Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın 2013 yılı bütçesi komisyonda
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, bu yılın Eylül ayı itibariyle 176,5 milyar dolar ithalat, 113 milyar dolar ihracat olmak üzere dış ticaret hacminin, yaklaşık 289,5 milyar dolar olarak gerçekleştiğini bildirdi.
Yazıcı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, bakanlığın 2013 yılı bütçesine ilişkin sunum yaptı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın yeni yapısıyla Türkiye'yi, dünyanın en kolay ve güvenli ticaret yapılan ülkelerinden biri haline getirmeyi hedeflediğini söyledi.
Bu yılın 6 aylık döneminde, ithalatta işlem gören gümrük beyannamelerinin yüzde 72'sinin işlemlerinin, 24 saatte tamamlandığını ve eşyanın teslim edilebilir hale getirildiğini belirten Yazıcı, şu bilgileri verdi:
''Bu oran, fiziki kontrole tabi tutulan beyannameler için yüzde 51, belge kontrolüne tabi tutulan beyannamelerde yüzde 73, basitleştirilmiş usulde işlem gören beyannameler için ise yüzde 89 olarak gerçekleşti. Aynı dönem itibariyle ihracat beyannamelerinin yüzde 76'sının işlemleri ilk yarım saatte sonuçlandırıldı. Genel olarak baktığımızda ise ihracat beyannamelerinin yüzde 96'sının işlemleri ilk 24 saatte tamamlandı.''
Gümrük kapılarında bu yılın 10 aylık bölümünde 2 milyon bin 300 TIR, 2 milyon 214 bin 729 otomobil, 3 milyon 195 bin 251 konteyner, 1 milyon 386 bin 505 diğer araç olmak üzere toplam 8 milyon 797 bin 785 aracın giriş ve çıkış işlemlerinin yapıldığını bildiren Bakan Yazıcı, ''Ülkemize giriş-çıkış yapan yolcu sayısı 71 milyon 907 bin 263 oldu. 2012 yılı Eylül ayı itibariyle 176,5 milyar dolar ithalat, 113 milyar dolar ihracat olmak üzere dış ticaret hacmi yaklaşık 289,5 milyar dolar olarak gerçekleşti'' diye konuştu.
Yazıcı, 2012'nin 8 aylık döneminde, 159 milyon 240 bin 276 paket kaçak sigara ele geçirildiğini dile getirerek, sürdürülen etkin mücadeleyle son 4 yılda 15 bin 576 ton kaçak çaya el konulduğunu bildirdi.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, 2012'nin 8 aylık döneminde yakalanan kaçak akaryakıt miktarının 32 bin ton olduğunu belirterek, böylece yaklaşık 91 milyon liralık vergi kaybının önlendiğini bildirdi.
Bakan Yazıcı, dinamik bir yapıya sahip olan Gümrük ve Ticaret Mevzuatı'nın günün koşulları ve yararlananların ihtiyaçlarına uygun biçimde sürekli güncellendiğini söyledi.
Kağıtsız beyan uygulamasına tüm gümrük idarelerinde geçildiğini bildiren Yazıcı, şu bilgileri verdi:
''Gümrük idaresince güvenilirliği onaylanmış firmaların, ihracatta gümrük beyannamesini elektronik ortamda gümrüğe göndermeleri sağlandı. Bu uygulamayla dış ticaret erbabının, gümrük işlemlerini gümrüğe gelmeksizin kendi ofisinden yapabilmeleri imkanı sağlamış, gümrüklerde iş yoğunluğu ve beklemeler azalmıştır. Gümrük işlemlerinin aracısız yapılması sağlanmış ve kırtasiyecilik azalmıştır. Gümrük işlem maliyetleri minimize edilmiş, böylece firmalarımızın rekabet güçlerinin arttırılmasına destek sağlanmıştır.''
Bakan Yazıcı, ''Tek Pencere''nin gümrük işlemlerinin tamamlanabilmesi için diğer kamu kurumlarından izin ve onay alma zorunluluğu bulunan yükümlülerin; bilgi ve belgeleri tek bir giriş noktasından sunmalarına, cevaplarını ise yine aynı noktadan alabilmelerini sağlayan proje olduğunu söyledi.
