Vekil memura makam tazminatı ile temsil/görev tazminatı ödenir mi?

Soru

Büyükşehir Su ve Kanalizasyon İdaresinde vekaleten daire başkanlığı yapan kişi vekalet ücreti dışında ayrıca makam, görev, temsil tazminatı alabilir mi?

Cevap

Bir kadroya vekaleten atamanın hukuki dayanağı, 657 sayılı Kanunun 86. maddesi olup, kamuda geçici ve istisnai ve hizmet gördürme yöntemidir. Dolu kadroya veya boş kadroya vekaleten atama yapılabilmektedir. Her ne kadar geçici ve istisnai bir hizmet gördürme usulü olsa da son dönemde genel bir yöntem halini almıştır. Vekaleten atanan memur asilin her türlü yetki ve sorumluluğunu taşımakta, atamaya yetkili amir veya disiplin amiri olabilmekte, idari veya cezai sorumluluk doğması durumunda asil gibi muamele görmektedir. Ani gelişen veya geçici bazı koşullarda kamu hizmetlerinin aksamaması için yerinde bir yöntem olmakla birlikte aylar hatta yıllar boyu süren kalıcı bir uygulamaya dönüştüğünde amacını aşmaktadır.

Yönetici kadrolara vekalet idareye sınav açma külfetinden kaçma, istemediği birinin asaleten atanma ihtimaline karşı tercih ettiği kişiye yetki ve sorumluluk verme esnekliği sağlamakta, vekil memuru vekalet görevinin alınabilme baskısı ve ilave tazminat ve ek ödeme farklarını her an kaybetme korkusu altında hizmet görmeye zorlamaktadır.

Anayasanın 128. maddesine göre memurlar ve diğer kamu görevlilerinin mali ve sosyal hakları ancak kanunla veya toplu sözleşme hükümleriyle düzenlenebilmektedir. Bu güne kadar uygulanan ve istikrar kazanan toplu sözleşme düzeninde ek gösterge ile makam, görev ve temsil tazminatları toplu sözleşme kapsamına alınmamıştır.

Bir kadroya vekalet eden memurlar için sağlanan mali haklardan vekalet aylığı ödenme şartları 657 sayılı Kanunun 86. maddesinde, zam ve tazminat farklarının ödenme şartları yan ödeme kararnamesinde, ek ödeme farkı ödeme şartları ise 375 sayılı KHK'nin ek 9. maddesinde düzenlenmiştir.

657 sayılı Kanuna ekli IV sayılı Makam Tazminatı Cetvelinde makam tazminatı ödenecek memurlar ile tazminat gösterge rakamları düzenlenmiştir. 375 sayılı KHK'nin 1. maddesinin (C) fıkrasında ise görev tazminatı ödemesi ile bu ödemeden yararlanacaklara ilişkin genel çerçeve çizilmiş, bu çerçeveye uygun olarak da 2008/13694 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla görev tazminatı gösterge rakamları ve ödemeye ilişkin diğer hususlar düzenlenmiştir. Temsil tazminatının kanuni dayanağını ve sınırlarını ise 4505 sayılı Kanunun 5. maddesi oluşturmakta, 2000/457 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı da kanunla verilen yetki çerçevesinde temsil tazminatı gösterge rakamlarını ve ödemeye ilişkin diğer hususları düzenlemiş bulunmaktadır. Bu ödemelerden yararlanabilmek için temel esas ilgili kadrolara atanmış olmaktır. Yukarıda sözü edilen mevzuatta daire başkanı kadrosunun makam tazminatı göstergesi 2000, görev tazminatı göstergesi ise 8000 olarak belirlenmiştir.

Buraya kadar vekalet müessesesi ile vekalet görevi sebebiyle bu görevi yürüten memurların yararlanacağı mali hakların niteliği ve mevzuat dayanaklarını özetledik. Ayrıca makam, görev ve temsil tazminatının yasal dayanağını ortaya koyduk.

Anayasanın 128. maddesinde yer alan mali ve sosyal hakların ancak kanun ve toplu sözleşme ile belirlenmesi ilkesine uygun olarak vekalet görevi yürütenlerin yararlanacağı ilave mali haklar kanun ve kanunun verdiği yetkiye istinaden ikincil düzenlemelerle belirlenmiştir. Bu düzenlemelere göre vekil memurlara belirli koşullar altında vekalet aylığı, zam ve tazminat farkı ve ek ödeme farkı ödenmektedir.

Vekil memurların vekalet ettikleri kadroya bağlı olarak makam, görev ve temsil tazminatından yararlanabilmeleri ancak ve ancak bir yasal düzenleme yapılması halinde mümkün olabilecektir. Şu an için böyle bir düzenleme olmadığından vekil memurlar vekalet ettikleri kadrolar için makam, görev veya temsil tazminatı öngörülmüş olsa bile bu ödemeden yararlanamayacaktır.