Ambulans Hizmetleri Nedir, Ne Değildir?

AMBULANSLAR VE AMBULANSLARLA İLGİLİ MEVZUAT

Son dönemlerde kamuoyunda özellikle İstanbul'daki kaçak ambulanslar ile ilgili haberler yer almaktadır. Ancak ambulanslar, ülkemizin her zaman gündeminde olmakla birlikte, bu konuda pek az insanın (sağlık personelleri de dahil) bilgisi bulunmaktadır. Bu yazı ambulansların mevzuattaki yerinin daha iyi anlaşılması için hazırlanmıştır.

Ülkemizde ambulanslarla ilgili sağlık bakanlığı açısından iki yönetmelik vardır. Bunlar 2001 yılında yayınlanmış olan Ambulanslar ile Özel Ambulans Servisleri ve Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği ve 2004 yılında değişikliğe uğramış bulunan Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliğidir. Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği ambulansların denetimi ile ilgili olarak İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı olan Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüklerini görevlendirmiştir. Yine bu yönetmelik sağlık bakanlığına ait olan bütün ambulansların İl Ambulans Servisi Başhekimliği tarafından yönetileceğini ve olağandışı durumlarda il genelindeki bütün ambulansların 112 Komuta Kontrol Merkezi tarafından yönlendirilebileceğini öngörmektedir.

Ambulansları doğrudan ilgilendiren Ambulanslar ile Özel Ambulans Servisleri ve Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği ise ambulansların ruhsatlandırılması, donanımı, denetimi, ambulans servisi kurmanın esasları ve ücretlendirilmesi gibi pek çok konuda hükümler içermektedir. Bu yönetmeliğe göre:

Yönetmeliğe göre kara ambulansları iki tiptir. 1) Acil Yardım Ambulansları ve 2) Hasta Nakil Ambulansları.
Acil Yardım Ambulansları daha üst donanıma sahip olup içinde doktor olan bir ekip ile hareket eden ve her türlü acil vakaya müdahale edebilme yeteneğindeki ambulanslardır.
Hasta Nakil Ambulansları ise içinde stabilize edilmiş olan bir hastanın güvenli olarak taşınabileceği kadar tıbbi cihaz bulunan ve en az bir sağlık personelinin hastaya eşlik etmesi gereken ambulans tipleridir.

Ambulansların denetimi ve ruhsatlandırılması işlemleri İl Sağlık Müdürlüklerine aittir. İl Sağlık Müdürlükleri adına bu işlemleri Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlükleri yapar.
Ambulansların trafik tescil bürolarından ruhsat alabilmeleri için Ambulans Uygunluk Belgesi almaları gerekmektedir. Bu belge olmadan aracın tescili ambulans olarak yapılamaz, bu araç ruhsatında ambulans ibaresi olmadan ambulans vasfıyla trafiğe çıkamaz ve hasta taşıyamaz
Ambulans Yönetmeliğine göre ambulansla nakil işini ticari olarak yapılabilmesi için özel ambulans servisi kurulması gerekmektedir. En az iki ambulansa sahip olan ve yönetmelikteki diğer fiziki ve personel şartlarını yerine getiren herkes özel ambulans servisi kurabilir. Tüm şartları yerine getiren özel ambulans servislerine Ambulans Servisi Uygunluk Belgesi verilir ve bu kuruluş ticari olarak hasta nakli yapabilir.

Ambulansların uygulayacakları fiyatlar bu yönetmelik hükümlerine göre belirlenmektedir. İlgili kuruluş temsilcilerinden oluşan komisyon bulunduğu ilde, her yıl, il içi ve il dışı ambulans ücretlerini ayrıntılı olarak belirler. Bu ücretler resmi ve özel ambulanslar için geçerlidir ve bu ücretler haricinde herhangi bir ücret talep edilemez. Ayrıca 2005 yılı bütçe uygulama talimatına göre acil ambulans hizmeti alan ve ambulansla taşınması doktoru tarafından gerekli görülen hastaların kurumları ambulans ücretini, her ilde belirlenen bu rayiç bedel üzerinden, ödemektedir.