Gümrük kapılarını artan dış ticaret hacmine cevap verebilecek biçimde, teknolojinin imkanlarıyla donatmak ve her bakımdan sağlıklı bir altyapıya kavuşturmak üzere yenilediklerini ifade eden Yazıcı, şunları kaydetti:
''Yap-İşlet-Devret modeliyle Gürbulak, İpsala, Cilvegözü, Habur, Kapıkule, Hamzabeyli ve Sarp Gümrük Kapıları yenilenerek hizmete açıldı. Nusaybin Gümrük Kapısı'nın ise inşaat çalışmaları tamamlandı. Yenilenme çalışmaları Akçakale, Karkamış, Öncüpınar, Yayladağı, Ali Rıza Efendi (Ovaköy), Posof/Türkgözü, Pazarkule, Dereköy Gümrük Kapıları ile Erenköy Lojistik Merkezi ve Gümrük Tesisleri'nde devam ediyor. Çıldır/Aktaş, Dilucu, Kapıköy ve Esendere Gümrük kapıları ile Halkalı Gümrüklerinin, modern ve ülkemize yakışır bir yapıya kavuşturulması amacıyla protokol ve anlaşmalar onaylanmış, proje ve yapım süreçleri başladı.''
Irak ile Türkiye arasında hali hazırda faal olarak sadece Habur-İbrahim Halil Kara Hudut Kapısı'nın iki ülke arasında giderek artan ticaret hacmini ve yolcu trafiğini karşılamakta yetersiz kaldığını dile getiren bakan Yazıcı, son dönemde Suriye'deki karışıklıklar nedeniyle mevcut Habur Kara Hudut Kapısı'nın yükünün arttığını ve kapının talebi karşılayamaz hale geldiğini ifade etti.
Irak, Ortadoğu ve Körfez ülkeleri ile olan dış ticaretin olumsuz etkilenmesi üzerine alternatif geçiş noktaları arayışlarının en kısa zamanda sonuçlandırılmasının kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Yazıcı, ''Bakanlığımızca, İçişleri Bakanlığınca kara hudut kapısı ilan edilen Derecik, Üzümlü, Gülyazı ve Aktepe'de Gümrük Müdürlükleri kurulması çalışmaları sürdürülmektedir. Ayrıca, bölge ekonomisine ve dış ticaret erbabına katkı ve kolaylık sağlanması amacıyla, iç gümrük olarak Niğde, Iğdır ve İstanbul'da Muratbey Gümrük Müdürlüğü kurulması çalışmalarına devam ediliyor'' diye konuştu.
Yazıcı, Bakanlık olarak bir taraftan ticareti kolaylaştırmak amacıyla projeleri hayata geçirirken, diğer taraftan da kaçakçılıkla etkin şekilde mücadele edildiğinin altını çizerek, ''Uyuşturucu madde, silah ve çay-tütün kaçakçılığının engellenmesi için önemli bir araç olan detektör köpek kapasitesi 2 yılda yüzde 80 oranında artırıldı. Detektör köpek sayısı 55 oldu. AB Mali İşbirliği 2008 yılı programlaması kapsamında Kapıköy'e 1 adet Türkiye'nin ilk Tren Tarama X-Ray Sistemi kurulması çalışmaları tamamlandı. Sistemin yıl sonu itibarıyla hizmete alınması planlanıyor'' dedi.
Bu yılın uyuşturucuyla mücadelede son derece başarılı geçtiğini anlatan Bakan Yazıcı, şöyle konuştu:
''Her yıl artan mücadelelerle 2010'da 43 milyon 803 bin lira, 2011'de 60 milyon 582 bin lira değerinde uyuşturucu yakalanmışken, bu yılın 10 aylık döneminde rakam 94 milyon 800 bin lira oldu. 2011'de 459 kilo eroin yakalanmışken, 2012'nin 10 aylık bölümünde 1 ton 82 kilo eroin yakalandı. Bu yılın ilk 10 ayında, 133 kilogram kokain, 236 bin adet ecstasy, 30 kilogram metamfetamin, 53 kilogram sentetik esrar ele geçirildi. Aynı dönemde 101 milyon lira değerinde elektronik eşya, 42,9 milyon lira değerinde tütün ve alkol ürünleri, 43,5 milyon lira değerinde araç, 72,4 milyon lira değerinde çeşitli eşya yakalandı. Bunların toplam değeri ise 489 milyon 700 bin lirayı buldu.''
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın kaçakçılıkla mücadelenin yanı sıra her türlü yolsuzluk ve usulsüzlükle mücadele ettiğini de belirten Yazıcı, bu yıl yapılan çalışmalarda 17 milyon 458 bin lira değerinde hayali ihracat olayını ortaya çıkartıldığını, 13 milyon lira değerinde sahte belgelerle yapılan gümrük vergi tahsilatı usulsüzlüğünün önlendiğini ve Gümrük İdaresine verilen 9 milyon 185 bin 133 liralık teminat mektubu sahteciliğinin ortaya çıkartıldığını bildirdi.
