Yazıcı: Maliye ile anlaşırsak 600 raportör alacağız

TRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Böken’in sorularını cevaplayan Bakan Yazıcı, gümrük kapıları, sınır ticareti ve akaryakıt kaçakçılığı gibi konularda açıklamalarda bulundu. "Gümrükten geçerken kişinin yanında getirdiği eşyanın miktarı ne kadar olabilir?" sorusuna Yazıcı, net bir cevap verdi: "Değeri, 450 avroyu aşmayacak, aşarsa vergisini ödeyecek."

Suriye sınırında yaşananlar ticareti nasıl etkiliyor?

Yazıcı: Suriye sınırında tamamen ticaret ortadan kalmış değil. Gümrük kapılarda yeni düzenleme yaptık. Kapıları kapatmadık, güvenlik amacıyla gidişleri kapattık. Ancak gelişlere müsaade ediyoruz. Suriye vatandaşları ile Türk halkları arasında ticari faaliyetler de devam ediyor. Ticaret sadece devletler arası ticaretle sınırlı değildir. Cilvegözün’de var, Akçakale’de var. Şu an tamamen durmuş değil.

"5 milyar hedefliyorduk, 300 milyonlara düştü"

Yeni gümrük kapıları açılacak mı?

Yazıcı: Suriye ile yeterli kapımız var. Alt yapılarını modernize ediyoruz. Aynı yerde çift kapı modelleri üzerinde çalışıyorduk. Nusaybin’de bunu denemiştik, ancak Suriye’de yaşananlar sebebiyle karşıda kapı olmadığı için faaliyete geçemedi. Suriye ile ticareti 5 milyar hedefliyorduk, tahminim 300 milyonlara düştü.

Suriye'ye yardım götürecekler nasıl götürebilir?

Yazıcı: AFAD, Kızılay, İHH gibi resmi ve sivil yardımlaşma kuruluşları var. Bunlar kanalıyla gönderilebilir. Şahsi geçişlere izin verilmiyor.

Gümrükteki uzun kuyrukların nedeni?

Yazıcı: Önce fiziki imkanlar iyi olacak. Eski kapılar eski anlayışa göre ayarlanmış. Kapılarımızı modernizasyonunu yapıyoruz. Teknik imkanları yeniliyoruz. Kağıtsız bir gümrük anlayışını oturtmaya çalışıyoruz. Bu imkanları kullanmayı becerebilecek kapasiteli personeller arıyoruz ve eğitimlerle yetiştiriyoruz. Ayrıca gümrükte kuyrukların bir kısmı da karşı tarafın sıkıntılarından kaynaklanıyor. Bir de genelde insanlar hafta sonu gitmeyi tercih ediyor bu da yığılmalara sebep oluyor.

Kaç gümrük kapımız var?

Yazıcı: Toplam 148 kapımız var. Hava, demir ve karayolları hepsi dahil. Bunlar gümrük müdürlükleri, hepsi kapı değil.

Transit geçiş ne demek?

Bu sadece ticari amaçlı bir uygulama. 1987 Avrupa Birliği'nde imzalanmış ve karara bağlanmış. Türkiye’de geçen senelerde bu uygulamaya dahil oldu. Gidilecek yer ile çıkış yapılan gümrüklerde sadece kayıt alınıp durduruluyor. Aradaki gümrük kapılarından transit geçiş yapıyor. Bu uygulama 106 Avro daha ucuz. Dörtte bir oranında da zaman tasarrufu var. Sadece Avrupa Birliği ülkelerle bu uygulama geçerli.

Gümrüklerde denetim, son zamanlarda biraz daha mı sıkı tutuluyor?

Yazıcı: Biz geldiğimizde denetim organı yönetimden biraz daha kopuktu. Bir yargı erki gibi çalışıyordu. Ama asıl amacı yol göstermek olmalı. Her Genel Müdürlüğünün bir kontrolörü vardı. Ancak şimdi Rehberlik ve Denetim Başkanlığı adı altında bunlar toplandı. Sadece denetim yapılmıyor, rehberlik de yapılıyor.

"450 avroyu aşmayacak, aşarsa vergisini ödeyecek"

Gümrükten geçerken yanımızda getirdiğimiz eşyalar ne oluyor, ne kadar getirebilir? Hediye getirebilir miyiz?

Hayati Yazıcı: 450 avroyu aşmayacak. Yoksa vergisini ödeyeceksiniz. Sahsi eşyanız olabilir bunda sıkıntı yok. Başka bir şey getirmeye kalkarsanız vergisini alırlar. 450 avronun üstüne vergi alınır. Eğer vergisi ödenmezse ya da gümrükten geçmeye müsait değilse tasfiye edilmek üzere TAŞİŞ Genel Müdürlüğüne alınır. El konulanlar, kaçak olduğu iddiasıyla mahkemeye sevk edilenler var. Daha sonra bu toplananlar açık artırmayla ya da gümrük mağazalarında satışa sunulur. Bununla önemli miktarda hazineye gelir sağlıyoruz.

Akaryakıt kaçakçılığı ile nasıl mücadele ediliyor?