Denetimler sonucunda yönetmeliğe uygun olmadığı tespit edilen ambulanslar denetim komisyonu tarafından tutanakla Emniyet Müdürlüğüne bildirilir ve bu ambulansların ambulans tescillerinin iptali istenir.

Yukarıdaki özet doğrultusunda;

1. Ambulans Denetimleri, İl Ambulans Servislerinin değil Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğünün görev ve sorumluluğundadır. Ayrıca ambulanslarla ve ambulans servisleri ile ilgili diğer idari işler de bu şube müdürlükleri tarafından yürütülmektedir.

2. Herhangi bir aracın trafiğe ambulans vasfı ile çıkabilmesi için trafik tescil bürosuna Ambulans Uygunluk Belgesini göstermesi gerekmektedir. Eğer bu belgesi olmadan trafiğe ambulans olarak çıkmış ise ya araca panel van olarak ruhsat alınmış ve sonradan ambulansa çevrilmiştir ve ruhsatında ambulans ibaresi yoktur yada ruhsat işlemleri ambulans uygunluk belgesi olmadığı halde yürütülmüştür. Her iki durum da mevzuata aykırıdır

3. Ambulans servisi olmadan ticari olarak ambulansla hasta nakli mümkün değildir. Ambulans servisi kurulabilmesi içinde en az iki adet ambulans bulunması zorunludur.

4. Vatandaşlarımız tıbbi gereklilikten dolayı almak zorunda oldukları ambulans hizmetleri için herhangi bir ücret ödemek zorunda değildir. Yasal olarak kurulmuş olan ambulans servisleri verdikleri ambulans hizmetinin bedelini hastanın kurumundan belirlenen ücretler dahilinde tahsil edebilirler. Zaten belirlenen ücretlerin üzerine de çıkamazlar.

5. Sağlık Müdürlüklerinin ambulansları denetlemesi sadece tıbbi açıdan mümkündür. Trafik içinde herhangi bir ambulansın denetlenmesi yada trafikten men edilmesi sağlık müdürlükleri açısından mümkün değildir. Denetimlerin etkili olabilmesi için il emniyet müdürlüklerinin mutlak desteği şarttır. Bu konuda il emniyet müdürlüklerinin dikkat etmesi gereken konular şunlardır;

a. Ambulanslara ruhsat verilirken mutlaka ambulans uygunluk belgesinin aranması,

b. Ruhsatında ambulans ibaresi yer almayan ama ambulans donanımı olan araçların trafikten men edilmesi,

c. İl sağlık müdürlükleri tarafından ambulans olmaya uygun olmadığı yada amaç dışı kullanıldığı tespit edilen ve bildirilen araçların trafikten men edilmesi,

d. Ambulans olduğu halde amaç dışı kullanımların tespit edilmesi halinde (özellikle cenaze nakli) aracın trafikten men edilmesi,

e. Ambulans servisine bağlı olmadığı halde ticari amaçla hasta taşıdığı tespit edilen ambulansların trafikten men edilmesi gereklidir.

6. Ayrıca vatandaşlarımızın da ambulans hizmetlerini 112 İl Ambulans Servisi Başhekimlikleri ile Ambulans Uygunluk Belgesi bulunan ambulans servisleri dışındaki kişilerden talep etmemeleri, ambulans hizmetinin devlet tarafından bedeli ödenen bir hizmet olduğunu bilerek hareket etmeleri kendileri açısından çok önemlidir.

7. Son olarak burada sağlık müdürlüklerine önemli görevler düşmektedir. Her ilde sağlık bakanlığına ait olan ambulansların 112 İl Ambulans Servisi Başhekimlikleri altında toplanarak acil yardım hizmetinde olduğu gibi hasta nakil hizmetinin de tek elden yönetilmesi ve vatandaşlarımıza bu hizmetin sağlıklı bir şekilde verilmesi için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir. Bu konuda gerekli mevzuat değişiklikleri yapılmış olup, bundan sonra yapılması gereken hastanelerdeki ambulansların devralınarak hasta naklinin tıbbi gereklilikler çerçevesinde yapılmasının sağlanmasıdır. Bu sayede hizmet boşluklarını doldurarak rant elde etmeye çalışan kişilerinde önüne geçilmiş olacaktır.

Dosyaı hazırlayan ve memurlar.net'e gönderen: auakbal