2008 öncesinde 4/B'li hizmeti olanlar, 5434'e mi 5510'mı tabi olur?

4 B sözleşmeli statüde çalışmakta iken memur kadrosuna hem 632 sayılı KHK ile hem de 6495 sayılı Kanun ile geçenlerden kimler 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa, kimler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi olurlar?

Bu konuda sitemize gelen talepler doğrultusunda, daha önce sitemizde yapmış olduğumuz değerlendirmelerimizi uygulamalarda oluşan tereddütler nedeniyle tekrarlamaktayız.

Her iki yasal düzenleme ile sözleşmeli olarak sigortalı kapsamda çalışanlardan Devlet memurluğuna geçiş tercihini kullanan kişilerin emeklilik şartları nasıl olacaktır, emekli aylıkları nasıl hesaplanacaktır, prim ödeme şekilleri hangi esaslar üzerinden yapılacaktır. Bu konuları ilgilileri açısından bilgilendirme amaçlı izah etmekteyiz.

A)Hizmet ve Yaş Hesabı Açısından

1-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olanlar:

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden önce (2008 yılı Ekim ayı başından önce) yedek subaylık, vekil öğretmenlik süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti olanlar hakkında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.

Sözleşmeli statüde SSK.lı çalışmakta iken memur kadrosuna atananlardan 2008 yılı Ekim ayı başından önce Devlet memurluğu hizmeti olanlar veya Devlet memurluğu hizmetinde değerlendirilen yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmet süreleri bulunan kişiler hakkında emeklilik koşullarının tamamen 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine gore hesaplanması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Bu halde bulunanlardan;

- 8 Eylül 1999 tarihinden önce Devlet memurluğu, SSK.lı veya Bağ-Kurlu hizmeti bulunanlar için 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Geçici Madde 205 de belirtilen kademeli geçişte belirtilen durumlarına uygun yaş grubuna dahil olacaklarını ve kadın ise 20, Erkek ise 25 hizmet yıllarını doldurduklarında isterlerse emekli talebinde bulunabileceklerini, istemezler ise 65 yaşlarını dolduracakları tarihe kadar görevlerini yapabileceklerini söyleyebiliriz. Emeklilik aylığının bağlanmasında da 2008 yılı Ekim ayı başından once Devlet memurluğu hizmetleri olanlar için, derece, kademe, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı gibi kalemler esas alınarak hesaplanan, emekli aylığı bağlanması sistemine dahil olacaklardır.

- 8 Eylül 1999 tarihinden önce Devlet memurluğu, SSK.lı veya Bağ-Kurlu hizmeti bulunmayan, ancak 8 Eylül 1999 tarihi ile 1 Ekim 2008 tarihi arasında Devlet memurluğu, SSK.lı veya Bağ-Kurlu hizmeti olanlar için de 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 hükmü uygulanması gerekecektir. Bu gruba dahil olanlardan Kadın ise 58 yaşını, Erkek ise 60 yaşını doldurmaları ve her ikisi için de 25 hizmet yıllarını tamamlamaları gerekecek, bundan sonra emekli aylığı talebinde bulunabileceklerdir.

- Emeklilik aylığının bağlanmasında 2008 yılı Ekim ayı başından once Devlet memurluğu hizmetleri olanlar için, derece, kademe, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, 5434 sayılı Kanun ek madde 70 de yer alan oranları oluşturan kalemler esas alınarak, memur maaş katsayısı üzerinden hesaplanan, emekli aylığı bağlanması sistemine dahil olacaklardır.

- Kurumlarınca Sosyal Güvenlik Kurumuna prim ödeme şekli, emekli keseneğine esas aylık tutarları üzerinden hesaplanmakta, % 20 Kurum Karşılığı, % 16 da şahıs keseneği olarak Kurumlar tarafından kişiler adına gönderilmektedir.

2-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmamakla birlikte sigortalı veya bağ-kurlu hizmetleri bulunanlar:

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden once (1 Ekim 2008 tarihinden önce) yedek subaylık, vekil öğretmenlik süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti hiç bir şekilde bulunmayan, yalnızca Bağ-Kurlu veya SSK.lı süresi olanlardan 1 Ekim 2008 tarihinden sonra Devlet memurluğu kadrosuna geçenler hakkında 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 2 hükmü kapsamında olacaklardır.

Bu maddede; hizmet ve yaş tespitinde 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerinin dikkate alınması gerektiği belirtilmektedir. Bunun anlamı ise bu durumdaki kişiler hakkında, ya 5434 sayılı Kanunun geçici madde 205 hükmü, ya da 5434 sayılı Kanunun Madde 39 hükmünün uygulanacağı anlamına gelmektedir.

Geçici Madde 205 kapsamına girdiklerinde, yaş tespitinde 23.5.2002 tarihini takip eden aybaşına kadar olan hizmetlere göre yaş, ayrıca kadın ise 20, erkek ise 25 hizmet yıllarını tamamlamaları gerekecektir.

5434 sayılı Kanunun 39. maddesi kapsamına girmeleri halinde ise, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmaları ve her ikisi için de hizmet sürelerinin 25 yıl olması gerekmektedir. (39. madde 1999'dan sonra göreve giren personeli kapsamaktadır.)

