Depresyona karşı 'Akdeniz diyeti'
Nöroloji Uzmanı Zekai Tuncay, tüketilen besinlerin insan psikolojisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğunu söyledi. İnsanların depresyon ve inme riskine karşı beslenmesine azami derece dikkat etmesi gerektiğini ifade ede Tuncay, söz konusu risklere karşı Akdeniz diyeti, balık ve kahve tüketiminin arttırılmasını tavsiye etti.
Beslenme biçiminin kalp hastalığı, obezite ve diyabet gibi hastalıklarla çok yakından ilişkili olduğunu söyleyen Tuncay, tüketilen ürünlerin beyin içinde büyük öneme sahip olduğunu ifade etti. Sağlıksız beslenmenin depresyon ve demans gibi psikiyatrik ve nörolojik hastalık risklerini arttırabildiğini kaydeden Tuncay, sağlıklı beslenmenin insan bünyesi için koruyucu olduğunu kaydetti.
Akdeniz diyetinin meyve, sebze, kabuklu yemiş, tam tahıl, balık ve doymamış yağlardan (özellikle zeytinyağı) oluştuğunu ifade eden Tuncay, bu diyeti yapanlarda yoğun et ve süt ürünleri tüketenlere göre depresyon gelişme riskinin yüzde 30 olarak daha az olduğunu kaydetti.
Tuncay, "Zeytinyağlı içerikle beslenme özellikle artmış fiziksel aktivite ile birlikte olduğu zaman inme için daha düşük bir risk gösterir ve hafif bilişsel bozukluk ile Alzheimer hastalığı gelişme olasılığını azaltır." dedi.
İspanya'da yapılan bir çalışmada doymamış yağların kabuklu yemişler, tohumlar, yeşil yapraklı sebzelerde bulunduğunun tespit edildiğini belirten Tuncay, "Doymamış yağlar, zeytinyağında avokadoda ve kabuklu yemişlerde bulunur. Araştırmada yağ asitlerinin depresyon riskini azalttığı bulundu. Ayrıca trans yağların tüketimi ile depresyon riskinin arasındaki bağlantı belirgin olmakla birlikte iskemik inme riski ile trans yağlar arasında ki ilişkiyi destekleyen veriler elde edildi. Trans yağlar işlenmiş gıdalarda, pek çok ticari çikolatalarda yoğun olarak bulunur. Çoklu doymamış yağ asitleri ile çocuklardaki dikkat eksikliği ve hiperaktivite sendromu arasında bağlantı bulundu." ifadelerine yer verdi.
"BALIK TÜKETİMİNİ ARTTIRIN"
Balıkların, Omega?3 olarak bilinen çoklu doymamış yağ asitlerini yüksek oranda bulundurmasından dolayı beynin birçok hastalıklardan korunmasına yardım edebildiğini dile getiren Tuncay, "Balık tüketimi ile psikotik semptom riskini azaltıyor. Bireylerde koruyucu oluyor. Omega?3 yağ asitlerinin depresyonda ve postpartum depresyonunda yararlı. Omega?3 eksikliğinin öz kıyım açısından bir risk. Somon, herring ve makarel gibi yağlı soğuksu balıkları en yüksek Omega?3 seviyesine sahiptir." diye konuştu.
Kırmızı et sağlıksız gıda kategorisinde değerlendirilmesine karşın, işlenmemiş kırmızı etin depresyon ve anksiyete bozukluklarına karşı koruyucu olduğunu belirten Tuncay, "Fakat endüstriel besleyicilik hayvanlardaki doymuş yağ oranını arttırıyor. Otlaklarda beslenerek büyüyen hayvanlar daha sağlıklı bir yağ asit profiline sahip. 5 yıllık yapılan takipde sağlıklı bir diyet depresyon riskini de azaltıyor." şeklinde konuştu.
KAHVE DEPRESYON VE İNME
2011 yılında yapılan bir meta-analiz çalışmasında günde 1?6 fincan arası kahve tüketmenin inme riskini yüzde 17 azalttığının ortaya çıktığını belirten Tuncay, "Kahve kan basıncını artırabilmesine rağmen içerdiği antioksidan bileşikler sayesinde düşük kolesterolün oksidasyonunu azaltıyor. Aynı zamanda kahve tüketimi insülin duyarlılığını arttırıyor.
2011 yılında yapılan bir çalışmada da günde 2?3 fincan kahve içen kadınların 1 kupadan daha az içenlere oranla depresyon riskinin yüzde 15 azaldığı bildirildi. Günde 4 fincan ve fazlasını tüketenlerde risk oranı yüzde 20 azaldığı gözlemlendi. Kahvenin ruhsal durum üzerine süreli etkisin serotonin ve dopamin aktivitesini değiştirmesine ve uzun süreli etkisinin ise antioksidan ve anti-enflamatuar özelliklerine bağlı olabilir. Her iki faktörün de depresyon üzerinde rol oynadığı düşünülüyor."şeklinde konuştu.
Günlük 6 gram çikolata tüketiminin erişkinlerde inme riskini yüzde 39 oranında azalttığının bulunduğunu söyleyen Tuncay, İsveç'te yapılan bir çalışmada ise düzenli çikolata tüketen kadınlarda inme riskinin yüzde 20 azaldığının tespit edildiğini kaydetti.
Tuncay, doymuş yağ, işlenmiş karbonhidratların depresyon ve streste yüksek rolü olduğunu söyledi. Yağdan zengin şarküteri gıdaları, kızarmış, işlenmiş ve şekerli gıdaların depresyon riskini önemli ölçüde arttırdığının çeşitli araştırmalarda ortaya çıktığını anlatan Tuncay, "Benzer şekilde İspanya'da yapılan çalışmada; pizza ve hamburger gibi gıdaların alımının depresyon riskini arttırdığı gösterildi. Başka bir çalışmada işlenmiş gıdalardan zengin bir beslenmenin kadınlarda klinik major depresyon ve distimi görülmesinin arttığı belirlendi. Geçen yıl yayınlanan araştırma beslenme biçiminin daha sonraki yıllardaki ruh sağlığı ile ilişkili olduğu ortaya çıktı. Aşırı tuz alımının kan basıncı ve inme riskini arttırdığı uzun yıllardan beri biliniyor. Bununla birlikte son veriler yüksek oranda tuz alımının yanında trans ve doymuş yağlardan oluşan bir beslenmenin vücut fonksiyonlarının bozulmasıyla yakından ilişkili olduğunu gösteriyor."