65 yaşını doldurup da emeklilik hizmeti yeterli olmayanlara, primleri geri ödenir mi?

5434 ve 5510' a tabi memurlarda toptan ödeme işlemleri:

Toptan ödeme, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kişilere herhangi bir işlem yapılamaması, yani aylık bağlanamaması hallerinde ortaya çıkan ve Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirli bir miktarda (kişilerden Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen prim tutarları ile orantılı olarak) kişilere ödeme yaparak hizmetlerin ortadan kaldırılması işlemi olarak ifade edilebiliriz.

5434 e tabi olanlar için toptan ödeme kapsamına giren durumlar Madde 82 hükmünde belirtilmiştir. Bu hükme göre toptan ödeme yapılacak haller;

-Yaş haddinden dolayı emekliye ayrılanlardan veya (61) yaşını doldurarak emekliye ayrılmalarını isteyenlerden, fiili hizmet müddetleri 15 yıldan az olanlara;

- 39 uncu maddenin (e) ve (f) fıkralarında yazılı olanlardan; fiili hizmet müddetleri 25 yılı doldurmamış olanlara; (39/e) Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen; 39/f) (e) fıkrasında yazılı olanlar dışındakiler ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayı yönetmeliğine göre sicilleri üzerine kurumlarınca resen; hükmüdür)

-Haklarında adi malullük hükümleri tatbik edilen iştirakçilerden; fiili hizmet müddetleri 10 yıldan az olanlara;

-Vazife malullüğü geçtiğinden aylığı kesilmiş ve emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tayin edilmemiş durumda iken (61) yaşını dolduranlardan; fiili hizmet müddetleri 15 yıldan az olanlara veya yine bu durumda iken ölen ve fiili hizmet müddetleri 15 yıldan az olanların; dul ve yetimlerine;

-Mahkemece gaipliklerine hükmolunan iştirakçilerden fiili hizmet müddetleri 10 yıldan az olanların; hüküm tarihinden itibaren bir yıl içinde yazı ile Sandığa müracaat eden dul ve yetimlerine,

Yapılmaktadır.

Özetle; genel olarak hizmet süreleri emekli aylığı bağlanmasına yetmeyen ve zorunlu çalışma yaşını dolduranlara yapılır. Bu gruba genel olarak 65 yaşını doldurup en az 15 yıl hizmet süresi olmayanlar girmektedir.

- Malul olup da, malul aylığı bağlanmasına yetecek hizmet süresi (bu süre en az 10 yıl olmaktadır) bulunmayanlara yapılır.

-Göreve son hallerinde toptan ödeme yapılmaz, bu durumda kişilerin hizmetleri tutulur, işçilik, esnaflık gibi hizmet yaptıklarında hizmetler bütünleşir.

Ayrıca, yine toptan ödeme yapılma hallerinde;

- Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca resen emekliye sevk edilip de hizmet yılları en az 25 yıl olmayanlara yapılır. Bunlardan hariç olarak yine ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayı yönetmeliğine göre sicilleri üzerine kurumlarınca resen emekliye sevk edilip de hizmet yılları yine en az 25 yıl olmayanlara yapılır.

- Vazife malullüğü geçtiğinden aylığı kesilmiş ve emeklilik hakkı tanınan bir vazifeye tayin edilmemiş durumda iken (61) yaşını dolduranlardan; fiili hizmet müddetleri 15 yıldan az olanlara veya yine bu durumda iken ölen ve fiili hizmet müddetleri 15 yıldan az olanların; dul ve yetimlerine yapılır.

- Mahkemece gaipliklerine hükmolunan iştirakçilerden fiili hizmet müddetleri 10 yıldan az olanların; hüküm tarihinden itibaren bir yıl içinde yazı ile Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat eden dul ve yetimlerine yapılır.

5510 a tabi olanlarda toptan ödeme:

İşlem yine aynı olmaktadır, kişiden Sosyal Güvenlik için kesinti yapılan tutarlar talep halinde kişilere iade edilmektedir. Ancak, 5510 da toptan ödeme kapsamı 5434 e göre daha geniştir. 5434 de kısıtlama bulunmakla birlikte 5510 da kısıtlama yoktur, yani 5434 de olduğu gibi malullük, yaş haddi, resen veya sicilen gibi şartlar aranmaz, memurun istifa etmesinde dahi hizmet yetmediğinde, ancak yaşı doldurduğunda toptan ödeme talebi bulunmaktadır.

Özetle, İstifa eden, müstafi sayılan, malul olup da hizmet süresi yetmeyenler toptan ödeme kapsamına girerler. Ancak, bu şekilde toptan ödeme hemen yapılmaz, azami emeklilik yaş tarihi ne ise o tarih beklenir ve o tarihte toptan ödeme yapılır. Bu tarih kadın ise 58, erkek ise 60 yaş veya kademelendirilmiş yaşlarda toptan ödeme yapılır.

5510 a tabi memurlardan memurluğu bırakanlar emeklilik yaş şartını doldurduğunda, ANCAK hizmet aylık bağlanmaya yeterli süresi bulunmayanlar toptan ödeme kapsamına girerler ve adlarına yatırılan SGK primlerinin ödenmesini isteyebilirler.

Hak sahiplerine aylık bağlanacak hizmet süresi yetmiyorsa, hak sahiplerine toptan ödeme yapılır. Bu süre en az 1800 gün yani 5 yıl olmaktadır.

Not: Toptan ödeme yapılan hizmetleri ortadan kalkanlar/hak sahipleri, şayet isterlerse Sosyal Güvenlik Kurumuna tutar yatırmak suretiyle bu hizmetlerini yine ortaya çıkarabilmektedirler.

Genel değerlendirme: Toptan ödeme işlemleri 5434 e tabi olanlar için avantaj, 5510 a tabi olanlar için dezavantajlı bir işlem olarak (ödenen tutarlar, ödeme şartları gibi) görünmektedir. 5434 e tabi olanlarda toptan ödeme hemen yapılmakta ve iki katı olmakta, 5510 a tabi olanlarda ise hemen yapılmamakta genel yaş hadleri (58, 60, 65 gibi) beklenmekte, tutar olarak da her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenmesi beklenmektedir.