B)Emekli aylığı bağlanmasında, emekli ikramiyesi hesaplanmasında esas alınacak olan sistem açısından:

1-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olanların emekli aylıklarının bağlanması sisteminde 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. Yani, derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, tazminat oranı, memur maaş katsayısı gibi kalemler esas alınarak bağlanacak olan sistem uygulanır.

2-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmayanlarda ise emekli aylığı bağlanmasında 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Yani AYLIK= Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı formulü ile hesaplanan bir aylık sistemine dahil olurlar. Bu durumdakilerin görev ünvanları, ek göstergeleri, vb. gibi görevde iken uygulanan görev aylığı kalemleri emekli aylıklarında dikkate alınmaz. Çalışma dönemlerindeki görev maaşları bağlanacak olan aylık tutarını belirlemeye katkı sağlar. Bu kapsamdakilerin emekli ikramiyelerinin tutar hesaplarında ise eski memurlar gibi, yani 5434 sayılı Kanuna tabi memurların emekli ikramiyesi hesaplama sistemi uygulanır.

C)Sosyal Güvenlik Kurumu Prim Kesintileri;

1-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olanların Sosyal Güvenlik Kurumu Prim kesintilerinde 5434 sayılı Kanundaki oranlar uygulanır.

2-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmayanların Sosyal Güvenlik Kurumu Prim kesintilerinde ise 5510 sayılı Kanundaki oranlar uygulanır.

Ç)Hizmetlerin Bütünleşmesi:

4 B sözleşmeli kapsamda çalışırken memur olan sözleşmeli kişiler hakkında 2829 sayılı Hizmetlerin bütünleştirilmesini sağlayan Kanun uyarınca son 7 yıl içerisindeki çalışma statülerine göre emeklilik işlemlerinde dikkate alınacak Kanun belirlenmektedir. Devlet memurluğuna geçmek isteyen kişiler 3 yıl 6 ay veya daha fazla süre ile Devlet memuru olarak çalıştıklarında Devlet memurluğu statüsünde emekli olacaklardır. Daha az çalışmaları halinde ise SSK. Statüsünde emekli olacaklardır.

D) 2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir statüde yani ne memurluk, ne işçilik ne de esnaflık süresi bulunmayanlar:

1-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden once (1 Ekim 2008 tarihinden önce) yedek subaylık, vekil öğretmenlik süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti, Bağ-Kurlu, SSK.lı hizmeti olmayan ve ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalılık kapsamına giren kişilerden Devlet Memurluğuna geçmek isteyenler hakkında tamamen 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. Bunların emeklilik yaş ve hizmet gruplarında 5510 sayılı Kanunun 28 nci maddesinin esas alınması gerekecektir. Buna göre de 9000 gün çalışmaları ve kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını da doldurmuş olmaları da gerekmektedir.

Ancak, 58 veya 60 yaş koşulu;

- 1/1/2036 ila 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,

- 1/1/2038 ila 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,

- 1/1/2040 ila 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,

- 1/1/2042 ila 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,

- 1/1/2044 ila 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,

- 1/1/2046 ila 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,

- 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65,

olarak uygulanmaktadır ve bu yaş hadlerinin uygulanmasında 9000 gün çalışma şartının doldurulduğu tarihteki geçerli olan yaş hadleri esas alınarak uygulanmaktadır.

2-Emeklilik esnasında haklarında uygulanacak olan Kanun Hükmü ve primleri;

Bu durumda olan ve kadroya geçen sözleşmeliler hakkında 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uygulanacak ve çalışma süreleri içerisinde fazla olan çalışma şekilleri, yani işçi veya devlet memuru şeklindeki çalışma süreleri içerisinde fazla olan çalışma statüleri esas alınacaktır. Hangi statüde fazla geçmiş süre var ise o çalışma statüsü esas alınacak, işçi olarak çalışılan süre fazla ise işçi statüsüne gore, memur olarak çalışılan süre fazla ise memur statüsüne gore emekli olabilecektir.

Kurumlarınca Sosyal Güvenlik Kurumuna prim ödeme şekli, görev aylıkları üzerinden yani prime esas kazançlar üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna kişiler adına gönderilmektedir.

Özetle sonuç olarak:

1-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti, memurluktan sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetleri olup da bu tarihten sonra yapılan yasal düzenlemelerle memur kadrosuna geçen sözleşmeliler hakkında 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun aylık, ikramiye, prim kesintileri, hizmet, yaş vb. gibi tüm konularda 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

2-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmamakla birlikte işçilik, esnaflık gibi süresi olanlardan bu tarihten sonra yapılan yasal düzenlemelerle memur kadrosuna geçen sözleşmeliler hakkında emeklilik hizmet ve yaş açısından 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 veya Geçici Madde 205 hükmü, emekli ikramiyesi açısından da 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü, ancak emekli aylık ve prim kesintileri açısından 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

3-2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde çalışması olmayanlar hakkında ise emekli ikramiyesi hesaplaması hariç tamamıyla 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Emekli ikramiyesi hesaplanmasında 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü uygulanır, yani önceki memurlarla aynı hesaplama sistemine dahil olurlar.