Hayati Yazıcı: Türkiye’nin önemli bir sorunu. Akaryakıt kaçakçılığı ile ilgili Koordinasyon Kurulu oluşturuldu. Başkanlığını ben yapıyorum. İllerde de kaçakçılıkla ilgili komisyonlar var. 2011 yılında bir eylem planı oluşturduk. Alınması gereken önlemleri çıkardık.Mesela bunlardan en önemlisi 10 numara yağ ile mücadele. Türkiye’nin sanayide ne kadar 10 numara yağ kullanılması gerektiğini hesaplanması gerekiyor. Sanayide kullanılması sıkıntı yok, ancak yakılması, akaryakıt olarak kullanılması suç teşkil ediyor. Önemli miktarda azalma oldu kullanımında ancak hala kullanılıyor. Bir süre daha bekliyoruz. Çünkü stok yapan esnaflar var onlar piyasaya sürüyor.

Gümrükteki kapılarda personelin güvenliği nasıl sağlanıyor?

Hayati Yazıcı: Her gümrük kapısına mülkü amirleri olan vali yardımcıları vardır. Bunlar emniyeti sağlaması gerekiyor. Tabi zaman zaman personel sıkıntısı oluyor. Bu sebeple yeni personel alımı yapılacak. Mülakatlara başlıyoruz. 1780 personel alımı yapmayı planlıyoruz. 800’ü gümrük muhafaza memuru olacak. Üniversite mezunları, belli branşlardan mezun olanlar için KPSS şartı arayacağız. Tabi gümrük muhafaza memurları için fiziksel şartlar var. Polis gibi eğitim alıyorlar. Spor alanları atış poligonları var. Belli şartlardaki kişileri seçiyoruz.

Tüketici kanun tasarısı son durum ne?

Hayati Yazıcı: Tüm dünyada ticaret yöntemleri değişiyor. Keskin bir rekabet ortamı var dünyada. Bu da beraberinde yeni hakların gerekliliğini getiriyor. Emlaktan, banka kredilerine kadar her şey bu yasada görüşülüyor. Örneğin vatandaşların şikayetçi oldukları konuların başında bankalar var. Biz bankalardan hiçbir kalemden, faiz ya da para almayın demiyoruz. Ticaret yapıyorlar. Ama münasip miktarda olması gerekiyor. Diğer bir konu sözleşme gibi belgelerde belli puntoların kullanılmasını zorunlu tutacağız. Kredi kart aidatları 2-3 senelik periyotlarla alınabilir. Ancak kısa süreli aidatlar çok ticarete uygun değil.

İnşaat sektörü sıkıntılı mı? Maketten satış yasaklanacak mı?

Hayati Yazıcı: Türk ekonomisinin en dinamik sektörlerden bir tanesi inşaat. Maketten satışı yasaklarsanız, bu sektörü çıkmaza girebilir. Ancak tüketiciyi de düşünmeliyiz. Bu konuda Almanların çalışmaları iyi. Almanlarla ayın 11’inde görüşüyoruz. Ortak bir tavır belirleyeceğiz.

İnsanların en çok ne sıkıyor, nelerden fazla şikayet ediyorlar? Banka mı GSM şirketleri mi?

Hayati Yazıcı: Böyle bir istatistiğimiz yok. Ama tahminim sizin dediğiniz gibi. Örneğin GSM sektörünü ele alalım.Bir firmanın 30 milyon abonesi var. Her ay 1 lira fazladan tahakkuk etse müşterisine, 30 milyon lira yapar. Çok ciddi bir para. Burada bilinçli müşteriye görev düşüyor. Bir çok kişi faturadaki bu ek meblayı fark edemez.

Tüketici haklarını nasıl arayabilir?

Hayati Yazıcı: Tüketici Hakem Heyetleri kaymakamlıklarda var. Buralara başvurabilirler. Esnaftan, barodan, halktan ve kamu personellerinden temsilcileri var bu heyette. Başvuruları değerlendiren heyet, gerçekten aldatıcı, hasarlı, tüketiciyi mağdur eden bir durum varsa incelemeye alıyor. Hizmet karşılığı ücret alınmıyor, giderleri bakanlığımız bütçesi karşılıyor. Heyet 2000 bin TL’ye kadar olanlara bakıyor. Fazla ise tüketici mahkemesine gidilmesi gerekir. Tüketici hakem heyetlerinin kararları caydırıcıdır. Genelde de uyulur.

Kimlerden oluşuyor hakem heyeti?

Hayati Yazıcı: Tüketici hakem heyetlerinin oluşturacak kişileri ehil olması gerekiyor. Valiler toplantısında söz aldığımda valilere bu doğrultuda ricada bulundum. Buralara atanacak kişiler konusunda seçici olalım diye. Bizimde yasa tasarısında Tüketici hakem heyetleri için yeni personel istihdamı ile ilgili talebimiz var. Raportör almayı planlıyoruz. Bütün hakem heyetleri 937 tane olması lazım. İlk etapta 500-600 raportör almayı düşünüyoruz. Maliye ile bir anlaşmazlık var. Kadro açılması hususunda, anlaşabilirsek alacağız