik Sınav Yönetmeliği ve bu yönetmelikle ilgili tüm değişiklikler yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Maddeler

Geçici Madde 1 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce doçentlik sınavına başvuran adayların, başarılı oldukları sınav aşaması saklıdır.

Geçici Madde 2 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce doçentlik sınavına girme hakkını kaybetmiş olanlar, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca yeniden başvurabilirler ve bu takdirde doçentlik sınavının her iki aşamasına tabi tutulurlar.

Geçici Madde 3 - (Ek madde: 25/10/2000 - 24211 s. R.G.)
Haziran 2000 dönemi doçent adaylarının Kasım 2000'de yapılacak sınavları ile 28 Haziran 2000 tarih ve 24093 (Mük.) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yükseköğretim Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi ile Bu Kanuna Geçici Maddeler Eklenmesine Dair 4584 sayılı Kanun hükümleri gereğince KPDS'den 1996 yılından itibaren 65-69 puan alarak doçentlik bilim sınavına başvuran adayların Ocak 2001 tarihinde yapılacak olan sınavları eski Doçentlik Sınav Yönetmeliği hükümlerine tabidir.

Yürürlük
Madde 18 - Bu Yönetmeliğin başvuru ile ilgili hükümleri 01/01/2001 tarihinde, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 19 - Bu Yönetmeliği Üniversitelerarası Kurul Başkanı yürütür.