Emeklilikte, ek gösterge ve makam tazminatı için kaç yıl çalışmak gereklidir?

SORU: İyi günler... Babam bir büyükşehir belediyesinde şef kadrosunda iken daire başkanı kadrosuna asaleten atanmış, bir ay sonra müdür kadrosuna asalaten atanarak ve uzun yıllar bu kadroda görev yapmıştır. Yıllar sonra yeni kurulan bir büyükşehir belediyesine görevlendirilmiş olup, görevlendirildiği kurumda dört yıldır daire başkanı kadrosunda asaleten çalışmaktadır. Emekliliğini istemesi halinde; 1.Daire başkanı olarak mı yoksa müdür kadrosundan mı emekli olacak? 2.Müdür olarak emekli olursa daire başkanı iken aldığı ek gösterge temsil ve makam tazminatları emekli aylığına yansırmı? teşekkürler

CEVAP: Sorunuz özelinde, görevlerini, vekaleten görevlendirme suretiyle yapanlar, emekliliklerinde ek gösterge, makam tazminatı, görev tazminatı veya temsil tazminatından yararlanabilirler mi? Konusunu değerlendirmekteyiz.

Kısa bilgiler olarak:

Ek gösterge nedir?

Ek gösterge memurlar için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda Ek Gösterge cetvellerinde gösterilmiştir. Burada memurların kadro dereceleri, kadro ünvanları ve memur sınıflarına göre ek göstergeler az veya yüksek olarak belirlenmiştir. Kendi teşkilat kanunlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundan farklı olarak belirleyen kurumlar da bulunmaktadır.

Ek göstergeler, memurların emekli aylık ve emekli ikramiye tutarlarını belirlemede önemli bir unsurdur.

Makam Tazminatı nedir?

Makam tazminatı da 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda Makam Tazminatı cetvelinde gösterilmiştir. Burada da memurların ünvanlarına, bazılarında unvan ve kadro derecelerine göre belirlenmiştir. Ek gösterge gibi kendi teşkilat kanunlarında farklı olarak belirleyen kurumlar da bulunmaktadır.

Makam Tazminatının emeklilikte uygulanabilmesi için makam tazminatlı görevlerde en az 2 yıl görev yapma kuralı vardır. 2 yıllık süre veya daha fazla süre içerisinde makam tazminatı göstergesi yüksek olan emeklilik aylığında uygulanır. Makam tazminatının emekli ikramiyesine etkisi yoktur.

Temsil Tazminatı nedir?

Temsil tazminatı 7000 ve daha yukarı göstergeli makam tazminatı verilen görevlerde bulunanlara verilen tutardır. Makam tazminatını alamayan memurlara temsil tazminatı yapılmaz. Temsil tazminatının emekli ikramiyesine etkisi yoktur.

Görev Tazminatı nedir?

Görev tazminatı da 7000 göstergesinden daha düşük göstergeli makam tazminatı verilen görevlerde bulunanlara verilen tutardır. Makam tazminatını alamayan memurlara temsil tazminatı yapılmaz. Görev tazminatının emekli ikramiyesine etkisi yoktur.

Vekaleten boş kadrodaki görevini yapan ek gösterge, makam, temsil ve görev tazminatı alabilir mi?

Bazı boş veya dolu kadrolar vekalet, görevlendirme şeklinde yürütülebilmektedir.

Vekalet: Genel olarak, dolu kadroyu işgal eden memurun görevde olmadığı sırada başka bir memura kendi yetkisini geçici olarak devretmesi, geçici olarak görevlendirmek şeklinde ve boş bir kadroya asil olarak atanılmayan ve bu görevi sürdürmesi için boş kadronun işgaline kadar geçen süre içerisinde asil olarak atanabilecek memurlar arasından bir anlamda görevlendirme şeklinde açıklanabilir.

Görevlendirme: Bir görevin yapılması için ihtiyaç duyulması halinde bir memurun bu görevi yapması için geçici olarak görev verilmesi, vekaleten bu görevi yapması şeklinde açıklanabilir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda vekalet konusu açıklanırken, görevlendirme şeklinde ayrı bir maddede bu görevin açıklaması yapılmamıştır.

Sonuç Değerlendirmemiz:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirlemesi yapılmış olan ek göstergeler ve makam tazminatları tamamıyla kadro derecesi ve görev unvanlarına gore yapılmıştır. Burada vekalet şeklinde yapılanların bu rakamlardan yararlanması benimsenmemiştir. Buradaki gösterge rakamları tamamıyla bu ünvanları asil olarak, yani boş kadroyu işgal etmek suretiyle yapanlar için belirtilmiştir.

Bu açıklamalarımız bağlamında: temsil veya görev tazminatı alınması için gereken şart, makam tazminatlı görevin asil olarak en az 24 ay olması gerekir. Ek gösterge için de asil olarak en az 6 ay olması gerekir.

Bu bağlamda:

1- Daire Başkanı kadrosunda görevlendirme, vekaleten yapılan süreler dışında asil olarak görev yaptığı süre en az 2 yıllık süre ise Daire Başkanı kadrosundan emekli olabileceğini ve Daire Başkanaları için tespiti yapılmış olan ek gösterge, makam ve görev tazminatından yararlanabileceğini değerlendiriyoruz.

2- Ancak, Daire Başkanlığı kadrosunda ek gösterge olarak 6 aydan az, makam ve görev tazminatı olarak da en az 2 yıldan az bir sure yapmışsa bu rakamlardan yararlanamayacağını değerlendiriyoruz.

3- Ek gösterge, makam, görev, temsil tazminatından yararlanılabilmesi için son görev ünvanı dikkate alınmaz.Daire Başkanı olarak ek göstergeyi, makam ve görev tazminatını kazanmışsa, son olarak Müdür olarak emekli olsa da yine de Daire Başkanı için tespiti yapılmış rakamlardan yararlanacağını belirtebiliriz.

Genel Değerlendirmemiz: boş kadroya vekaletler veya dolu kadroya uzun süreli vekaletler asil olarak kadronun sahibinin tüm sorumluluklarını üzerine alan memur olmaktadır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 175 hükmünde de belirtildiği üzere, boş kadrolara kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur. Vekaleten görevler tam anlamıyla sağlıklı bir uygulama olmasa da zorunlu durumlarda yapılan ve Devlet görevinin sürekliliği açısından olumlu bir göstergedir. Asil olanın tüm sorumluluğunu bu şekilde sürdüren memurun da emeklilikte asil memurun kazanacağı ek gösterge, makam tazminatı, temsil tazminatı, görev tazminatı gibi ödemelerden yararlanmalarının, tabii ki bu konuda yapılacak yasal bir mevzuatın ortaya çıkarılmasının eşitlik prensibine uygun olacağını söyleyebiliriz.