Zam ve tazminat kararnamesi ne zaman yayımlanacak?

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesinin I inci fıkrasına göre;
a) Niteliği ve çalışma şartları bakımından güç olan işlerde çalışanlara İŞ GÜÇLÜĞÜ ZAMMI,
b) Hayat ve sağlık için tehlike arz eden hizmetlerde çalışanlara İŞ RİSKİ ZAMMI,
c) Sayıştay'a hesap vermekle yükümlü olan saymanlarla, vezne açığından malen sorumlu olan veznedar ve diğer görevlilere MALİ SORUMLULUK ZAMMI,
d) Temininde, görevde tutulmasında veya belli yerlerde istihdam edilmesinde güçlük bulunan elemanlar için TEMİNİNDE GÜÇLÜK ZAMMI,
Ödenmektedir.

Aynı maddenin devamında yer alan II inci fıkraya; görevin önem, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro unvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar göz önüne alınarak en yüksek devlet memuru aylığının brüt tutarı dikkate alınarak;
a) Özel Hizmet Tazminatı,
b) Eğitim, Öğretim Tazminatı,
c) Din Hizmetleri Tazminatı,
d) Emniyet Hizmetleri Tazminatı,
e) Mülki İdare Amirliği Özel Hizmet Tazminatı,
f) Denetim Tazminatı,
g) Adalet Hizmetleri Tazminatı,
Olmak üzere yedi başlıkta TAZMİNATLAR devlet memurlarına her ay maaşları ile birlikte ödenmektedir.

Söz konusu 152 nci maddede ayrıca; "Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154 üncü madde uyarınca katsayının Cumhurbaşkanınca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulur." ifadesi yer almaktadır.

Bu doğrultuda, 17 Nisan 2006 tarihli ve 10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan "Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar" 05 Mayıs 2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konmuştur.

2006 yılında bu yana yürürlükte olan zam ve tazminatlara ilişkin kararda bazı yıllarda bir takım değişiklikler olsa da, geneli itibarıyla hükümler ve oranlar değişmemiş, her yıl Resmi Gazete'de 2006 yılında yürürlüğe konan zam ve tazminat kararlarının ilgili yılda da devam olunması kararlaştırılmıştır.

Ancak, yeni Cumhurbaşkanlığı hükümet süreci ile birlikte rutin kararlarda dahi gecikmeler yaşanmaktadır. Bunlardan birisi de; "Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar"ın 2020 yılında da uygulamaya devam etmesine dairdir.

Aşağıdaki tablodan geçtiğimiz 13 yıla bakacak olursak; 2008 yılından itibaren bu kararın her yıl Ocak ayı içerisinde Resmi Gazete'de düzenli olarak yayımlandığını görüyoruz. Ancak, 2018 yılından itibaren "yeni hükümet sistemine geçiş süreci ile birlikte" rutin yayımlanan bu kararın Mart ayına sarktığını, hatta Nisan ayının son günlerine geldiğimiz 2020 yılı için ise halen yayımlanamadığını görüyoruz!

*2006 tarihli Bakanlar Kurulu Kararında değişiklik yapılmayan karar.
**2006 tarihli Bakanlar Kurulu Kararında değişiklik yapan karar.

"Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar"ın her yıl Ocak ayının 01-15 tarihleri arasında Resmi Gazete'de yayımlanması doğru olanıdır. Çünkü, zam ve tazminatlar Ocak maaşından itibaren memurların aylıklarına ödenmektedir. Kararda gecikme olmasının kimse tarafından umursanmaması, "dostlar alışverişte görsün siz maaşları yapın biz kararı aynı şekilde bir ara yayımlarız mantığıdır!"

Öte yandan, 2007 yılından bu yana ilgili zam ve tazminat kararında 5 defa bir takım küçük değişiklikler ve düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. Fakat, salgın sebebiyle canını ortaya koyan sağlık personeli ile gece gündüz görevine devam eden polis ve bekçilerin İş Riski Zammının 2020 yılında aynı orandan ödenmesi hakkaniyetli bir durum değildir! Kararın her yıl ülkenin mevcut koşullarına göre revize edilmesi gerekir!

Sonuç olarak, yeni hükümet sisteminin seri ve etkili bir karar mekanizması üretmesi sistemi yürürlüğe koyanların olduğu kadar hepimizin beklentisidir. Ancak, rutine dair kararların dahi bu kadar gecikmesi sistemin etkililiği ve verimliliği konusunda soru işaretleri yaratmaktadır. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminden önce, kamu personel sisteminin genelini kontrol eden iki kilit kurumun (Devlet Personel Başkanlığı ile Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) kapatılması/dağıtılması yukarıda özetlediğimiz durumun aslında nedenlerini oluşturmaktadır. Şu anda, kamu personel mevzuatı ve onun getirdiği mali ve idari sistemi bütünüyle kontrol eden bir idare bu iki kurumun yerine ikame edilememiştir.

Hal böyle olunca da, ağır aksak giden bu sistemin/sistemsizliğin duvara toslayacağı tarih çok yakın görünmektedir!

Yavuz Selim KAPLAN