Kamuoyunda yoğun bir şekilde yer alan akaryakıt kaçakçılığının hem çok boyutlu bir sorun hem de nedenleri ve ortaya çıkış şekilleri itibariyle farklı bileşenleri bünyesinde barındırdığını vurgulayan Bakan Yazıcı, şu bilgileri verdi:
''2011 yılında akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelede yapılan etkin çalışmalar neticesinde yakalama miktarı 37 bin 269 ton oldu. 2012'nin 8 aylık döneminde yakalanan kaçak akaryakıt miktarı 32 bin tonu buldu. Böylece yaklaşık 91 milyon liralık vergi kaybı önlendi. Geçen yıl akaryakıt sektöründe toplamda denetlenen mükellef sayısı 31 bin 48 ve kesilen ceza miktarı da 2 milyon 685 bin lira oldu. Bu yılın ilk 6 ayında ise 'akaryakıt ve 10 numara yağla ilgili yaygın ve yoğun denetimler' çerçevesinde 3 bin 974 firmaya 1 milyon 122 bin lira ceza uygulandı.''
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı,Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre Türkiye'de 2011'de kartlı sistemde 265 milyar lira alışveriş yapıldığını ve bunun yaklaşık yüzde 8'inin e-ticaret yoluyla gerçekleştirildiğini bildirdi.
Yazıcı, ticari hayatı etkileyen Yeni Türk Ticaret Kanunu, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Hal Kanunu'nun yıl içinde yürürlüğe girdiğini anımsattı.
Ticari hayatın işleyişinde önemli role sahip olan şirketlerin kurumsal yapılarının güçlendirilmesi ve rekabet edebilirliklerinin artırılmasına yönelik önemli hizmetleri yürüttüklerini ifade eden Yazıcı, şu bilgileri verdi:
''Ticaret sicili kayıtlarına göre 31 Ağustos 2012 tarihi itibarıyla ülkemizde, 99 bin 397 anonim şirket, 760 bin 697 limited şirket olmak üzere toplam 860 bin 94 sermaye şirketi faaliyet gösteriyor. Bunun yanı sıra, 15 bin 962 kolektif şirket, 2 bin 354 komandit şirket ve 563 bin 628 şahıs işletmesi bulunuyor.''
Elektronik ticaretin son yıllarda önemli oranda arttığını ifade eden Bakan Yazıcı, ''Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre ülkemizde 2011 yılında kartlı sistemde 265 milyar lira alışveriş yapılmış ve bunun yaklaşık yüzde 8'i e-ticaret yoluyla gerçekleştirildi. Ülkemizin 2011'de e-ticaret pazar hacmi ise 2005'e göre 16 kat artışla 23 milyar lira oldu. Yılın 8 aylık kısmında ise e-ticaret hacmi yaklaşık 20 milyar liraya ulaştı'' diye konuştu.
Bakan Yazıcı, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'na ilişkin Komisyon sürecinin tüm tarafların görüşleri alınarak tamamlandığını anımsatarak, tasarıda özetle elektronik ticaretin yaygınlaştırılması, tüketiciler ile elektronik ortamda işlem yapanların korunması, istenmeyen ticari elektronik iletilerin önüne geçilmesinin hedeflendiğini dile getirdi.
Ahilik kültürünün uluslararası platformlarda daha etkin tanıtılması için çalıştıklarını belirten Yazıcı, Kredi ve Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla, 2002'de esnaf ve sanatkarların yüzde 47 faizle kredi kullanırken, bu yıl bir yıldan kısa vadeli kredilerde 25 bin liraya kadar yüzde 5, 25 bin lira üstü için yüzde 6,5; bir yıldan uzun vadeli kredilerde ise 25 bin liraya kadar yüzde 6; 25 bin lira üstü için ise yüzde 7,8 faizle kredi kullanıldığını bildirdi.
Bakanlığın ilişkili kuruluşu olan Rekabet Kurumu'na yıl başından eylül ayına kadar rekabet ihlali iddiasıyla intikal eden 238 dosyanın sonuçlandırıldığını belirten Bakan Yazıcı, söz konusu dönemde rekabet ihlalleri nedeniyle verilen para cezalarının toplamı 54 milyon 431 bin 382 lira olduğunu açıkladı.
Bakan Yazıcı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın 2013 Mali Yılı Bütçesi toplamının 503 milyon 438 bin 650 lira olduğunu bildirerek, bunun 259 milyon 528 bin lirasının personel gideri, 56 milyon 305 bin lirasının Sosyal Güvenlik Kurumu ve Devlet Primi Giderleri, 120 milyon lirasının sermaye giderleri, 63 milyon 441 bin lirasının mal ve hizmet alımı giderleri ve 4 milyon 164 bin 650 lirasının ise cari transferler için ayrıldığını belirtti.