Memurun alacağını çekle tahsil etmesi sorun olur mu?

Soru: Merhaba kendim sağlık personeliyim. Amcama 110 bin tl borç vermiştim, bana karşılığında kurumsal bi firmadan aldığı çek verdi. Ben de bankaya 1 ay sonra tahsilinin yapılması çin bırakmaya gittim. Bankacı arkadaş devlet memurunun çekle ne işi olur başına iç açarsın deyince çeki bankaya bırakmaktan vazgeçtim. Gerçekten bu iş memur için sıkıntı oluşturur mu?

Cevap: Memurun alacaklı olması ve bu alacağını senet, çek veya başka bir ödeme aracıyla tahsil etmesi iki açıdan sorun olabilir. Bunlardan ilki ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağınının ihlal edilip edilmediği ikincisi ise alacağın mal bildirimi kapsamında beyan edilip edilmediğidir.

657 sayılı Kanunun 28. maddesinde "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.
Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." hükümleri yer almaktadır.

Devlet memurlarına mal bildiriminde bulunma yükümlülüğü getiren 657 sayılı Kanunun 14. maddesinde ise, "Devlet memurları, kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı hükümler uyarınca, mal bildirimi verirler." denilmektedir.

Ayrıca, 3628 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayalı olarak yürürlüğe konulan Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelikte mal bildirimine tabi unsurlar arasında alacaklar da yer almaktadır.

Memurun 657 sayılı Kanunun 28. maddesinde belirtilen yasağı ihlal etmesi veya mal bildiriminde bulunma yükümlülüğünü yerine getirmemesinin yaptırımı Kanunun 125. maddesinde kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak belirlenmiştir.

Sonuç olarak memurun 657 sayılı Kanunun 28. maddesinde belirtilen yasakları ihlal etmemesi kaydıyla alım satımlar yapmasının, alacaklı veya borçlu olmasının mevzuata aykırı bir yönü bulunmadığını, mal bildirimi ile de beyan etmiş olması halinde alacağını çek yoluyla bankadan tahsil etmesinin herhangi bir sorun oluşturmayacağını değerlendirmekteyiz.